To uczucie, jakbyś unosił się nad sobą. Naukowcy wyjaśniają, co naprawdę się dzieje
Niektórzy robią to celowo – przez medytację. Inni doświadczają tego w szpitalach, w czasie operacji. OBE, czyli wyjścia z ciała, fascynują i przerażają. Teraz wiemy o nich więcej.
Spis treści:
Choć to brzmi jak wątek z literatury fantasy, OBE są zjawiskiem realnie zgłaszanym przez ludzi na całym świecie. Chodzi o tzw. doświadczenia poza ciałem, znane jako out-of-body experiences – stąd ich angielski skrót OBE. To subiektywne przeżycia, podczas których człowiek ma wrażenie, że jego świadomość oddziela się od ciała fizycznego i widzi rzeczywistość z innej perspektywy.
W relacjach osób doświadczających OBE powtarza się motyw obserwowania własnego ciała z góry, jakby unosząc się w powietrzu.
Kiedy doświadczamy OBE?
OBE mogą być spontaniczne lub wywoływane świadomie, np. poprzez medytację, praktyki duchowe, użycie substancji psychoaktywnych czy w stanach granicznych (podczas silnego stresu lub w sytuacjach zagrożenia życia). Zdarzają się również w kontekście zaburzeń neurologicznych, snu (np. paraliż przysenny), a także jako reakcja na użycie narkozy podczas operacji.
Współczesna neurologia wiąże OBE z nieprawidłowym funkcjonowaniem prawej półkuli mózgu. Znajduje się tam obszar odpowiedzialny m.in. za integrację bodźców zmysłowych i świadomość własnego ciała w przestrzeni.
Kto ma szansę na doświadczenia poza ciałem?
Najnowsze badanie, przeprowadzone przez dr Marinę Weiler z University of Virginia, pozwala lepiej zrozumieć, jakie cechy psychologiczne i doświadczenia życiowe mogą predysponować ludzi do tego typu przeżyć. Zespół naukowców zbadał grupę 545 dorosłych osób, z których część doświadczyła OBE. Okazało się, że osoby te częściej niż inni cierpiały na objawy depresji i lęku. Uzyskiwały też wyższe wyniki w testach oceniających zjawiska dysocjacyjne. Są to m.in. oderwanie od rzeczywistości czy poczucie oddzielenia od własnych myśli i emocji.
Co istotne, badani, którzy doświadczyli OBE, znacznie częściej zgłaszali traumy z dzieciństwa. 40% z nich uzyskało wyniki wskazujące na umiarkowany poziom doświadczeń dysocjacyjnych, w porównaniu do 14% osób, które nigdy nie doświadczyły przeżyć poza ciałem.
Te ustalenia mogą sugerować, że OBE są symptomem zaburzeń psychicznych, ale według badaczy może to być mechanizm obronny. Ma on pozwalać psychice „odłączyć się” od trudnych emocji lub stresujących sytuacji. To pewnego rodzaju ucieczka lub próba przetworzenia trudnych doświadczeń w bezpieczny sposób. Jak zauważa Weiler, osoby z OBE często obawiają się niezrozumienia i odrzucenia – również ze strony specjalistów.
Pełne zrozumienie źródeł doświadczeń poza ciałem może pomóc nie tylko w diagnostyce i terapii, ale także w redefinicji granic między świadomością, ciałem a psychiką.
Źródło: Personality and Individual Differences
Nasz autor
Mateusz Łysiak
Dziennikarz podróżniczy, rowerzysta, górołaz. Poza szlakiem amator kuchni włoskiej, popkultury i języka hiszpańskiego.