Dlaczego psy pasterskie „zaganiają” nawet w mieście? Odpowiedź tkwi w ich genach
Geny czy wychowanie? – to pytanie zaprząta głowy naukowców od dawna. Na warsztat wzięli tym razem psy pasterskie. Analizy genomu psów różnych ras pozwoliły w końcu odpowiedzieć na pytanie, czy instynkt pasterski to sprawa wrodzona, czy nabyta.
Spis treści
Opiekunowie psów ras pasterskich doskonale znają ich charakterystyczne zachowania. Nawet psy przez całe życie przebywające w miastach mają wciąż silny instynkt „zaganiania” stada. Analiza DNA pozwoliła w końcu określić, które dokładnie geny odpowiadają za zdolności pasterskie psów. Psi genom przebadali naukowcy z USA i Korei Południowej.
Instynkt pasterski u psów to sprawa genetyczna
Najnowsze badania opublikowane w czasopiśmie „Science Advances” rzucają nowe światło na genetyczne podstawy zdolności pasterskich u psów, ze szczególnym uwzględnieniem border collie. Rasa ta to chyba najsłynniejszy przedstawiciel psów pasterskich, uważana jest też za jedną z najbardziej inteligentnych.
Zespół naukowców z Uniwersytetu Narodowego Gyeongsang w Korei Południowej oraz Narodowego Instytutu Zdrowia (NIH) w USA przeprowadził kompleksową analizę genomów 12 ras pasterskich i 91 ras niepasterskich. Celem było sprawdzenie, czy za charakterystyczne cechy psów pasterskich odpowiadają konkretne geny. Analiza wykazała, że gen oznaczany jako EPHB1, związany z pamięcią przestrzenną, znacznie się różni między rasami pasterskimi a niepasterskimi. Warianty tego genu mogą wpływać na zdolność psów do zapamiętywania i przewidywania ruchów zwierząt w stadzie.
Wykorzystano też ogólnodostępne dane z tzw. katalogu GWAS. To bezpłatna, internetowa baza danych, która agreguje dane z badań genetycznych u ludzi. Zawiera ona m.in. informacje o związkach między wariantami genetycznymi a różnymi cechami i chorobami. Dzięki niej zidentyfikowano geny, które mogą być powiązane z cechami charakterystycznymi dla psów pasterskich. Odkrycia te sugerują, że niektóre cechy behawioralne (np. zdolność do współpracy) mogą mieć wspólne podstawy genetyczne u psów i ludzi.
Wyjątkowe zdolności psów pasterskich
Psy pasterskie to grupa ras wyhodowanych do pilnowania i zaganiania zwierząt gospodarskich, szczególnie owiec i bydła. Pracują z ludźmi od początków pasterstwa. Są znane z wyjątkowej inteligencji, zdolności do współpracy, posłuszeństwa oraz umiejętności motorycznych i wyobraźni przestrzennej. Można wyróżnić wśród nich dwie grupy: psy „zaganiające” oraz pastersko-stróżujące.
Border collie, uważany za najinteligentniejszego psa świata, reaguje na najdrobniejsze sygnały właściciela i stada, które zagania. Owczarek australijski jest wytrzymały, energiczny i idealny do pracy na dużym terenie. Owczarek niemiecki, oprócz zdolności pasterskich, doskonale sprawdza się np. w policji, dzięki wyjątkowemu posłuszeństwu i lojalności.
Polskie rasy psów pasterskich to owczarek podhalański, będący też doskonałym stróżem oraz długowłosy polski owczarek nizinny – czujny i odporny.
Źródło: Science Advances
Nasza autorka
Magdalena Rudzka
Dziennikarka „National Geographic Traveler" i „Kaleidoscope". Przez wiele lat również fotoedytorka w agencjach fotograficznych i magazynach. W National-Geographic.pl pisze przede wszystkim o przyrodzie. Lubi podróże po nieoczywistych miejscach, mięso i wino.