Stalowy kolos to prawdziwa ikona Francji i jeden z najbardziej charakterystycznych symboli stolicy tego kraju. Warto jednak wiedzieć, że o ile wśród turystów wieża wzbudza autentyczny zachwyt, to mieszkańcy Paryża nie zawsze byli jej przychylni. Chcesz się dowiedzieć więcej na temat wieży Eiffla?

Gdyby poprosić przypadkowe osoby o wymienienie najbardziej charakterystycznych budowli świata, większość najprawdopodobniej od razu wskazałaby na wieżę Eiffla. Symbolu Paryża po prostu nie da się pomylić z żadnym innym obiektem na świecie. Słynna wieża jest na tyle interesująca, że fakty na jej temat spokojnie mogłyby zapełnić całe zestawienie obejmujące ciekawostki o Paryżu, a nawet ranking poświęcony na ciekawostki o Francji. Ten niezwykły obiekt jest jednak na tyle interesujący, że warto poświęcić mu oddzielny wpis.

Kto zaprojektował Wieżę Eiffla?

Historia słynnej „żelaznej damy” rozpoczyna się w 1886 roku, gdy w drodze konkursu minister handlu wyłonił jej projekt spośród ponad 100 nadesłanych prac. Pomysłodawcami wieży byli dwaj pracownicy zatrudnieni w biurze projektowym Gustave'a Eiffela – Maurice Koechlin i Émile Nouguier.

Pierwszy projekt obiektu stworzyli już w czerwcu 1884 roku. Ten nie spotkał się z aprobatą Eiffela, więc by nieco złagodzić szkic i bardziej dostosować go do aktualnych wówczas trendów, do prac zaangażowano trzeciego architekta – Stephena Sauvestre'a. We wrześniu 1884 główni twórcy projektu i Gustave Eiffel zarejestrowali patent o numerze 164364. 3 miesiące później ten ostatni odkupił od Koechlina i Nouguiera prawa autorskie wraz z prawami do własności intelektualnej projektu za 2 proc. wartości wieży.

Kto zbudował Wieżę Eiffla?

Prace budowlane rozpoczęły się 28 stycznia 1887 roku. Jednak faktyczny start budowy wieży jest datowany na 30 czerwca (wcześniej pracowano nad fundamentami). Do wzniesienia metalowego kolosa zaangażowano kilkuset robotników. Pracami kierował nie kto inny, jak sam inżynier Maurice Koechlin, czyli pierwotny pomysłodawca koncepcji projektu.

Po co powstała Wieża Eiffla?

Śmiała inwestycja budowlana nie była realizowana ot tak. Wieża powstała z okazji paryskiej Wystawy Światowej. Imponujący obiekt miał zaprezentować Francję całemu światu jako kraj zaawansowany technologicznie i inżyniersko, który jest na tyle nowoczesny, że w zbliżającym się stuleciu będzie mógł przejąć rolę europejskiego lidera.

Obchodom Wystawy Światowej towarzyszyło jeszcze jedno istotne wydarzenie. Były to obchody stulecia wybuchu Wielkiej Rewolucji Francuskiej i zburzenia Bastylii. Dlatego więc tej niezwykłej budowli należy przypisać podwójną symbolikę.

Jak wysoka jest Wieża Eiffla?

Pierwsza platforma, wznosząca się na wysokości 57,63 m, była gotowa już w marcu 1887 roku. Druga platforma, zawieszona na wysokości 276,13 m, została wybudowana 23 miesiące później. W marcu 1889 roku nastąpiło uroczyste otwarcie wieży. Sam Gustave Eiffel zawiesił francuską flagę na jej szczycie, na wysokości nieznacznie przekraczającej 300 metrów. Gdy dodano piorunochron, wieża Eiffla osiągnęła 305 metrów wysokości. Przez pewien czas francuski kolos był najwyższą budowlą na świecie. Wieżę zdetronizował dopiero nowojorski Chrysler Building (319 m) w 1930 roku.

Trzeba podkreślić, że na przestrzeni lat wieża Eiffla urosła i to dość wyraźnie. W 1959 roku na jej szczycie umieszczono antenę RTF. Osiągnęła wówczas wysokość 320,75 m. W 2000 roku, wieża wraz z zamocowaną anteną mierzyła 324 m, a w 2020 r. – 330 m. 

Warto podkreślić, że pod wpływem temperatury konstrukcja może zmieniać wysokość o 18 cm. Wynika to z kurczenia się i rozszerzania metalu, z którego jest zbudowana.

Ile trzeba pokonać schodów, żeby wejść na Wieżę Eiffla?

Widok z tak wysokiego obiektu zapiera dech w piersiach, podobnie jak wspinaczka drugą platformę wieży. Prowadzi tam 1665 stopni. Alternatywnie można dostać się tam windą, pod warunkiem, że zgodzisz się stanąć w naprawdę długiej kolejce. Na sam szczyt można dostać się tylko windą, z parteru lub z drugiego poziomu.

Jak zbudowana jest Wieża Eiffla?

Żelazna dama jest wykonana z kutego żelaza, z ażurowej konstrukcji kratowej. Składa się z 18038 elementów i ok. 2,5 mln. nitów. Wraz z betonowymi filarami, cała konstrukcja waży ponad 10 tys. ton. Nacisk na metr kwadratowy podłoża wynosi 4,5 tony.

Co znajduje się na Wieży Eiffla?

Co poza niesamowitymi widokami oferuje wieża Eiffla? Na pierwszym poziomie zlokalizowany jest taras widokowy, ale już na kolejnym piętrze można znaleźć bufet i restaurację serwującą specjały kuchni francuskiej. Na najwyższym poziomie można podziwiać miejsce, w którym swoje biuro miał Gustave Eiffel. Znajduje się tam także bar, w którym można skosztować najprawdziwszego francuskiego szampana.

Kontrowersje związane z Wieżą Eiffla

Wieża Eiffla dziś jest jedną z największych atrakcji Paryża, a na całym świecie jest uznawana za najbardziej wyrazisty ze wszystkich francuskich symboli. Trzeba jednak wiedzieć, że nie zawsze tak było. Dla nas – osób zafascynowanych ogromem tej konstrukcji – może wydawać się to nieprawdopodobne, ale faktem jest, że mieszkańcy stolicy Francji wcale nie chcieli, by wieża rzucała cień na paryskie uliczki.

Już w trakcie budowy wieży organizowano protesty, których celem było przerwanie prowadzonych prac. 14 lutego 1887 roku na łamach dziennika Le Temps ukazał się „Protest artystów”. Malarze, rzeźbiarze, prozaicy, poeci i architekci wyrazili swój sprzeciw przeciwko budowie w samym sercu francuskiej stolicy „niepotrzebnej i monstrualnej” wieży. Protestujący podnosili, że konstrukcja „przytłoczy, pomniejszy i upokorzy swoim barbarzyńskim ogromem Sainte-Chapelle, Notre-Dame i Tour Saint-Jacques”.

Protestowali nie tylko przedstawiciele warstwy intelektualnej, ale także drobnomieszczanie i zwykli robotnicy. Ci ostatni wyrażali przekonanie, że gdy olbrzym runie, zginie wiele ludzi. Ich argumenty odbijały się jednak od władz jak od ściany.

Gdy kolos stanął na Polach Marsowych w całej swej okazałości, wrzawa nie ucichła. Przeciwnie. XIX-wieczni architekci krytykowali nadmierne wykorzystanie żelaza, które w ich opinii nie było materiałem szlachetnym. Swoje niezadowolenie głośno wyrażali też francuscy artyści.

Émile Zola – dziennikarz, eseista i krytyk sztuki – wyraził przekonanie, że „barbarzyńska masa merkantylnego płodu zmiażdży Notre-Dame”. Pisarz Guy de Maupassant stwierdził, że jedyną przyczyną, dla której codziennie stołuje się w restauracji mieszczącej się na wieży jest fakt, że tylko stamtąd jej nie widać. Paryżanie określali dzieło Gustave'a Eiffela mianem „szkieletu dzwonnicy” lub „fabrycznej rury”.

Niezadowolenie w związku z powstaniem wieży nie dotyczyło wyłącznie Francuzów. W swoim słynnym dziele „Pasaże” niemiecki filozof Walter Benjamin określił konstrukcję jako bibelot, który jest tworem lichego zmysłu artystycznego, skupiającego się jedynie na sztuce rodzajowej i filigranowej. 

Za kontrowersyjny należy uznać także fakt, że zarówno twórca wieży, jak i władze Paryża oszukali Francuzów. Konstrukcja miała stać przez 20 lat, jednak Gustave Eiffel nie mógł się z tym pogodzić. Aby zapobiec rozbiórce swojego dzieła, założył na niej laboratorium meteorologiczne. Kropką nad „i” były zakończone powodzeniem próby z umieszczonym na szczycie wieży telegrafem bezprzewodowym. 

Mimo licznych kontrowersji, wieża Eiffla przetrwała. W ujęciu metaforycznym, potężna stalowa konstrukcja oparła się nawet nazistowskiemu najeźdźcy. Gdy w 1944 roku wojska niemieckiego okupanta toczyły walki z Aliantami, Hitler rozkazał zburzyć wieżę i całe miasto. Na szczęście generał Dietrich von Choltitz – ostatni gubernator okupowanego Paryża – zignorował to polecenie. 

Choć słynnej wieży kontrowersje towarzyszą w zasadzie od momentu „wbicia łopaty w ziemię”, to wypada podkreślić, że na całym świecie dzieło Gustave'a Eiffela znalazło wielu naśladowców. Czeska wieża widokowa na wzgórzu Petřín czy japońska Tokio Tower – to tylko niektóre przykłady.