Wszystko zaczęło się 31 marca w Szkocji. Tam zachorowało pierwszych pięcioro dzieci. Opiekujący się nimi lekarze szybko spostrzegli, że mają do czynienia z czymś nietypowym. Dzieci zmagały się z ostrym zapaleniem wątroby, jednak nie sposób było ustalić, co spowodowało chorobę.

Zapalenie wątroby to po prostu stan zapalny tego narządu. Może być wywołane nadużywaniem alkoholu, może mieć podłoże autoimmunologiczne, jednak najczęściej wywołuje je infekcja.

Wirusowe zapalenie wątroby powoduje pięć wirusów, oznaczanych literami od A do E. Ta choroba bywa potocznie nazywana żółtaczką. Nie jest to jednak nazwa poprawna, bo żółtaczka oznacza po prostu jeden z objawów. Czyli żółte zabarwienie skóry, błon śluzowych i oczu wywołane nagromadzeniem we krwi bilirubiny, barwnika żółciowego.

Gdzie dzieci chorują na ostre zapalenie wątroby?

Badanie pierwszych chorych ze Szkocji wykazało, że nie byli zakażeni żadnym z pięciu wirusów wywołujących wirusowe zapalenie wątroby. To właśnie wzbudziło czujność lekarzy. Gdy informacja trafiła do Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), która zaczęła monitorować dane o nietypowym schorzeniu, szybko okazało się, że jego przypadków przybywa.

Po trzech tygodniach zachorowania wykryto już w 11 krajach. Najwięcej w Wielkiej Brytanii, gdzie naliczono 114 pacjentów. Kolejne kraje z największą liczbą chorych to Hiszpania (13), Izrael (12), Stany Zjednoczone (9) i Dania (5). Na razie nie choruje nikt w Polsce ani w żadnym z naszych krajów sąsiednich.

Kto choruje na ostre zapalenie wątroby?

Wspólny dla wszystkich chorych jest młody wiek. Najstarszy pacjent ma 16 lat, najmłodszy miesiąc. Większość pacjentów ma mniej niż dziesięć lat, absolutna większość była wcześniej zdrowa. Pierwsze objawy, na jakie uskarżali się chorzy, to:

  • ból brzucha,
  • biegunka,
  • wymioty,
  • żółtaczka.

Maria Buti, przewodnicząca Europejskiego Stowarzyszenia Badań Wątroby (European Association for the Study of the Liver) powiedziała, że lekarzy najbardziej niepokoi ostry przebieg choroby. Dotychczas zachorowało 169 osób. Jedna z nich zmarła, a aż dziesięć potrzebowało przeszczepu wątroby.

Co jest przyczyną zapalenia wątroby?

Niestety, lekarze nie wiedzą ciągle, co jest przyczyną ostrego zapalenia wątroby u dzieci. To schorzenie rzadko atakuje zdrowych najmłodszych.

Pierwszą hipotezą był jakiś wspólny czynnik chorobotwórczy, nabyty np. w czasie podróży. Jednak WHO prędko wykluczyła międzynarodowe podróże jako przyczynę choroby. Odrzucono również przedawkowanie paracetamolu (co może zaszkodzić wątrobie) czy szczepionki przeciwko koronawirusowi SARS-Cov-2. Większość dzieci była zbyt mała i nie kwalifikowała się do szczepienia.

Po wykluczeniu tych wszystkich możliwości pozostało rozważenie bardziej skomplikowanych teorii. Pewnym wspólnym elementem dla części chorych było zakażenie adenowirusami. Miało je 74 chorych i aż 75 proc. pacjentów z Wielkiej Brytanii.

Adenowirusy występują powszechnie i często atakują dzieci. Wywołują głównie infekcje górnych dróg oddechowych o łagodnym przebiegu, czyli przeziębienia. Specjaliści WHO podejrzewają jednak, że w przypadku dzieci chorych na zapalenie wątroby zadziałała kombinacja adenowirusa i jeszcze jakiegoś innego, na razie nieznanego czynnika.

Nie wykluczają, że nagle atakujące ostre schorzenie ma związek z pandemią COVID-19. Być może chorujące dzieci spędziły dużo czasu w izolacji, co nie pozwoliło ich organizmom nabyć odporności na adenowirusy? Zdaniem Marii Buti odpowiedź na te wszystkie pytania poznamy w ciągu miesiąca. Wtedy też WHO będzie w stanie sformułować konkretne zalecenia, mające zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu się tajemniczej choroby.


Źródła: WHO, Science Alert.