Wybierając się w północno-zachodni rejon Polski, warto odwiedzić nie tylko Szczecin. Co prawda w stolicy Pomorza Zachodniego znajduje się wiele fascynujących miejsc, które mogą zainteresować fanów urbeksu, jednak także poza Szczecinem okolica ma również wiele do zaproponowania. [O tym, co warto zobaczyć w Szczecinie, pisaliśmy między innymi tutaj]. Niektóre stare budynki mają wiktoriański sznyt, inne wartą poznania historię. Gdzie znajdują się najsłynniejsze opuszczone miejsca na Pomorzu Zachodnim? 

Opuszczony pałac w Podwilczu 

Niesamowity neogotycki gmach znajduje się w miejscowości Podwilcze na południowy zachód od Białogardu. Obecny wygląd wiktoriańskiego domu grozy nadano pałacowi podczas jego przebudowy pod sam koniec XIX wieku. Dawniej w tym miejscu znajdowało się gniazdo rodowe rodziny von Podewilsów. W 1890 roku posiadłość nabył Max von Hewald – uszlachcony gospodarz wiejski spod Berlina. To on zainicjował przebudowę. 

Budowlę – znajdującą się w ogromnym parku – wyróżniają drzwi i okna zakończone ostrymi łukami. Pałac, zbudowany na planie w kształcie litery „L”, ma również łukowaty fronton i małą czworoboczną wieżyczkę. 

Po II wojnie pałac przeszedł na własność państwa. Jak w wielu obiektach tego typu, mieścił się w nim dom dziecka. Od 1987 roku znajduje się w rękach prywatnych. Od lat popada w ruinę – choć na zdjęciach z zeszłego roku widać, że przeprowadzano w nim częściowy remont. Teren jest ogrodzony i strzeżony. Internauci ostrzegają, że obiektu nie można ani fotografować, ani zwiedzać. 

Opuszczony pałac w Podwilczu. Fot. Archiwum

Opuszczona stara olejarnia w Szczecinie 

Ogromna ceglana budowla stoi przy ulicy Dębogórskiej. Wzniesiony w 1850 roku budynek najpierw służył jako młyn parowy, później zaś jako olejarnia. Zakład przetrwał II wojnę światową, a po jej zakończeniu nadal produkowano w nim olej rzepakowy. Następnie mieściła się w nim fabryka szczotek, a później odlewnia metali kolorowych. 

W 1999 roku olejarnię przejęła gmina Szczecin. Sześć lat później budynek przekazano w użytkowanie Fundacji Balet. Ta zdołała odremontować jedną ze ścian oraz naprawić dach. W środku miała powstać szkoła baletowa i hotel. Ostatecznie z planów nic nie wyszło. Olejarnia wróciła pod opiekę miasta. 

Portal wszczecienie.pl podaje, że w olejarni mogą w przyszłości powstać lofty. Taką opcję wpisano w planie zagospodarowania przestrzennego. Ma to ułatwić znalezienie inwestora, który byłby w stanie udźwignąć ogromne koszty renowacji majestatycznego budynku. 

Opuszczona stara olejarnia w Szczecinie. Fot. zabytki.szczecin.pl

Opuszczona wieża węglowa w Szczecinie 

Wysoką budowlę nad brzegiem Odry widać z wielu miejsc w Szczecinie. Na samej górze ma charakterystyczne pionowe elementy. Mierzy 44 metry. Ten wyjątkowy modernistyczny budynek przemysłowy stoi przy ulicy Koksowej. 

Wieżę wzniesiono w 1925 roku podczas rozbudowy gazowni. Miała pełnić funkcję zasobnika, w którym rozładowywano i składowano węgiel, docierający do gazowni drogą wodną. - Dzisiaj nikt do takich celów nie budowałby równie efektownej wieży. Teraz pewnie powstałby zwykły prostopadłościan. Ale kiedyś obiekty przemysłowe budowano zupełnie inaczej. Warto podkreślić, że to jedna z pierwszych w całości żelbetowych konstrukcji wybudowanych w Niemczech. Projektantem wieży był znany architekt – Adolf Thesmacher – opowiadał Michał Kunat, architekt, w portalu wszczecinie.pl w 2017 r. Kunat na początku XXI w. nabył wieżę i teren wokół niej. 

Wieża węglowa „wystąpiła” w serialu „Odwilż” wyprodukowanym przez HBO Max. 

Opuszczona wieża węglowa w Szczecinie. Fot. zabytki.szczecin.pl

Opuszczony pałac w Juchowie 

Rzadko kiedy opuszczone miejsce jest jednocześnie tak warte zachowania i tak zagrożone kompletnym zniszczeniem jak pałac w Juchowie. Eklektyczna posiadłość rodziny von Kleistów zyskała obecny wygląd w II połowie XIX wieku. Wtedy rozbudowano ją tak, by miała kształt litery U. Wysokie okna zakończone zaokrąglonymi łukami i strzeliste wieżyczki nadają pałacowi niepowtarzalny wygląd. 

Po wojnie w pałacu mieściła się m.in. szkoła. W latach 80. X wieku zabytek zaczął podupadać. Majątek przeszedł w prywatne ręce, ale jego dewastacja postępowała. Dzisiaj unikatowy budynek znajduje się w tak fatalnym stanie, że przebywanie w jego pobliżu może być niebezpieczne. 

Opuszczony pałac w Juchowie. Fot. Archiwum

Opuszczona fabryka benzyny syntetycznej w Policach 

Postindustrialne ruiny w środku lasu wyglądają jak z postapokaliptycznej wizji. Powstały w 1937 roku i należały do koncernu chemicznego I.G. Farben. W fabryce przez całą II wojnę światową produkowano benzynę na potrzeby niemieckiej armii. Wykorzystywano do tego robotników przymusowych, jeńców wojennych i więźniów obozów koncentracyjnych. Wiele osób zmuszonych do pracy w zakładach znanych wówczas jako Hydrierwerke Pölitz zmarło z głodu i chorób. 

Z tego okresu zachowały się szkielety hal produkcyjnych, silosy, a także naziemne bunkry przeciwlotnicze. Spośród nich wyróżnia się jednoosobowy bunkier w kształcie jajka. Na terenie fabryki wyznaczona jest ścieżka dydaktyczno-przyrodnicza, którą opiekuje się Stowarzyszenie Ziemi Polickiej „Skarb”. W każdą sobotę organizuje ono trzygodzinne wycieczki, pozwalające poznać byłe zakłady przemysłowe. Obejmują one zwiedzanie fabryki i zejście do podziemi, a także zwiedzanie wystawy stałej związanej z Hydrierwerke Pölitz. 

Opuszczona fabryka benzyny w Policach. Fot. Archiwum

Opuszczony zamek Joannitów w Swobnicy 

To miejsce ma średniowieczny rodowód i bardzo burzliwe dzieje. Powstało w XIV w. jako siedziba komandorii zakonu Joannitów. Później należało m.in. do królowej szwedzkiej i żony elektora brandenburskiego Fryderyka Wilhelma III. Ta druga przebudowała obronny zamek, zamieniając go w barokową rezydencję. W XIX w. budowla była własnością królów Prus. Po 1945 roku w zamku umieszczono PGR. 

Rok temu gmina Banie, na której terenie znajduje się zabytek, wystawiła go na sprzedaż. Cena wywoławcza wynosiła 1,5 mln zł. Na razie obiekt jest zamknięty. Można jednak wejść na szczyt wieży i podziwiać z niego okolicę. 

Opuszczony zamek w Swobnicy. Fot. Archiwum

Źródła: Stara Olejarnia, Wieża węglowa, Pałac w Juchowie, Fabryka w Policach, Zamek joannitów