Oscary zaskakują na każdym kroku. Poznaj ich historię i ciekawostki

Spis treści:

1. Kto wymyślił Oscary?
2. Na czym stoi figurka Oscara?
3. Kto ma najwięcej Oscarów w historii?
4. Jaki film dostał najwięcej Oscarów?
5. Gdzie odbywa się gala wręczenia Oscarów?
6. Kto z Polaków otrzymał Oscara?
7. Ciekawostki o Oscarach

Oscary, czyli Nagrody Amerykańskiej Akademii Filmowej, to bezsprzecznie najbardziej prestiżowe wyróżnienie w branży filmowej. Przyznawane od 1929 roku, stały się synonimem najwyższej jakości w świecie kina. Co roku gala ich wręczenia przyciąga największe gwiazdy Hollywood oraz miliony widzów przed telewizorami. Zebraliśmy najważniejsze informacje o tych wyjątkowych statuetkach.

Kto wymyślił Oscary?

Pomysł na Oscary narodził się w 1927 roku, gdy Louis B. Mayer, współzałożyciel wytwórni MGM (Metro-Goldwyn-Mayer), postanowił stworzyć organizację mającą na celu usprawnienie przemysłu filmowego. Początkowo głównym zadaniem jej członków było rozstrzyganie narastających sporów między MGM a jej pracownikami. Jednak kierunek działania Akademii szybko uległ zmianie.

Wkrótce po utworzeniu Akademii Filmowej, jej inicjatorzy spotkali się w znanej Crystal Ballroom w hotelu Biltmore w centrum Los Angeles, aby omówić wszelkie szczegóły związane z funkcjonowaniem organizacji. Ustalono wówczas, że kluczowe będzie wzmocnienie wizerunku i popularyzacja amerykańskiego przemysłu filmowego.

Pierwszym przewodniczącym Akademii został aktor Douglas Fairbanks Sr. Aby zrealizować postawione cele, ustanowiono nagrody dla twórców i filmów wyróżniających się wyjątkowymi osiągnięciami. Miało to na celu podniesienie prestiżu branży. W kolejnym roku stworzono system głosowania, proces selekcji oraz nominacji.

Tak narodziły się nagrody, które obecnie znamy jako Oscary. Pierwsza ceremonia wręczenia statuetek odbyła się 16 maja 1929 r. w hotelu Roosevelt w Los Angeles i trwała zaledwie 15 minut. Wyróżnienia przyznano w 12 kategoriach, podczas gdy obecnie ich liczba wynosi 23.

Na czym stoi figurka Oscara?

Gdy postanowiono przyznawać coroczne nagrody, organizatorzy skupili się na stworzeniu wyjątkowego trofeum. Jego projekt przygotował Cedric Gibbons – scenograf i ówczesny dyrektor artystyczny wytwórni MGM. Wykonaniem zajął się rzeźbiarz George Stanley.

Dziś rozpoznawalna na całym świecie statuetka przedstawia rycerza trzymającego oburącz miecz. Figurka stoi na rolce filmu z pięcioma szprychami, które symbolizują główne zawody reprezentowane w Amerykańskiej Akademii Filmowej:

• aktorów,
• reżyserów,
• producentów,
• scenarzystów
• oraz techników filmowych.

Trofeum wykonane jest z brązu, a pokrywa je 24-karatowe złoto. Mierzy około 34 cm i waży 3,85 kg.

Kto ma najwięcej Oscarów w historii?

Rekordzistą w historii Oscarów jest dobrze znany Walt Disney – twórca imperium animacji i ojciec Myszki Mickey. Zdobył on aż 26 statuetek (w tym cztery Oscary Honorowe) przy 59 nominacjach. Swój sukces zawdzięczał głównie animacjom oraz filmom krótkometrażowym, które zrewolucjonizowały świat kina. Bez wątpienia był postacią absolutnie wyjątkową zarówno w historii rozrywki, jak i biznesu.

Jeżeli chodzi o kategorie aktorskie, to rekordzistką jest Katharine Hepburn, zdobywczyni aż czterech statuetek dla najlepszej aktorki. Wśród mężczyzn największą liczbą nagród mogą się pochwalić Daniel Day-Lewis (trzy statuetki za najlepszą rolę męską) oraz Jack Nicholson (dwa Oscary za rolę pierwszoplanową i jeden za drugoplanową).

Najczęściej nominowaną aktorką pozostaje Meryl Streep. Gwiazda ma na koncie aż 21 nominacji. Spośród nich trzy przyniosły jej wygraną – dwie dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej i jedna za rolę drugoplanową.

Jaki film dostał najwięcej Oscarów?

Trzy filmy mogą poszczycić się tytułem najbardziej uhonorowanych w historii Oscarów. Każdy z nich zdobył imponujące 11 statuetek. Są to:

• „Ben-Hur” – historyczna epopeja Williama Wylera, która zdominowała ceremonię w 1960 roku;

• „Titanic” – dramat Jamesa Camerona o zatonięciu słynnego statku;

• „Władca Pierścieni: Powrót Króla” – epicki finał trylogii Petera Jacksona.

Choć wszystkie z wymienionych filmów otrzymały taką samą liczbę statuetek, to jedynie „Władca Pierścieni: Powrót Króla” triumfował we wszystkich kategoriach, w których był nominowany. „Ben-Hur” miał 12 nominacji, a „Titanic” – 14, co do dziś stanowi rekord. Wyrównały go jedynie „Wszystko o Ewie” i „La La Land” (obie produkcje nagrodzone zostały sześcioma Oscarami).

Gdzie odbywa się gala wręczenia Oscarów?

Gala wręczenia Oscarów od 2002 roku odbywa się w Dolby Theatre, wcześniej znanym jako Kodak Theatre. Obiekt mieści się przy słynnym Hollywood Boulevard i został zaprojektowany właśnie z myślą o organizacji prestiżowej ceremonii.

Na przestrzeni lat gala była organizowana w aż dziewięciu różnych lokalizacjach. Początkowo była kameralnym wydarzeniem, w którym uczestniczyli wyłącznie członkowie Akademii. Jednak z czasem przekształciła się w spektakularne wydarzenie, odbywające się m.in. w Grauman's Chinese Theatre, Art Deco Pantages Theatre, a także poza Hollywood.

Kto z Polaków otrzymał Oscara?

Oscary to święto głównie amerykańskiego kina. Z roku na rok coraz więcej produkcji międzynarodowych również jest docenianych podczas wręczania nagród. Kilku polskich twórców również otrzymało złote statuetki. Poniżej prezentujemy listę laureatów Oscarów z naszego kraju:

• Andrzej Wajda – otrzymał honorowego Oscara w 2000 r. za całokształt twórczości;

• Roman Polański – zdobył Oscara za reżyserię filmu „Pianista” (2003);

• Janusz Kamiński – polski operator filmowy, laureat dwóch Oscarów za zdjęcia do „Listy Schindlera” (1994) oraz „Szeregowca Ryana” (1999);

• Paweł Pawlikowski – jego film „Ida” zdobył Oscara w kategorii Najlepszy film nieanglojęzyczny w 2015 roku;

• Zbigniew Rybczyński – jako pierwszy Polak zdobył Oscara za krótkometrażowy film animowany „Tango” w 1983 roku;

• Allan Starski i Ewa Braun – zostali nagrodzeni za scenografię do filmu „Lista Schindlera” (1994).

Ciekawostki o Oscarach

Choć na całym świecie mówi się „Oscar”, to jedynie potoczna nazwa. Oficjalnie statuetka nazywa się „Academy Award of Merit”. Skąd jednak wzięło się to określenie? Tak naprawdę nikt nie zna jednoznacznej odpowiedzi, ale istnieją dwie popularne anegdoty. Jedna z nich związana jest z Margaret Herrick – bibliotekarką Akademii, która podobno, widząc statuetkę, zauważyła jej podobieństwo do swojego wuja Oscara Pierce’a. Druga wersja pochodzi od aktorki i prezeski Akademii Betty Davis, która twierdziła, że nagroda przypomina jej męża Harmona Oscara Nelsona… pod prysznicem. Według tej opowieści to właśnie na jego cześć przydomek „Oscar” wszedł do użytku.

Oto inne ciekawostki o Oscarach, które warto znać:

• W 1943 r. Greer Garson, po odebraniu nagrody, wygłosiła przemówienie trwające ponad sześć minut. Skłoniło to Akademię do wprowadzenia 45-sekundowego limitu czasowego dla każdego laureata.

• Każda statuetka jest unikalna. Oprócz nazwiska laureata ma także przypisany numer seryjny.

• Podczas II wojny światowej, z powodu niedoboru surowców, Oscary były wykonywane z gipsu. Po zakończeniu działań zbrojnych laureaci mogli wymienić swoje trofea na metalowe wersje.

• Dopiero w 1957 roku – podczas 29. ceremonii – wprowadzono kategorię dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego. Wcześniej zagraniczne produkcje otrzymywały Nagrodę Specjalną. Dziś kategoria ta funkcjonuje pod nazwą „Najlepszy film międzynarodowy”.

• Kompozytor John Williams to prawdziwa legenda Oscarów. Na przestrzeni 7 dekad zdobył aż 59 nominacji, jednak statuetkę otrzymał „zaledwie” 5 razy. Zupełnie inny los spotkał Kevina O’Connella – mimo 20 nominacji, nigdy nie wygrał.

• Wśród największych przegranych znalazły się także „Punkt zwrotny” (1977) i „Kolor purpury” (1985) – oba filmy miały 11 nominacji, ale nie zdobyły ani jednej statuetki.

• Beatrice Straight udowodniła, że można idealnie wykorzystać swoje „pięć minut”. Jej rola w „Network” trwała dokładnie tyle, a mimo to zdobyła Oscara dla najlepszej aktorki drugoplanowej.

• Najmłodszą laureatką pozostaje Tatum O’Neal, która w wieku 10 lat otrzymała statuetkę za najlepszą rolę drugoplanową. Najstarszą zwyciężczynią była natomiast 81-letnia Jessica Tandy.

• Wyprodukowanie jednej statuetki kosztuje około 500 dolarów.

• W 1969 roku Katherine Hepburn („Lew w zimie”) i Barbra Streisand („Funny Girl”) otrzymały identyczną liczbę głosów w kategorii najlepszej aktorki. Akademia przyznała więc dwie nagrody.

• Oscary są bezcenne i to dosłownie. W 1950 roku wprowadzono zasadę, zgodnie z którą każdy laureat chcący sprzedać swoją statuetkę, musi najpierw zaoferować ją Akademii za symbolicznego dolara. Reguła ta nie działała wstecz, dlatego najdrożej sprzedanym Oscarem pozostaje statuetka dla filmu „Przeminęło z wiatrem”. Michael Jackson kupił ją w 1999 r. za rekordowe 1 542 000 dolarów.

• Tylko dziewięć kobiet w niemal stuletniej historii Oscarów było nominowanych w kategorii „Najlepszy reżyser”. Statuetką mogą poszczycić się: Kathryn Bigelow (The Hurt Locker), Chloé Zhao (Nomandland), Jane Campion (Psie pazury).

• W 2000 roku — zaledwie na 16 dni przed ceremonią — zaginęło 55 Oscarów. Amerykańska Akademia Filmowa natychmiast zamówiła nowe egzemplarze. Kilka dni później statuetki odnaleziono w koszu na śmieci koło supermarketu. Brakowało tylko trzech sztuk. W sprawie aresztowano dwóch mężczyzn, którzy trafili do więzienia na sześć miesięcy. Kilka lat po incydencie jeden z brakujących Oscarów odnaleziono u handlarza narkotykami w Miami. Pozostałe dwa do dziś nie zostały znalezione.

• Jedno z najsłynniejszych „selfie”, jakie kiedykolwiek udostępniono w sieci, pochodzi z gali rozdania Oscarów w 2014. Na grupowym zdjęciu widać największe gwiazdy Hollywood, m.in. Bradleya Coopera, Brada Pitta, Angelinę Jolie, Jennifer Lawrence, Meryl Streep oraz Jareda Leto. Post opublikowany na oficjalnym profilu Ellen DeGeneres na Twitterze zebrał do tej pory ponad 2 miliony polubień i jeszcze więcej, bo niemal 3 miliony udostępnień.
  

Przypomnijmy, że gala wręczenia Oscarów 2025 odbędzie się w nocy z 2 na 3 marca. Gospodarzem ceremonii będzie Conan O’Brien.

Źródła: National Geographic Polska, oscars.org

Nasz ekspert

Filip Nowek

Z wykształcenia dziennikarz, chociaż na co dzień zajmuje się komunikacją marketingową. Pasjonat podróżowania. Autor przewodników po europejskich krajach i ciekawostek o największych miastach świata. Prywatnie miłośnik tenisa i wypadów do kina.