W zależności od tego, jakie przyjmiemy kryteria i co uznamy za wyspę, ich liczba może się różnić nawet o kilkaset tysięcy. Niektóre źródła podają, że jest ich około 900 tysięcy, inne – 670 tysięcy, a jeszcze bardziej ostrożne 350 tysięcy.

Oto największe wyspy świata:

  1. Grenlandia
  2. Nowa Gwinea
  3. Borneo
  4. Madagaskar
  5. Wyspa Baffina, Ziemia Baffina
  6. Sumatra
  7. Honsiu

Największe wyspy świata – Grenlandia

Ta autonomiczna duńska wyspa o powierzchni 2 166 tysięcy km2 ma jedną z najniższych gęstości zaludnienia na naszej planecie. Zamieszkuje ją zaledwie 56 tysięcy osób, co daje 0,3 os/km2. Żyją tutaj głównie Inuici, rdzenni mieszkańcy, którzy stanowią ponad 88% całej populacji. Jednak to nie koniec rekordów należących do tej wyspy. Grenlandia, zaraz po Antarktydzie, ma także największą pokrywę lodową, która dochodzi do 3,5 km grubości. Oprócz tego, na niemal całej północno-wschodniej części wyspy, utworzono park narodowy i to nie byle jaki. Ma aż 972 000 km2 powierzchni i jest największym chronionym obszarem na świecie.

Stolicą Grenlandii jest Nuuk, jedno z najdalej na północ położonych miast naszej półkuli. Co ciekawe na Grenlandii nie ma dróg łączących poszczególne miejscowości. Dlatego zarówno mieszkańcy, jak i turyści przemieszczają się tam samolotami, łodziami, zaprzęgami psimi lub skuterami. Wyspa jest też jednym z najlepszych miejsc do oglądanie zorzy polarnej. I doświadczenia dnia i nocy polarnych. 

GrenlandiaTradycyjna iniucka osada Kullorsuaq w zachodniej Grenlandii. Fot. Danita Delimont/Shutterstock

Największe wyspy świata – Nowa Gwinea 

Nowa Gwinea jest jednym z najbardziej bioróżnorodnych miejsc na naszej planecie. Do tej pory opisano tu ponad 20 tys. gatunków roślin, 800 gatunków koralowców i 600 gatunków ryb. Wyspa znalazła się też na trzecim miejscu pod względem powierzchni zajmowanej przez lasy tropikalne zaraz po Brazylii i Kongo.

Nowa Gwinea znajduje się w Melanezji na Oceanie Spokojnym i ma 821,4 tysięcy km2. Wyspa należy do dwóch krajów - Indonezji oraz Papui-Nowej Gwinei (364 tys.km2). Jej naturalnymi bogactwami, poza drewnem, są miedź i złoto. Mieszkańcy wyspy, których jest blisko 15 mln, to w większości Papuasi z blisko 1000 grup etnicznych. Posługują się oni około 850 językami, co czyni Nową Gwineę najbardziej zróżnicowanym językowo miejscem na ziemi. Wciąż większość mieszkańców obu krajów żyje na obszarach wiejskich.

Niestety Papua-Nowa Gwinea ma bardzo wysoki wskaźnik przestępczości, co czyni ją jednym z najmniej bezpiecznych krajów świata. Warto się tam jednak wybrać na niezwykle barwny festiwal. To Mount Hagan, na który przybywają grupy etniczne z całej Papui-Nowej Gwinei. Podczas imprezy uczestnicy występują w tradycyjnych strojach, maskach i barwach charakterystycznych dla danej mniejszości. Głównym celem festiwalu jest zaprezentowanie bogactwa lokalnych tradycji tego kraju.

Nowa Gwinea oddzieliła się od Australii około 10 tysięcy lat temu. Między innymi dlatego najwyższym szczytem Oceanii/Australii wliczanym do Korony Ziemi jest znajdująca się w części Indonezyjskiej Puncak Jaya (4884 metrów n.p.m.). 

Największe wyspy świata – Borneo

Borneo jest domem jednego z najbardziej niezwykłych stworzeń na naszej planecie. To „ludzie lasu”, jak bywają nazywane orangutany. Te człekokształtne małpy żyją jeszcze tylko na sąsiedniej Sumatrze. Borneo to największa wyspa Archipelagu Malajskiego i Azji, a przez sam jej środek przebiega równik i panuje tu klimat równikowy. Ma 748 tysiące km2 i zamieszkuje ją około 23 mln osób. Jest to jedyna wyspa, która należy aż do trzech krajów; Indonezji (ponad 73%), Malezji (26%) i Sułtanatu Brunei (1%).

Dawniej niemalże w całości porastały ją lasy tropikalne, jednak zostały one w ponad 50% wycięte, głównie pod plantacje palmy olejowej. Ocalałe lasy są jednymi z najstarszych na Ziemi, a ich wiek ocenia się na 130 mln lat. Rośnie tu także największy kwiat świata, mięsożerna raflezja, mająca do metra średnicy i nawet 10 kg wagi.

Borneo podobnie jak Nowa Gwinea jest jednym z najbardziej bioróżnorodnych miejsc na świecie. A jego najwyższym punktem jest położony w części malezyjskiej Mount Kinabalu (4095 metrów n.p.m.).

Największe wyspy świata – Madagaskar

Madagaskar jest królestwem lemurów (90%. światowej populacji), kameleonów (50%) i baobabów. Wiele z gatunków to endemity, organizmy nie występujące w żadnym innym miejscu na świecie. Madagaskar ma też bardzo ciekawą historię geologiczną.

Jakieś 165 mln lat temu wyspa oddzieliła się najpierw od superkontynentu Gondwany, a potem, jakieś 88 mln lat temu od Indii. To sprawiło, że choć leży zaledwie 400 km od wybrzeży Afryki bliżej jej do Azji. Wyspa ma 587 km2 powierzchni, a zamieszkuje ją około 26, 5 mln ludzi. Rdzenni mieszkańcy nazywani są Malgaszami i są potomkami indonezyjskich osadników, którzy dotarli na wyspę jakieś 2 tysiące lat temu.

Największa wyspa Afryki to jeden z najbiedniejszych krajów świata. Być może zmieni to rozwój turystki, wyspa zdobyła miano wschodzącej gwiazdy turystyki. I z roku na rok cieszy się coraz większa popularnością. 

Największe wyspy świata – Wyspa Baffina, Ziemia Baffina

Największa wyspa Kanady i jednocześnie Archipelagu Arktycznego ma 507 tysięcy km2 powierzchni. Częściowo leży za kołem podbiegunowym północnym ponad Zatoką Hudsona. Zamieszkuje ją około 13 tysięcy osób, a jej stolicą jest 7-tysięczne Iqaluit. Skuta lodem i pokryta śniegiem jest rajem dla amatorów zimy i związanych z nią aktywności. Choć warto mieć świadomość, że wieją tu bardzo silne wiatry, a temperatura potrafi spaść do -50 st.C. Mimo arktycznych warunków żyją tu karibu, polarne lisy i niedźwiedzie.

To właśnie z Ziemi Baffina wyruszali śmiałkowie chcący przepłynąć Nort West Passage, czyli przejście Północno Zachodnie. Łączy ono Atlantyk z Oceanem Spokojnym. Pierwszym, który tego dokonał był Norweg Roald Amundsena w 1906 roku. Wyspa została nazwana na cześć brytyjskiego żeglarza i kartografa Williama Baffina, choć jej odkrycie przypisuje się innemu żeglarzowi – Martinowi Frobisherowi w 1576 roku. 

Nowa GwineaFestiwal rdzennej ludności na Nowej Gwinei. Fot. Isaxar/Shutterstock

Największe wyspy świata – Sumatra

Położona jest w Archipelagu Malajskim i należy w całości do Indonezji. Na powierzchni 443 tysięcy km2 żyje około 50 mln ludzi. Tropikalna Sumatra jest domem dla orangutanów, tygrysów sumatrzańskich (najmniejszego z podgatunków, za to mającego najbardziej pręgowane futro), tapirów i nosorożców sumatrzańskich (również najmniejszych przedstawicieli tego gatunku).

Wyspa znana jest też z jednego z największych kataklizmów w dziejach Ziemi. Chodzi o wybuch superwulkanu Toba, co miało miejsce jakieś 74 tysiące lat temu. Wówczas do atmosfery trafiły olbrzymie ilości materiałów piroklastycznych, co doprowadziło do drastycznej zmiany klimatu. Temperatura mogła wówczas spaść nawet o 10 stopni na półkuli północnej. To spowodowało wymarcie wielu gatunków zwierząt. Niektórzy badacze są nawet zdania, że wybuch wywołał epokę lodowcową.

Utworzone w kraterze jezioro Toba jest największym powulkanicznym akwenem świata. Ma 1145 km2 powierzchni i głębokość dochodzącą do 500 metrów, co czyni je również jednym z najgłębszych. Na położonej w pierścieniu ognia Sumatrze znajduje się aż 100 wulkanów z czego 15 jest aktywnych. Wiele z nich ma ponad 3 tysiące metrów wysokości. 

Największe wyspy świata – Honsiu

Ta największa z czterech głównych wysp Japonii ma około 1300 km długości i od 50 do 200 km szerokości. Zajmuje 228 tysięcy km2 powierzchni, które zamieszkuje 105 mln ludzi. Stanowi to około 80% populacji Japonii. To daje Honsiu drugą pozycje po indonezyjskiej Jawie, wśród najbardziej zaludnionych wysp świata.

Znajdują się na niej takie miasta jak Tokio – największa aglomeracja naszego globu licząca 38 mln ludzi, Osaka, Kioto czy Kobe. Wyspa leży w pierścieniu ognia, czyli aktywnej strefie wulkanicznej, stąd występujące tu relatywnie często silne trzęsienia ziemi. Japonia ma najwięcej aktywnych wulkanów na świecie, około 13%, a na Honsiu jest ich aż 40. Jednym z nich jest święta góra Japonii Fuji. To też jej najwyższy szczyt mający 3776 metrów n.p.m. 

Ciekawostki o wyspach

  • Łączna powierzchnia wszystkich wysp wynosi prawie 10 mln km2, czyli tyle ile ma Europa, a zamieszkuje je ponad 750 milionów ludzi. 
  • Najludniejszym wyspiarskim krajem jest Indonezja, której populacja liczy 273 miliony osób (4 miejsce na świecie). Jednocześnie ma też ona najwięcej zamieszkałych wysp - aż 6000 z 17 508.
  • Największą aglomeracją świata jest położne na wyspie Honsiu Tokio. Zamieszkuje je ponad 38 mln osób. 
  • Kontynentem, który ma najwięcej wysp jest Europa, a pierwsze miejsca w światowym rankingu zajmują Szwecja - 267 570, Norwegia - 239 059 i Finlandia - 178 947. Na czwartym miejscu uplasowała się Kanada 52 455, a za nią USA 18 617.
  • Kanada ma aż 3 z 10 największych wysp świata. Są to Wyspa Baffina (195 928 km2), Wyspa Wiktorii (83 897 km2) i Wyspa Ellesmere (75 767km). Łącznie żyje na nich zaledwie 16 tysięcy osób.