Nie trzeba być wyspecjalizowanym archeologiem, żeby znajdować „skarby” w ziemi. Niejednokrotnie za przełomowymi odkryciami stali amatorzy, czy nawet dzieci lub nastolatkowie. Przykładów nie trzeba szukać w odległej historii. Nie tak dawno temu 9-latka odnalazła olbrzymi ząb megalodona w Stanach Zjednoczonych. Tym razem środowiskiem naukowców wstrząsnęła 17-letnia Aviv Weizman.

Nastolatka brała udział w wykopaliskach archeologicznych Urzędu Starożytności Izraela na stanowisku badawczym w Usha. To tam odkryła starożytne „magiczne lustro”, które miało chronić przed złem. Niecodzienne znalezisko pochodzi z okresu bizantyjskiego i liczy około 1500 lat.

Wyjątkowe odkrycie w Izraelu

Znalezienie tzw. magicznego lusterka to efekt prac wykopaliskowych przeprowadzonych w ramach specjalnego programu dla uczniów. Wzięło w nim udział 500 nastolatków z Izraela. 17-letnia Aviv nie od razu wiedziała, jak cenne jest jej odkrycie. Najpierw zauważyła skorupę ceramiki wystającą z ziemi między ścianami budynku. Kiedy pokazała ją dr Einatowi Ambar-Armonowi, dyrektorowi Centrum Edukacji Północnej Urzędu ds. Starożytności Izraela, rozpoznał, że znalezisko miało magiczne zastosowanie.

Według Navita Popovitcha, kuratora okresów klasycznych w Izraelskim Urzędzie ds. Starożytności, tego typu lustra miały chronić zmarłych w podróży do zaświatów. Był to jeden z darów pogrzebowych. Działał w bardzo prosty sposób. Demon miał być unieszkodliwiony poprzez zobaczenie swojego odbicia w lustrze. Podobną historię znają Polacy, a na pewno mieszkańcy Warszawy, gdzie według jednej z legend wieki temu miał grasować Bazyliszek.

Prace wykopaliskowe w Izraelu / Emil Eljam/IAA

Inna teoria sugeruje, że lustro mogło być używane w sztuce wróżenia , którą praktykowali Grecy i Rzymianie.

Usha to miejsce często odwiedzane przez archeologów. Badacze pracujący na miejscu odkryli niedawno pozostałości miasta. Znaleźli tam dawne drogi, mozaikowe posadzki, łaźnie oraz miejsca produkcji oliwy i wina. Była żydowska wioska znajdowała się w Galilei, niedaleko Nazaretu. To właśnie w tym mieście według Pisma Świętego swoje dzieciństwo spędził Jezus Chrystus.

„Magiczne lustro” niejedno zastosowanie ma

Nie tylko mieszkańcy Izraela przypisywali magiczne moce lustrom i lustrzanym odbiciom. Według Elizabeth Tucker, folklorystki z Uniwersytetu Binghamton, legendy sięgają daleko wstecz. Jedną z pierwszych tego typu historii ma być starożytny grecki mit o Narcyzie. Przystojny młodzieniec dosłownie zakochał się w swojej twarzy widzianej w odbiciu wody. W efekcie tracił cały swój czas na podziwianie samego siebie.

Starożytni Rzymianie wierzyli z kolei, że lustra są w stanie uwięzić ludzką duszę. Jej odrodzenie miało zajmować siedem lat. Stąd też wziął się przesąd, że stłuczenie lustra przynosi siedem lat pecha. W kolejnych wiekach lustrom przypisywano inne niecodzienne zdolności, na przykład przepowiadanie przyszłości. Motyw magicznego lustra pojawia się także w baśni braci Grimm o Śnieżce. Jej pierwsza wersja została spisana i opublikowana na początku XIX w.

Halloweenowe kartki z życzeniami drukowane na początku XX wieku przedstawiały młode kobiety przeglądające się w lustrach. Obrazkom towarzyszyły instrukcje: „W Halloween spójrz w lustro, a zobaczysz twarz przyszłego męża”.

Amulety na przestrzeni wieków

Lustra mogły więc chronić zmarłych przed demonami, ale przypisywano im też wiele innych zastosowań. A w jakie inne amulety wierzono w przeszłości? To zależy od szerokości geograficznej. Przykładowo w starożytnym Egipcie władcy chętnie otaczali się skarabeuszami. Miały one gwarantować długie życie. Wierzono również, że amulety ze skarabeuszem posiadają moc transformacji. Użyte jako hieroglify oznaczały „powstanie poprzez przyjęcie określonej formy”.

Chiński symbol szczęścia pojawiał się jako amulet w wielu formach. Nawet teraz można go zaobserwować w biżuterii, na budynkach, czy w tradycyjnych chińskich kaligrafiach. Szczęście ma również przynosić Maneki Neko. To popularny symbol kota z podniesioną łapą. Im wyżej ją unosi, tym większa jest gwarancja szczęścia. Czasem w drugiej łapie trzyma monetę, która ma zapewniać powodzenie finansowe.

Źródło: IAA