Piłka nożna to bezapelacyjnie najpopularniejszy sport na Ziemii. Trudno o drugą tak chętnie uprawianą i oglądaną dyscyplinę w skali światowej. Wielkim świętem futbolu jest oczywiście mundial, czyli organizowany co cztery lata turniej wyłaniający piłkarskiego mistrza globu. Więcej o mistrzostwach w dalszej części artykułu.
Kiedy odbyły się pierwsze mistrzostwa świata w piłce nożnej?
Historia mistrzostw świata w piłce nożnej sięga roku 1930. Organizatorem i zwycięzcą pierwszego mundialu był Urugwaj, który w tamtych czasach nie miał sobie równych. Zanim urugwajscy piłkarze sięgnęli po tytuł mistrzów świata przed własną publicznością, w 1924 w Paryżu i 1928 w Amsterdamie triumfowali na igrzyskach olimpijskich. Co ciekawe, były to dwa pierwsze i jak do tej pory jedyne złote medale olimpijskie dla Urugwaju w historii.
W rozgrywanych w Montevideo (stolica i największe miasto Urugwaju) mistrzostwach świata udział wzięło zaledwie 13 ekip – siedem z Ameryki Południowej, cztery z Europy i dwie z Ameryki Północnej – podzielonych na cztery grupy. Zwycięzcy każdej z nich przechodzili do fazy pucharowej. W finale turnieju, po półfinałowych zwycięstwach, gospodarze zmierzyli się z Argentyńczykami, których pokonali 4:2. Urugwajski czempionat był jedynym w niemal stuletniej historii mundialu, którego nie poprzedziły eliminacje.
Gospodarze mistrzostw świata w piłce nożnej
- 1930 – Urugwaj
- 1934 – Włochy
- 1938 – Francja
- 1950 – Brazylia
- 1954 – Szwajcaria
- 1958 – Szwecja
- 1962 – Chile
- 1966 – Anglia
- 1970 – Meksyk
- 1974 – RFN
- 1978 – Argentyna
- 1982 – Hiszpania
- 1986 – Meksyk
- 1990 – Włochy
- 1994 – USA
- 1998 – Francja
- 2002 – Japonia/Korea Południowa
- 2006 – Niemcy
- 2010 – RPA
- 2014 – Brazylia
- 2018 – Rosja
- 2022 – Katar
- 2026 – Meksyk/USA/Kanada
W 1942 i 1946 roku turniej finałowy nie odbył się ze względu na II wojnę światową.
Kto zdobył najwięcej tytułów mistrza świata w piłce nożnej?
Najbardziej utytułowaną reprezentacją w historii mistrzostw świata jest Brazylia. Canarinhos aż pięciokrotnie sięgali po najcenniejsze trofeum globu. Pierwszą wygraną odnotowali w 1958 roku, gdy turniej odbywał się w Szwecji. Cztery lata później z powodzeniem obronili tytuł mistrzowski, po finale z Czechosłowacją. Po nieco słabszych mistrzostwach w Anglii w 1966 r., ponownie zwyciężyli w 1970. Kolejny sukces odnieśli na mundialu w Stanach Zjednoczonych w 1994 r., a po raz ostatni Puchar Świata wznieśli w geście triumfu ponad dwie dekady temu. Na dodatek w swoim dorobku mają dwa srebrne medale z 1950 i 1998 roku.
Czterokrotnie zwycięzcami mundialu zostawali Niemcy i Włosi. Kolejni w klasyfikacji, z trzema tytułami na koncie, są Argentyńczycy, czyli aktualni mistrzowie świata. Dwukrotnie Puchar Świata zdobywali Francuzi i Urugwajczycy, a po razie – Anglicy i Hiszpanie.
W 1966 roku Anglia została mistrzem świata / Fot. Bettmann/Contributor/Getty Images
Mistrzowie świata w piłce nożnej – lista
- 1930 – Urugwaj
- 1934 – Włochy
- 1938 – Włochy
- 1950 – Urugwaj
- 1954 – RFN
- 1958 – Brazylia
- 1962 – Brazylia
- 1966 – Anglia
- 1970 – Brazylia
- 1974 – RFN
- 1978 – Argentyna
- 1982 – Włochy
- 1986 – Argentyna
- 1990 – RFN
- 1994 – Brazylia
- 1998 – Francja
- 2002 – Brazylia
- 2006 – Włochy
- 2010 – Hiszpania
- 2014 – Niemcy
- 2018 – Francja
- 2022 – Argentyna
Polacy na mistrzostwach świata w piłce nożnej
Reprezentacja Polski dziewięciokrotnie uczestniczyła w piłkarskich mistrzostwach świata. Biało-Czerwoni na mundialu debiutowali w 1938 roku we Francji, dochodząc do 1/8 finału. Na kolejny występ polskich piłkarzy musieliśmy czekać niemal 40 lat. W 1974 r. pod wodzą legendarnego Kazimierza Górskiego Polacy sięgnęli po brązowe medale, pokonując w meczu o trzecie miejsce utytułowanych Brazylijczyków 1:0. Zwycięskiego gola strzelił Grzegorz Lato, najlepszy zawodnik turnieju w RFN.
Po raz drugi polska reprezentacja znalazła się w czołowej trójce mundialu w 1982 roku. Po półfinałowej porażce z Włochami, późniejszymi mistrzami świata, „Orły” w „finale pocieszenia” okazały się lepsze od Francuzów. Cztery lata później podopieczni Antoniego Piechniczka dotarli do 1/8 finału, gdzie ulegli 0:4 Brazylii.
W 2002 roku Polacy powrócili na mundial po 16 latach przerwy bez większych sukcesów, kończąc rywalizację na fazie grupowej. W 2006 i 2018 r. Biało-Czerowni także nie wyszli z grupy. Podczas ostatniego mundialu w Katarze polska ekipa awansowała do 1/8 finału.
Występy Polaków na mistrzostwach świata w piłce nożnej
- 1930 – nie brali udziału
- 1934 – nie brali udziału
- 1938 – 1/8 finału
- 1950 – nie brali udziału
- 1954 – nie brali udziału
- 1958 – nie brali udziału
- 1962 – nie brali udziału
- 1966 – nie brali udziału
- 1970 – nie brali udziału
- 1974 – 3. miejsce
- 1978 – druga runda fazy grupwej
- 1982 – 3. miejsce
- 1986 – 1/8 finału
- 1990 – nie brali udziału
- 1994 – nie brali udziału
- 1998 – nie brali udziału
- 2002 – faza grupowa
- 2006 – faza grupowa
- 2010 – nie brali udziału
- 2014 – nie brali udziału
- 2018 – faza grupowa
- 2022 – 1/8 finału
Ciekawostki o mundialu
- Brazylia to jedyny kraj, który uczestniczył we wszystkich do tej pory rozegranych mistrzostwach świata. Podczas ostatniego mundialu w Katarze Canarinhos wystąpili po raz 22.
- Ośmiokrotnie o losach finału mistrzostw świata decydowała dogrywka.
- W finale mundialu nigdy nie wystąpiła reprezentacja z Azji, Australii, Afryki i Ameryki Północnej.
- Pelé to najbardziej utytułowany piłkarz w historii mundialu. Słynny Brazylijczyk, który zmarł pod koniec 2022 roku, trzykrotnie zostawał mistrzem świata.
- Najwięcej bramek na mundialu strzelił Niemiec Miroslav Klose z dorobkiem 16 goli. Drugie miejsce w klasyfikacji wszech czasów zajmuje Portugalczyk Cristiano Rolando (15), a podium uzupełnia inny utytułowany reprezentant Niemiec, Gerd Müller (14).
- Najwyższe zwycięstwo w historii piłkarskich mistrzostw świata zanotowali Węgrzy podczas mundialu w 1982 roku. Dwukrotni wicemistrzowie globu pokonali reprezentację Salwadoru w fazie grupowej wynikiem 10:1.
- W 2002 roku mundial po raz pierwszy historii organizowały dwa państwa – Japonia i Korea Południowa. Najbliższe mistrzostwa w 2026 r. odbędą się w trzech krajach – Meksyku, Stanach Zjednoczonych i Kanadzie.
- Republika Południowej Afryki gościła najlepszych piłkarzy świata w 2010 roku jako pierwszy afrykański kraj w historii mundialu.
- Sześciokrotnie mistrzostwa świata wygrywali gospodarze. Byli to Urugwajczycy w 1930 roku, Włosi cztery lata później, Anglicy w 1966, Niemcy w 1974, Argentyńczycy podczas kolejnego mundialu oraz Francuzi w 1998.
- Dwukrotnie z rzędu tytuł mistrzów świata zdobyły wyłącznie reprezentacje Włoch (1934 i 1938) oraz Brazylii (1958 i 1962).
- Włosi częściej triumfowali w mistrzostwach świata (czterokrotnie) niż w mistrzostwach Europy (dwa tytuły).
- Od 1998 roku w mistrzostwach udział biorą 32 zespoły. W 2026 r. liczba ta wzrośnie do 48.
- Pierwszą maskotką w historii mistrzostw globu był Lew Willie, czyli oficjalna maskotka mundialu w Anglii w 1966 roku.
