1 Drezno
Na początku XX w. Niemcy znaleźli środek Europy u siebie, tuż obok kościoła Marii Panny w Dreźnie. Z punktu widzenia marketingowego chwyt wydawał się trafiony – drezdeńska świątynia to jeden z najokazalszych budynków architektury sakralnej w Europie. Otoczenie go mistyczną aurą położenia w samym środku kontynentu miało mu jeszcze dodać atrakcyjności. Dziś nikt już nie pamięta o obliczeniach sprzed stu lat, ale dzięki swoim zabytkom Drezno i tak cieszy się popularnością wśród przybywających tu licznych turystów.
WSPÓŁRZĘDNE: 51°03’ N, 13°44’ E
2 Suchowola
Podlaskie miasteczko zaszczytny tytuł „pępka Europy” otrzymało w roku 1775 – jako pierwsze na kontynencie. Nadał mu go polski kartograf i astrolog Szymon Antoni Sobiekrajski na polecenie samego króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Werdykt rozsławił miejscowość i pozwolił jej zaistnieć na turystycznej mapie Polski. Aby podkreślić ten fakt, mieszkańcy postawili na rynku granitowy kamień z herbem miasteczka i napisem „Środek Europy”.
WSPÓŁRZĘDNE: 53°34’N, 23°06’ E
3 Monnuste
Środek Europy w Estonii? Tak, jeśli przy obliczeniach weźmie się pod uwagę między innymi należące do Portugalii Azory oraz rosyjską Ziemię Franciszka Józefa. Wyznaczony w ten sposób punkt koło miejscowości Monnuste na wyspie Sawremaa nie przekonuje sceptyków. Słusznie zauważają oni, że jeśli do obliczeń dodaje się Azory, to czemu nie podległe europejskim państwom wyspy na Karaibach? Mimo tych zastrzeżeń mieszkańcy Saremy nie narzekają na brak turystów. Wyspa, która przez wieki była pod władaniem różnych państw, nie narzeka na brak zabytków pozostawionych przez panujących tu w przeszłości władców.
WSPÓŁRZĘDNE: 58°18’ N, 22°16’ E
4 Braunau am Inn
To położone w górnej Austrii miasto wskazał jako środek Europy sam Napoleon Bonaparte. Leżąca na granicy z Niemcami miejscowość nie cieszy się jednak współcześnie najlepszą sławą, bowiem to w niej narodził się Adolf Hitler. Zamiast pomnika symbolizującego centrum kontynentu ustawiono tu więc kamień z wygrawerowanym napisem: „Za pokój, wolność i demokrację. Nigdy więcej faszyzmu. Miliony zmarłych przypominają nam”.
WSPÓŁRZĘDNE: 48°15’ N, 13°02’ E
5 Dyleň
Wierzchołek góry, przez Czechów zwanej Dyleň, przez Niemców – Tillenberg, to środek osi Adriatyk–Bałtyk wyznaczony przez Austriaków pod koniec XIX w. Po II wojnie światowej szczyt przypadł stronie czeskiej, ale to Niemcy ustawili na nim granitowy słup z napisem „MittelPunkt Europas”. Obecnie ma znaczenie symboliczne, głównie dla mieszkańców okolicznych niemieckich wsi – dla nich to właśnie tutaj zaczyna się wschodnia Europa.
WSPÓŁRZĘDNE: 49°58’ N, 12°30’ E
6 Połock
Białoruski Połock otrzymał tytuł środka Europy dopiero w 2008 r. Nadali mu go miejscowi naukowcy, którzy wcześniej przekonywali, że centrum kontynentu znajduje się gdzie indziej. Do zmiany zdania przyczynił się sam Aleksander Łukaszenka, który osobiście nadzorował badania. Z bogatą historią, dużą liczbą zabytków i nową atrakcją – różą wiatrów z napisem „Geograficzne centrum Europy” – miasto przyciąga teraz podobno 3 mln turystów rocznie.
WSPÓŁRZĘDNE: 55°29’ N, 28°48’ E
7 Tallya
Węgrzy także mają swój środek Europy. Znajduje się on w małej miejscowości Tallya, w sercu regionu Tokaj. Zarówno dla mieszkańców, jak i dla przyjezdnych domniemane centrum kontynentu ma jednak dużo mniejsze znaczenie niż przynosząca miastu sławę ponadtysiącletnia tradycja uprawy winorośli. Piękna architektura i przyroda sprawiły też, że Tokaj znalazł się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.
WSPÓŁRZĘDNE: 48°23’ N, 21°23’ E
8 Kremnickie Banie
i Krahule
„Złote centrum Europy” – tak można by nazwać punkt leżący pomiędzy słowackimi wsiami Kremnickie Banie i Krahule w Górach Kremnickich. Przez wieki wydobywano tu złoto, dzisiaj pozostał jedynie złoty napis „Stred Europy”. Umieszczono go na kamieniu ustawionym obok gotyckiego kościoła św. Jana Chrzciciela. Jednak zaszczytny tytuł, głaz ani nawet restauracja Centrum Europy nie przyciągają turystów tak skutecznie jak górska okolica. Latem zjeżdżają do niej zapaleni rowerzyści, a zimą narciarze.
WSPÓŁRZĘDNE: 48°44’ N, 18°55’ E
9 Dilów i Rachów
„Geograficznyj Centr Europy” znajduje się też na Ukrainie. A nawet są dwa konkurencyjne: wieś Dilów oraz Rachów. Tej ostatniej miejscowości zaszczytny tytuł nadali pod koniec XIX w. wiedeńscy inżynierowie pracujący tam przy budowie kolei. Być może także dzięki temu w czasach międzywojennych miasteczko było znanym ośrodkiem turystyki nazywanym „huculskim Paryżem”. Dzisiaj francuskiego sznytu w nim nie widać, ale w dalszym ciągu przyciąga gości, którzy chętnie robią zdjęcia pod wybudowanym tu obeliskiem symbolizującym środek kontynentu.
WSPÓŁRZĘDNE: 47°57’ N, 24°11’ E
10 Purnuszki
Mała wieś na Wileńszczyźnie to jedyny środek kontynentu, który trafił do Księgi rekordów Guinnessa. Władze litewskie utworzyły w jego rejonie Obszar Chroniony Środka Europy. W okolicach znajduje się imponujących rozmiarów obelisk oraz Muzeum Centrum Europy – prezentujące współczesną sztukę pod otwartym niebem. Jedną z najciekawszych rzeźb jest największy na świecie labirynt zrobiony z ponad 3 tys. telewizorów. W środku instalacji leży przewrócony pomnik Lenina, a całość ma obrazować absurd sowieckiej propagandy wykorzystującej do swoich celów telewizję.
WSPÓŁRZĘDNE: 54°54’ N, 25°19’ E
