Wiele państw na świecie walczy o turystów, bijąc kolejne architektoniczne rekordy. Niemal co roku słyszymy o najwyższych, największych czy innych „naj” w budownictwie. Od zarania dziejów najsprawniejszymi budowniczymi są jednak siły natury. W odróżnieniu od dzieła ludzkich rąk nie zawsze jesteśmy w stanie wytłumaczyć, skąd wzięły się niektóre dzieła w przyrodzie. Jedna z największych zagadek geologicznych na Ziemi znajduje się w Arabii Saudyjskiej. Słyszeliście o skale Al Naslaa?

Gdzie znajduje się Al Naslaa?

Wyjątkowa formacja leży w północno-zachodniej Arabii Saudyjskiej. Jej dokładna lokalizacja to odległy region Tabuk otoczony rozległymi obszarami pustyni. W teorii takie miejsce nie zachęca do eksploracji. A jednak, dzięki Al Naslaa przybywa tam coraz więcej (choć o tłumy to nie są) osób zainteresowanych geologią, archeologią, a nawet... teoriami spiskowymi.

To dlatego, że najbardziej intrygującym elementem skały jest wąska przestrzeń między dwiema jej częściami. Nie byłoby w tym nic nadzwyczajnego, gdyby nie to, że pasek wygląda jak odmierzony od linijki. Kiedy i w jaki sposób powstał? Spekuluje się, że skała pękła na skutek naturalnych procesów, takich jak erozja i korozje naprężeniowe. Nie brakuje też głosów, jakoby formacja powstała z udziałem ludzi lub istot pozaziemskich.

Cała formacja mierzy około 6 metrów wysokości i 9 metrów szerokości. Podział na dwie niemal równe części to niejedyne, co w niej intryguje. Obie połówki skały stoją pionowo na małych cokołach, ponoć przecząc prawom grawitacji. Co ciekawe, południowo-wschodnia ściana Al Naslaa jest pokryta licznymi petroglifami.

Petroglify na skale Al Naslaa

Petroglify, czyli wyryte w skale rysunki, na Al Naslaa są dla badaczy źródłem wiedzy o ludziach, którzy tysiące lat temu zasiedlali ten obszar lub przynajmniej go mijali. Są też ważnym elementem dziedzictwa archeologicznego i kulturowego Arabii Saudyjskiej. Prawdopodobnie pochodzą jeszcze z czasów prehistorycznych. Wiele z nich przedstawia zwierzęta, sceny polowań i postacie ludzkie. Niektóre z petroglifów można interpretować jako symbole religijne lub duchowe czczone przez ówczesne lokalne kultury.

Eksperci wskazują również na ich znaczenie astronomiczne. Petroglify o geometrycznych kształtach mogły służyć do nawigacji lub śledzenia wydarzeń na niebie. Niewykluczone, że wykorzystywano je także podczas rytuałów związanych z kosmosem. Nadal nie zostały jednak w pełni odszyfrowane. Kiedy tak się stanie, możemy otrzymać zupełnie nową wiedzę o praktykach starożytnych astronomów i matematyków.

Jak na razie o tych konkretnych petroglifach więcej jednak nie wiemy, niż wiemy. Badacze podkreślają, że rysunki są dowodem na to, że niemal od zawsze ludziom towarzyszyło pragnienie rejestrowania i przekazywania swoich doświadczeń, przekonań i historii poprzez sztukę.

Jak powstała ta formacja skalna?

Pomimo różnych teorii, dokładna przyczyna pęknięcia skały Al Naslaa pozostaje przedmiotem trwających badań geologicznych. Jedna z najpopularniejszych teorii (żadna nie została jeszcze potwierdzona) mówi o efekcie naturalnego wietrzenia i erozji zachodzącej przez miliony lat. Al Naslaa jest piaskowcem, a to rodzaj skały znany z warstw i uskoków. Połączenie wiatru, deszczu, wahań temperatury i sił geologicznych miało zdaniem ekspertów doprowadzić do pęknięć naprężeniowych wzdłuż istniejących linii. Ostatecznie pęknięcie mogło zatem wynikać z istniejących słabości w strukturze skały.

Niektórzy geolodzy sugerują z kolei, że do pękania skały mogły przyczynić ruchy skorupy ziemskiej. Jest to możliwe, ponieważ Al Naslaa znajduje się regionie doświadczającym aktywności tektonicznej naszej planety.

Formacja skalna Al Naslaa z bliska / fot. screeen z YouTube (kanał @AnandKumarRudra)

Jak wiadomo, pustynie to jedne z miejsc, gdzie amplitudy temperatur są najbardziej odczuwalne. Jedna z teorii sugeruje, że to właśnie wahania pogody miały doprowadzić do tego, że formacja skalna wygląda dziś tak, jak wygląda. Chodzi konkretnie o zjawisko nazywane w języku angielskim „frost wedging”. W tym przypadku miałoby ono polegać na tym, że woda przedostawała się do pęknięć w skale. Następnie zamarzała, a więc automatycznie zajmowała więcej miejsca, potencjalnie prowadząc do pękania skał.

Brak jednoznacznych dowodów geologicznych i niezwykła precyzja pęknięcia przyczyniły się do tego, że część osób wierzy, iż Al Naslaa to zasługa ludzi lub kosmitów. Jest to jednak mało prawdopodobne.

Zwiedzanie skały Al Naslaa

Dzięki swoim unikalnym cechom skała Al Naslaa stała się jedną z największych atrakcji w kraju. Napływ turystów przyniósł Arabii Saudyjskiej zarówno możliwości, jak i wyzwania. Ważne jest, aby zachować i chronić to zagadkowe miejsce. Turyści muszą więc najpierw uzyskać zezwolenie na wycieczkę lub podróżować z autoryzowanymi przewodnikami. Taka praktyka pomaga monitorować liczbę odwiedzających oraz minimalizuje potencjalne szkody.

Dodatkowo lokalne władze i organizacje przyrodnicze organizują akcje mające na celu wzrostu świadomości na temat znaczenia ochrony skały Al Naslaa i jej otoczenia. Programy te są skierowane zarówno do mieszkańców, jak i turystów. Formacja jest też stale monitorowana przez geologów badających to, jak wpływa na nią antropopresja.