Starożytny Babilon to pierwsza i najbardziej niezwykła światowa metropolia. Starożytne miasto, które na długo przed Atenami i Rzymem stało się kosmopolitycznym centrum. Znajdowało się między Eufratem i Tygrysem, na otoczonej gajami palmowymi równinie, 90 kilometrów na południe od Bagdadu.
Babilonia i Babilon
Babilon był stolicą starożytnej Babilonii. Było to państwo położone w Mezopotamii, na terenie obecnego Iraku. Powstało ok. 1894 r. p.n.e.
Babilończycy czerpali z wcześniejszych cywilizacji Sumeru i Akadu. Przez wiele stuleci byli potęgą na Bliskim Wschodzie. Dopiero w 539 p.n.e. Babilonia dostała się we władanie króla Persji.
Starożytny Babilon w Biblii
Biblia opisuje Babilon jako miejsce zepsucia i deprawacji, wszelkich grzechów i niegodziwości. Każda kobieta musiała tam oddawać się przybyszowi z zewnątrz. Natomiast wizja Babilonu w literaturze i sztuce, dopełniona tym, co znaleziono podczas prac archeologicznych, daje jeszcze inny obraz.
Nie ulega wątpliwości, że na uwagę w dziejach miasta zasługują takie postacie, jak:
- Hammurabi (żył w latach 1792–1740 p.n.e.) – prawodawca pierwszego państwa babilońskiego,
- sprawiedliwy król Nabuchodonozor (604–562 przed Chrystusem), który zdobył Jerozolimę i zawlókł Hebrajczyków na 60 lat w niewolę babilońską,
- ostatni władca Babilonu, Baltazar, któremu na ścianie ukazało się menetekel.
Osiągnięcia Babilończyków
Mury obronne Babilonu miały 9 metrów grubości i 18 kilometrów długości. Po obu stronach Eufratu i wzdłuż jego brzegów ciągnęły się wspaniałe bulwary, z których jeden kończył się wysoką na 15 metrów bramą ku czci bogini Isztar. Fasady pałaców zdobiły podobizny lwów, byków i smoków. Tarasowa wieżowa budowla, piętnowana w Starym Testamencie jako ludzka zuchwałość, sięgała 91,5 metrów i miała umożliwiać bogom zstępowanie z nieba na ziemię.
Brama Isztar / fot. Shutterstock
500 lat przed Chrystusem miasto było większe, niż Paryż za Henryka IV w dwa tysiące lat później. Było miastem królewskim i emanowało mądrością Orientu i blaskiem kultury upadłej potęgi Wschodu. Jeszcze Aleksander Wielki chciał z niego uczynić stolicę swego imperium i w rezultacie zmarł właśnie w Babilonie w 323 roku p.n.e.
Miasto w swej legendzie słynie do dziś wieżą „pomieszania języków” i wiszącymi ogrodami, które stanowić miały jeden z cudów świata. Językiem babilońskim mówiono i rozumiano go na obszarze od Persji po Egipt, a używane tu pismo klinowe, będące skomplikowanym systemem sylabicznym pochodzenia sumerskiego, utrzymało się aż do pierwszego stulecia po Chrystusie.
Upadek Babilonu
Zdobycie Babilonu przez władcę Persji, Cyrusa, w 539 roku przed Chrystusem, stanowiło początek końca. Porozpadały się świątynie, mury miejskie, bramy i pałace. Cegły, z których zbudowane było miasto, skruszały na tyle, że zostało po nim znacznie mniej, niż po starożytnym Egipcie.
Jego ruiny odsłonili na początku XX wieku niemieccy archeolodzy, Robert Koldewey i Walter Andrae, którym dalsze badania przerwała I wojna światowa. Wojna w Iraku przyniosła tym cennym stanowiskom archeologicznym nowe zagrożenie – na historycznym terenie amerykańskie wojsko urządziło lądowisko dla śmigłowców, parkowało obok czołgi i wykopało rowy strzeleckie.
Babilon w Luwrze
Przez stulecia Babilon był podziwiany i wyklinany jednocześnie. W 2008 r. Doczekał się monograficznej wystawy w paryskim Luwrze. Stanowiła ona próbę odtworzenia historycznej rzeczywistości tej kolebki cywilizacji. Przy wsparciu Państwowych Muzeów w Berlinie i British Museum w Londynie zgromadzono na niej ponad 400 eksponatów z 13 krajów.
Dokumentowały one historię miasta od jego założenia do upadku oraz ukazywały rolę Babilonu w świecie europejskiej wyobraźni. Stanowiły próbę ukazania historycznej prawdy i jednocześnie jej powiązań z legendą. Dlatego obok zabytków archeologicznych prezentowano wizje Babilonu w sztuce europejskiej, począwszy od XV wieku.
