Grodzisk Wielkopolski – z czego słynie? Odkryj uroki miasta, które szczyci się 700-letnią tradycją

Wielkopolska, ze względu na swoje położenie i bogate dziedzictwo kulturowe, ma do zaoferowania naprawdę wiele. Nic więc dziwnego, że z rok na rok cieszy się coraz większym zainteresowaniem turystów. W czasie podróży po regionie, oprócz przystanków w Poznaniu, Lesznie czy Kaliszu, warto zatrzymać się także w Grodzisku Wielkopolskim. To niewielkie miasteczko zachwyci absolutnie każdego. 

Historia Grodziska Wielkopolskiego

Mimo że początki osadnictwa w tym miejscu datuje się na okres neolitu, to pierwsze wzmianki o Grodzisku Wielkopolskim pochodzą z XIII wieku. Świadcząca o wczesnopiastowskim rodowodzie nazwa miasta zmieniała się wielokrotnie na przestrzeni kolejnych dekad. Zanim przyjęto obecną formę, Grodzisk znany był jako Grodisze, Grottische, Grodisce, Grodih, Grodziscz, Grodyscze, Grodzysko i Grodzisko. Germanizacja na ziemiach polskich w okresie zaborów spowodowała, że Grodzisk nosił niemiecką nazwę Greatz. Po pierwszej wojnie światowej dodano przymiotnik Wielkopolski, aby odróżniał się od Grodziska Mazowieckiego. 

Duży wpływ na rozwój miasta miało jego strategiczne położenie przy ważnym szlaku z Poznania do Gubina i dalej do Saksonii. Choć dokładny przebieg trasy nie jest znany, historycy przypuszczają, że prowadził on przez Buk – Zbąszyń lub przez Stęszew – Grodzisk i Kopanicę. Gdy Grodzisk trafił pod opiekę rodu Ostroróg, nad Letnicą coraz chętniej osiedlali się dysydenci z Czech i Europy Zachodniej, a także Żydzi, którzy pojawili się w okolicach na początku XVI wieku. Świadczą o tym dokumenty z 1505 roku. 

Grodzisk Wielkopolski nieraz odegrał ważną rolę w polskiej historii. W czasie insurekcji kościuszkowskiej w 1794 r. miasto stało się punktem zbornym, do którego przewożono broń. Z kolei podczas Wiosny Ludów w Grodzisku doszło do bitwy w rejonie Doktorowa, gdzie kilkuset powstańców pod dowództwem Marcusa Mossego stawiło opór żołnierzom armii pruskiej. Niestety, zryw zakończył się porażką i śmiercią kilkudziesięciu kosynierów. Grodziszczan nie zabrakło także na frontach wojny polsko-bolszewickiej czy Powstania Wielkopolskiego. 

Nowogród Bobrzański – atrakcje i zabytki. Odkryj turystyczną perłę Lubuskiego

Do 1932 roku Grodzisk był miastem na prawach powiatu. Ponownie stał się siedzibą powiatu po przeprowadzonej pod koniec ubiegłego wieku reformie administracyjnej. Wyzwolenie miasta przez Armię Czerwoną nastąpiło 27 stycznia 1945 r. Tego samego dnia, gdy mieszkańcy witali radzieckich żołnierzy, niemieckie samoloty rozpoczęły nalot, w wyniku którego zginęło 8 osób. 

W 2003 r. liczące niewiele ponad 14 tysięcy mieszkańców miasto obchodziło 700-lecie uzyskania prawa miejskich. Tę okrągłą rocznicę upamiętnia płyta chodnikowa znajdująca się przed wejściem do ratusza.

Z czego słynie Grodzisk Wielkopolski? 

Ze względu na swoje malownicze położenie w otoczeniu lasów, w bliskiej odległości od Poznania i Zielonej Góry oraz dobre skomunikowanie kolejowe, miasto jest chętnie odwiedzane przez turystów z pobliskich miejscowości. Największą popularność Grodziskowi przyniosła produkcja piwa, które po dziś dzień warzone jest w lokalnym browarze. 

Grodziskie tradycje piwowarskie sięgają średniowiecza. Tylko tutaj miłośnicy złocistego trunku mogli wypić piwo tzw. fermentacji górnej, produkowane na słodzie pszennym, specjalnie dymionym dymem dębowym lub bukowym. Nic dziwi zatem fakt, że było ono trzykrotnie droższe od tych warzonych w innych częściach kraju. Co ciekawe, w okresie dwudziestolecia międzywojennego produkowane w Grodzisku piwo (nazywane przez wielu „polskim szampanem”) i eksportowane było do 37 państw. 

Po II wojnie światowej zainteresowanie miejscowym piwem znacznie spadło, czego efektem było zaprzestanie dalszej produkcji. Dwie dekady później wznowiono działalność browaru przy ul. Poznańskiej. Raz w roku – przy okazji festynu Grodziskie Piwobranie – zabytkowy budynek jest udostępniany zwiedzającym. 

Pomnik św. Bernarda (Fot. Dawid Klepas Photography/Shutterstock)

Sekret grodziskiego piwa tkwił nie tylko w oryginalnych recepturach, ale także lokalnej wodzie, charakteryzującej się bogatymi walorami smakowymi. Jak głosi miejscowa legenda, przed laty błogosławiony Bernard z Wąbrzeźna, dzięki modlitwie i swojemu błogosławieństwu, cudownie napełnił wyschniętą studnię, z której lokalni piwowarowie czerpali wodę do produkcji złocistego trunku.

Na pamiątkę tamtych wydarzeń, w 2009 roku na rynku w Grodzisku, tuż obok drewnianej obudowy studni z Ii połowy XIX wieku, postawiono figurkę zakonnika. Stała się z dnia na dzień jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli miasta. Mówi się, że kto potrze trzymany przez mnicha dzban, zostanie obdarzony „wiecznym szczęściem i miłością”. 

Co warto zobaczyć w Grodzisku Wielkopolskim?

Atrakcje Grodziska Wielkopolskiego nie kończą się jednak na browarze. Najcenniejszymi zabytkami miasta są cztery świątynie z wybudowanym w XV wieku (przebudowanym w XVII w. w stylu barokowym) gotycki Kościołem farnym pw. św. Jadwigi Śląskiej na czele. Pozostałe świątynie – Kościół pobernardyński i drewniany Kościół pw. Świętego Ducha – powstały w XVII w. Z kolei Kościół poewangelicki Najświętszego Serca Pana Jezusa stanął w 1905 roku. 

Kościół św. Jadwigi w Grodzisku Wielkopolskim (Fot. Karol Budziński)

Dużą popularnością wśród mieszkańców i przyjezdnych cieszy się również zabytkowy Park Miejski ze stawem i podświetlaną fontanną. Na jego terenie znajduje się XIX-wieczny dwór, gdzie ulokowana jest Muzealna Izba Pamięci Ziemi Grodziskiej. Odwiedzający mogą bliżej poznać historię miasta, zagłębić się w grodziską tradycję piwowarską oraz przyjrzeć się zabytkom regionalnym i na własne oczy zobaczyć obraz „Panorama Obrony Grodziska z 1948 roku”. 

Ważnym punktem na mapie Grodziska jest także Centrum Edukacyjno-Ekologiczne „Pod Chmurką”. Do najpopularniejszych atrakcji centrum z pewnością należy unikatowy, XVIII-wieczny młyn wietrzny, stanowiący element „Wielkopolskiego Szlaku Wiatracznego”. To największy tego typu szlaku na Starym Kontynencie. Co roku, we wrześniu, przy grodziskim wiatraku odbywa się festyn rodzinny. 

Źródło: wielkopolska.travel

Szukasz więcej fascynujących informacji na temat świata roślin i zwierząt, odkryć archeologicznych i nieskończonego Wszechświata? Zaprenumeruj magazyn „National Geographic Polska". Najnowszą ofertę znajdziesz na tej stronie.