O tym, jak zaplanować wyjazd o Panamy, przeczytasz w naszym serwisie. Panama to prawdziwa mekka wielbicieli sportów wodnych. Warunki do uprawiania żeglarstwa, nurkowania czy surfingu są tu wymarzone. Wspaniała pogoda niemal przez cały rok, piękne piaszczyste plaże, palmy, czysta błękitna woda.
Warto odwiedzić m.in. składający się z dziesięciu wysp archipelag wysp Bocas del Toro czy wyspę Santa Clara. Surferzy i nurkowie upodobali sobie z kolei plażę Catalina. Koniecznie trzeba odwiedzić też archipelag San Blas, a także parki narodowe: Coiba, La Amistad, Soberania, Chagres czy położony na granicy z Kolumbią – Darien. Wszystkie zasługują na miano tropikalnych rajów. Oto największe ciekawostki o Panamie.
Historia Panamy
Jako niepodległy kraj Panama istnieje od 1903 roku. Wcześniej była ona częścią Kolumbii, a od XVI do początku XIX wieku – kolonią hiszpańską. W czasach prekolumbijskich na tych terenach mieszkali głównie Czibczowie.
Niepodległość Panamczycy zawdzięczają w dużej mierze Amerykanom, którzy na przełomie XIX i XX wieku mocno wspierali ruch separatystyczny. Rzecz jasna nie robili tego z pobudek idealistycznych. Z dużo mniejszą od Kolumbii Panamą łatwiej było negocjować. Już po wyzwoleniu na mocy traktatu Hay–Bunau-Varilla z 1903 roku Stanom Zjednoczonym przyznano wieczystą dzierżawę Strefy Kanału Panamskiego i prawo stacjonowania na terenie Panamy wojsk amerykańskich.
Amerykanie wielokrotnie w historii wpływali na sprawy wewnętrzne Panamy. Ich interwencje nasiliły nastroje antyamerykańskie, które przybrały na sile w latach 70. XX wieku, w czasie rządów generała Omara Torrijosa. W 1979 roku (na podstawie układu z 1977 roku) Strefa Kanału Panamskiego została znacjonalizowana, a Amerykanie musieli się z niej wycofać. Przez kolejne 20 lat oba kraje wspólnie sprawowały kontrolę nad Strefą. Obecnie zarządza nią jedynie Panama.
W 1983 roku dyktatorskie rządy w kraju objął generał Manuel Noriega, który wcześniej opłacany był przez amerykańską Centralną Agencję Wywiadowczą (CIA). To Amerykanie wynieśli go do władzy i to ich interesy początkowo reprezentował. Z czasem jednak Noriega zmienił front, co sprowadziło na kraj kolejną interwencję USA w 1989. Generała aresztowano i zastąpiono prezydentem Guillermo Endarą.
Współczesna Panama to jeden z najszybciej rozwijających się krajów obu Ameryk. Stolica, Panama City, to efektowne, nowoczesne i coraz bogatsze miasto. Jednocześnie w kraju wciąż utrzymują ogromne nierówności społeczne.
Kanał Panamski
To jedna z najważniejszych dróg morskich świata. Jego długość to 81,6 km. Powstawał w latach 1904–1914, a oficjalnie otwarty został w 1920 roku. Budowa kanału znacznie skróciła czas żeglugi między wschodnim wybrzeżem Ameryki i Europą, a zachodnim wybrzeżem Ameryki i Azją Wschodnią. Wcześniej żeglarze musieli opływać Amerykę Południową wokół Przylądka Horn.
Pierwsze prace nad przekopem prowadzili w latach 80. XIX wieku Francuzi. Na początku XX wieku dokończyli je Amerykanie, którzy też przejęli nad inwestycją pełną kontrolę. W kolejnych latach Kanał zapewnił im gigantyczne zyski. Dzięki tej inwestycji droga morska z Nowego Jorku do San Francisco skróciła się aż o 14,5 tys. km. Podczas budowy Kanału Panamskiego zmarło 25 tysięcy robotników.
Przez ponad sto lat funkcjonowania Kanał był kilkakrotnie poszerzany, pogłębiany i rozbudowywany. Dzięki temu dziś przepływać mogą przez niego jednostki o szerokości 49 m, długości całkowitej 366 m i zanurzeniu 15 m. Przepustowość szlaku to obecnie 14 tys. statków rocznie. W 2025 roku ma ona wzrosnąć dwukrotnie.
Najwęższa część Kanału to tzw. wykop Culebra, szeroki na 91,4 m. Co ciekawe, pomysł na przekopanie Przesmyku Panamskiego wcale nie narodził się w XX wieku. Jako pierwszy chciał tego dokonać hiszpański konkwistador Alvaro de Saavedra – już w roku 1529.
Ludność Panamy
2/3 mieszkańców Panamy stanowią Metysi, czyli ludność mieszana – potomkowie rdzennych narodów oraz białych (głównie Hiszpanów). 12% stanowią rdzenni mieszkańcy, głównie lud Kuna, ale też potomkowie m.in. Czibczów i Arawaków, zlokalizowani na Wybrzeżu Karaibskim. 9% to potomkowie niewolników z Afryki, po ok. 7%: mulaci oraz biali.
60% mieszkańców to katolicy, 23% – protestanci, głównie zielonoświątkowcy.
Prawie 1/5 (ponad 700 tys.) mieszkańców 4-milionowej Panamy mieszka w stołecznym Panama City
Urzędowym językiem Panamy jest język hiszpański, ale dość dobrze znany – co nie jest w tym regionie normą – jest też angielski.
Kuchnia Panamy
Podstawą jadłospisu Panamczyków są dania z mięsem (głównie kurczakiem) i ryżem. Często jada się też owoce morza i ryby. Najpopularniejsze z nich to pargo rojo i corvina. Uwielbianą przez Panamczyków przekąską jest tamal – gotowane na parze danie, na które składają się liście kukurydzy nadziewane mięsno-mącznym farszem. Poza tym wszędzie znajdziemy empanady – twarde pierożki, zwykle z nadzieniem mięsnym, patacones (smażone „frytki” z bananów) czy ceviche (danie z surowej ryby i m.in. soku z limonki).
Najpopularniejszy panamski alkohol to Seco Herrerano. To trzykrotnie destylowany rum z trzciny cukrowej o mocy – przeważnie – 35 proc. Ze słodkich przekąsek jada się hojaldras, czyli bułeczki posypane cukrem i cynamonem.
Kanał Panamski dzieli kraj na mniej więcej dwie równe części. Fot. chrupka/Getty Images
Ciekawostki o Panamie
- Panama nie posiada własnej waluty; w użyciu jest dolar amerykański.
- Liczący sobie 3474 m n.p.m. Volcan de Chiriqui to najwyższy szczyt w Panamie. Jak sama nazwa wskazuje, to wygasły wulkan.
- Flaga Panamy ma bogatą symbolikę. Kolor biały oznacza pokój. Prostokąty czerwony i niebieski symbolizują partie konserwatywną oraz liberalną. Niebieska gwiazda to czystość, a czerwona – prawo.
- Miasto Panama założył w 1519 roku hiszpański konkwistador Pedro Arias de Avila.
- U wybrzeży Panamy nietrudno spotkać rekina. Dlatego też wszelkie ostrzeżenia o ich pojawieniu się w lokalnych wodach należy traktować z pełną powagą.
- Diablo Rojo – tak nazywane są słynne lokalne autobusy. Kupione wiele lat temu od Amerykanów i mocno zdezelowane, dziś są wręcz jednym z symboli kraju.
- Panama to jedyny kraj na świecie, w którym wschód słońca można oglądać od strony Pacyfiku, zaś zachód – od Atlantyku. I to z jednego miejsca.
