Prace archeologiczne w okolicach miasteczka Suzdal w północno-wschodniej Rosji są prowadzone od ponad 20 lat. W tym roku badacze z Instytutu Archeologii Rosyjskiej Akademii Nauk odkryli pieczęć przedstawiającą św. Jerzego. Znalezisko pochodzi z okresu od XII do XIII w.

Znaleziono wyjątkową pieczęć

Na ołowianej pieczęci o średnicy ok. 2,5 cm widać świętego trzymającego włócznię w prawej ręce. Po lewej stronie widnieje napis „GEOR” z lustrzanym konturem liter, po prawej litera „A”. Wokół głowy świętego znajduje się kropkowany nimb (świetlisty otok wokół głów przedstawianych na obrazach postaci boskich), a wzdłuż krawędzi pieczęci – kropkowany brzeg. To już szósta pieczęć znaleziona przez archeologów od rozpoczęcia badań w tym regionie.

To dość rzadkie znalezisko, biorąc pod uwagę, że do tej pory zidentyfikowano tylko 17 egzemplarzy pieczęci przedstawiających św. Jerzego. 10 znaleziono na terenie współczesnego obwodu włodzimierskiego, a pozostałe 7 na południu Rosji. Większość pieczęci pochodzi z nieautoryzowanych kolekcji. Tylko dwie zostały oficjalnie uznane przez archeologów. Mowa o znaleziskach z osady Ust-Sheksna i kompleksu archeologicznego Mogutovsky, u zbiegu Szeksnej z Wołgą.

Odkrycia archeologiczne w Rosji

Skąd tyle pieczęci przedstawiających świętego Jerzego właśnie w Rosji? Święty zabijający smoka jest częścią herbu Rosji od XVI wieku. Za swojego patrona uznały go też inne kraje i regiony, w tym Anglia, Ukraina, Etiopia i Gruzja, a także Katalonia i Aragonia w Hiszpanii. Jerzy był żołnierzem armii rzymskiej i członkiem gwardii pretoriańskiej cesarza Dioklecjana. Zaczął być czczony przez chrześcijan po tym, jak skazano go na śmieć po odmowie wyrzeczenia się wiary. Do dziś Kościół prawosławny uznaje go za „wielkiego męczennika”.

Poza pieczęcią z wizerunkiem świętego Jerzego w miejscu wykopalisk znaleziono 150 przedmiotów wykonanych z metalu, szkła, kamienia, kości i ceramiki. Są to przede wszystkim przedmioty gospodarstwa domowego, takie jak żelazne noże, klucz, okółek, ołowiane ciężarki, osełka i gliniany obciążnik. Archeolodzy odkryli również przedmioty ozdobne, między innymi pierścionki, koraliki, guziki, fragmenty bransoletek, sprzączki do pasków i wisiorki przedstawiające koguta, kaczkę i dwugłowego konia. A także rzadki fragment enkolpionu z Matką Boską i Dzieciątkiem Jezus.

Dlaczego święty Jerzy jest przedstawiany ze smokiem?

W Biblii nie ma mowy smokach. Dlaczego więc na obrazach (i pieczęciach) święty Jerzy jest przedstawiany ze smokiem? To pokłosie legendy, która zyskała na popularności za czasów wypraw krzyżowych. Mówiono wówczas, że Jerzy pokonał smoka, który nękał jego rodzinne strony, czyli Kapadocję. Tym samym uratował księżniczkę złożoną w ofierze bestii. Opowieść ta miała symbolizować zasługi świętego w staraniach o przyjęcie przez Kapadocję chrześcijaństwa. Smok symbolizował Szatana, a księżniczka — ocalone miasta.

Metaforyczny potwór na stałe przylgnął jednak do wizerunku świętego. Motyw utwierdził obraz Jacopo Tintoretto zatytułowany „Św. Jerzy w walce ze smokiem”.

Źródło: Rosyjska Akademia Nauk.