Podczas gdy ludzie od wieków, jeśli nie od tysiącleci, szukają sposobów na przedłużenie młodości, a najlepiej na zdrową długowieczność, zwierzętom przychodzi to naturalnie. Niedawno media ogłosiły, że najstarszym żyjącym zwierzęciem lądowym na świecie jest żółw Jonathan z Seszeli. W tym roku skończył 190 lat.
Żółwie niejedynymi seniorami na Ziemi
Nie on jedyny mógłby pochwalić się imponującym „peselem”. Najczęściej słyszymy o pojedynczych długowiecznych okazach żyjących w ogrodach zoologicznych. Na wolności jest ich więcej. Aby odkryć sekret powolnie starzejących się gadów i płazów, międzynarodowy zespół naukowców zbadał 107 populacji 77 gatunków w naturalnych środowiskach. Wyniki zostały opublikowane na łamach czasopisma naukowego „Science”.
– Niektóre gady i płazy starzeją się powoli i mają długą żywotność. Jednak do tej pory nikt tak naprawdę nie badał tego na dużą skalę wśród wielu gatunków na wolności – mówi David Miller z Pennsylvania State University.
Część dotychczasowych teorii została obalona. Za to podkreślono inne ważne cechy gadów i płazów.
Krokodyl nilowy w Parku Narodowym Chobe, Botswana, Afryka. / fot. Jami Tarris/Getty Images
Badacze zwrócili uwagę na to, że żółwie, krokodyle i salamandry mają szczególnie niski wskaźnik starzenia się i wydłużoną żywotność jak na swoje rozmiary. Czemu to zawdzięczają? U niektórych gatunków żółwi kluczową rolę w braku starzenia biologicznego odgrywa twarda skorupa. Dlaczego? To proste – daje zwierzęciu niezawodną ochronę przed czynnikami zewnętrznymi.
Zwierzęta, które żyją najdłużej
Naukowcy podkreślają, że zrozumienie powolnego starzenia się u zwierząt może pomóc lepiej zrozumieć starzenie się ludzi. Pomoże również opracować strategie ochrony gadów i płazów zagrożonych wyginięciem.
Autorzy badań skonfrontowali się z wcześniejszymi hipotezami dotyczącymi sposobu regulacji temperatury ciała i obecności lub braku cech ochronnych (np. pancerzy). Do tej pory uważano, że organizmy ektotermiczne (zmiennocieplne), a więc takie, u których temperatura ciała jest zależna od temperatury otoczenia, starzeją się wolniej niż organizmy endotermiczne. Najnowsze odkrycia dowodzą jednak, że nie jest to warunek długiego życia.
– Ten związek był prawdziwy tylko w przypadku żółwi. To sugeruje, że żółwie są wyjątkowe wśród ektotermów – komentuje Miller.
Gady i płazy znają odpowiedzi na pytania o długowieczność
Zespół naukowców wykazał za to, że wpływ na długowieczność płazów i gadów mogą mieć fizyczne i chemiczne cechy ochronne. Należą do nich pancerz, kolce, muszle lub jad. Zwierzęta bez nich starzeją się szybciej. Anne Bronikowski, współautorka badań, zauważa, że zmieniona morfologia organizmów może rzeczywiście wpływać na długość ich życia.
– Te różne mechanizmy ochronne mogą zmniejszyć śmiertelność zwierząt, ponieważ nie są one zjadane przez inne zwierzęta. W związku z tym istnieje większe prawdopodobieństwo, że będą żyć dłużej. A to wywiera presję na wolniejsze starzenie się – dodaje Beth Reinke z Northeastern Illinois University.
Ropuchy zaliczają się do grona długowiecznych płazów. / fot. Paul Starosta/Getty Images
Badacze zauważyli tzw. znikome starzenie u co najmniej jednego gatunku w każdej z grup ektotermicznych. W tym u żab i ropuch, krokodyli i żółwi.
– Zrozumienie porównawczego krajobrazu starzenia się zwierząt może ujawnić elastyczne cechy, które mogą okazać się wartościowymi celami badań biomedycznych związanych ze starzeniem się człowieka – podsumowuje Bronikowski.
Źródło: Science.
