Od Tatr po Bieszczady: przewodnik po najwyższych pasmach gór w Polsce

Spis treści:

1. Sudety – geologiczna i krajobrazowa mozaika południowo-zachodniej Polski
2. Karpaty – majestatyczny łańcuch górski Europy Środkowej
3. Góry Świętokrzyskie – pradawne pasmo pełne geologicznych tajemnic

W Polsce znajduje się ponad 30 pasm górskich, a każde z nich ma swój charakter i wyjątkowe atrakcje. Od popularnych tras w Tatrach po dzikie rejony Gór Świętokrzyskich – każdy podróżnik znajdzie coś dla siebie. W naszym zestawieniu uwzględniamy zarówno najbardziej znane, jak i mniej oczywiste regiony górskie, prezentując ich najwyższe szczyty i lokalizację. To praktyczny przewodnik od dziennikarzy Travelera dla tych, którzy chcą zacząć przygodę z górami lub odkryć nowe trasy.

Sudety – geologiczna i krajobrazowa mozaika południowo-zachodniej Polski

Sudety to rozległy łańcuch górski położony w południowo-zachodniej Polsce, rozciągający się również na tereny Czech i wschodnich Niemiec. Są jednym z najstarszych masywów górskich w Europie – powstały w wyniku potężnych ruchów górotwórczych podczas orogenezy hercyńskiej w paleozoiku, czyli ponad 300 milionów lat temu. Złożona budowa geologiczna tych gór sprawia, że stanowią one unikatowy przekrój przez historię Ziemi, obejmując formacje magmowe, metamorficzne i osadowe.

Najwyższym szczytem całego łańcucha jest Śnieżka, która wznosi się na 1603 m n.p.m. i należy do pasma Karkonoszy. Współcześnie góra ta stanowi jedno z najważniejszych miejsc turystycznych w Sudetach oraz istotny punkt meteorologiczny, gdzie od lat prowadzone są systematyczne pomiary.

Polska część Sudetów jest niezwykle zróżnicowana krajobrazowo i geologicznie – składa się z aż 15 pasm górskich, które dzielą się na Sudety Zachodnie, Środkowe i Wschodnie. Każde z nich charakteryzuje się odmienną rzeźbą terenu, typem skał, a także stopniem zaludnienia i rozwoju turystycznego. Znajdują się tu zarówno dzikie, trudno dostępne obszary leśne, jak i znane kurorty uzdrowiskowe, historyczne zamki, zabytki przemysłowe oraz wyjątkowe rezerwaty przyrody.

Dzięki bogactwu form przyrodniczych i kulturowych, Sudety są ważnym regionem przyrodniczym, turystycznym i naukowym. Ich rola w edukacji geologicznej i ekologicznej jest nie do przecenienia – to naturalne laboratorium, w którym można obserwować efekty procesów górotwórczych, działalności lodowców, erozji i denudacji. Sudety to także obszar intensywnych badań paleontologicznych, geologicznych i klimatycznych, z wieloma stanowiskami chronionymi zarówno na poziomie krajowym, jak i europejskim.

Karkonosze

To najbardziej znane i najwyższe pasmo Sudetów Zachodnich, rozciągające się na długości około 40 km wzdłuż polsko-czeskiej granicy. Góry znane są z pięknych szlaków. Obszar ten cechuje się wyjątkowym bogactwem przyrodniczym i geologicznym – występują tu malownicze kotły polodowcowe, gołoborza, a także liczne formy skalne o fantazyjnych kształtach, jak Pielgrzymy, Słonecznik czy Trzy Świnki. Karkonosze są również objęte ochroną w ramach Karkonoskiego Parku Narodowego, który posiada status rezerwatu biosfery UNESCO. Śnieżka – najwyższy szczyt (1603 m n.p.m.) – to dominujący punkt widokowy i cel wielu wędrówek, znany także z charakterystycznego obserwatorium meteorologicznego.

Góry Izerskie

Położone na północny zachód od Karkonoszy, Góry Izerskie uchodzą za jeden z najstarszych fragmentów Sudetów, zbudowany głównie z gnejsów, łupków łyszczykowych i granitu karkonoskiego. Charakterystyczne są tu rozległe, łagodne wierzchowiny, często pokryte torfowiskami wysokimi (np. Torfowisko Doliny Izery), unikalnymi w skali kraju. Pasmo to uznawane jest za jedno z najciemniejszych miejsc w Polsce, co sprawia, że rozwija się tu astro-turystyka. Wysoka Kopa (1126 m n.p.m.) to najwyższy punkt, chociaż nie jest tak wybitna krajobrazowo jak inne szczyty regionu.

Góry Kaczawskie

Nazywane czasem „Krainą Wygasłych Wulkanów”, stanowią fascynujący obszar geologiczny o długości około 30 km. Znajdują się tu liczne stożki wulkaniczne, pozostałości dawnych erupcji, a także unikalne profile geologicznezbudowane z fyllitów, zieleńców, diabazów i innych skał metamorficznych. To również region o dużym znaczeniu kulturowym – w okolicach znajdują się zamki, stare kopalnie oraz szlaki geoturystyczne. Najwyższym szczytem jest Folwarczna (722 m n.p.m.).

Rudawy Janowickie

To niewielkie, ale bardzo malownicze pasmo, zdominowane przez masywne bloki granitowe, które tworzą imponujące formacje skalne – szczególnie w rejonie Kolorowych Jeziorek czy Sokolika i Krzyżnej Góry, popularnych wśród wspinaczy. Rudawy Janowickie stanowią również cenny obszar krajobrazowy z licznymi punktami widokowymi i trasami trekkingowymi. Najwyższym szczytem pasma jest Skalnik (945 m n.p.m.).

Góry Wałbrzyskie

Położone w obrębie Sudetów Środkowych, Góry Wałbrzyskie mają charakter gór średnich, zbudowanych głównie z piaskowców, łupków i zlepieńców. Ich rzeźba jest dość urozmaicona – wąskie doliny i strome zbocza tworzą zróżnicowany krajobraz. Region ma też duże znaczenie historyczne i przemysłowe – m.in. w związku z górnictwem węgla kamiennego. Borowa (853 m n.p.m.) jest najwyższym szczytem pasma i jednocześnie popularnym celem spacerów z panoramą na Wałbrzych.

Góry Kamienne

Charakterystyczne pasmo o surowym krajobrazie i stromych stokach, rozciągające się wzdłuż polsko-czeskiej granicy. Zbudowane z skał wulkanicznych (porfirów, melafirów) oraz osadowych, góry te przypominają nieco krajobraz gór wyższych dzięki wyraźnej rzeźbie i stromym podejściom. Znajdujący się tu szczyt Waligóra (936 m n.p.m.) uchodzi za jedno z bardziej wymagających podejść w tej części Sudetów.

Góry Sowie

To jedno z najbardziej rozpoznawalnych pasm Sudetów Środkowych, rozciągające się na długości ok. 26 km. Główne budulce to gnejsy i migmatyty, co czyni je jednym z najstarszych geologicznie regionów w Polsce. Góry te znane są również z kompleksu Riese – tajemniczych podziemnych budowli z czasów II wojny światowej. Najwyższy szczyt, Wielka Sowa (1015 m n.p.m.), oferuje panoramiczną wieżę widokową, która przyciąga turystów o każdej porze roku.

Góry Bardzkie

Położone na pograniczu Dolnego Śląska i Ziemi Kłodzkiej, Góry Bardzkie to niewielkie, ale geologicznie ciekawe pasmo, znane m.in. z uroczyska w Bardo i uzdrowiskowego charakteru okolicznych miejscowości. Dominują tu paleozoiczne łupki kwarcowe, mułowce, piaskowce i zlepieńce, które nadają krajobrazowi falisty i zalesiony charakter. Najwyższy szczyt – Kłodzka Góra (765 m n.p.m.) – należy do Korony Gór Polski.

Góry Stołowe

To jedyne w Polsce góry o wyraźnej budowie płytowej, przypominające stół – stąd ich nazwa. Zostały wypiętrzone około 35 milionów lat temu, a ich unikatowa rzeźba wynika z selektywnego wietrzenia piaskowców ciosowych, które ulegają rozpadaniu wzdłuż naturalnych szczelin. Znajdują się tu spektakularne formy skalne przypominające postacie i zwierzęta – m.in. Małpolud, Wielbłąd czy Głowa Konia. Najbardziej znanym szczytem jest Szczeliniec Wielki (919 m n.p.m.) z labiryntem skalnym i rozległym tarasem widokowym. Góry Stołowe są objęte ochroną w ramach Parku Narodowego Gór Stołowych, jednego z najczęściej odwiedzanych parków w Polsce.

Góry Bystrzyckie

To rozległe i silnie zalesione pasmo, graniczące z Kotliną Kłodzką, które cechuje się niewielkim zaludnieniem i spokojem. Są zbudowane głównie ze skał metamorficznych, a ich łagodne grzbiety i szerokie doliny tworzą doskonałe warunki do spokojnej turystyki pieszej i rowerowej. W regionie znajduje się wiele szlaków transgranicznych, a także ciekawe obiekty historyczne, m.in. w rejonie Międzylesia. Najwyższym szczytem jest Jagodna (977 m n.p.m.), popularna także zimą jako punkt narciarski.

Góry Orlickie

Są najwyższym pasmem Sudetów Środkowych, chociaż ich najwyższy szczyt – Wielka Destna (1115 m n.p.m.) – znajduje się po stronie czeskiej. W Polsce dominującym szczytem jest Orlica (1084 m n.p.m.), będąca jednym z celów turystów wchodzących na Koronę Gór Polski. Góry te charakteryzują się łagodnym ukształtowaniem, dużym zalesieniem i obecnością torfowisk górskich. Zbudowane są z różnorodnych skał metamorficznych, w tym łupków i gnejsów, a ich klimat sprzyja rozwojowi unikalnej roślinności subalpejskiej.

Masyw Śnieżnika

To najwyższe pasmo polskiej części Sudetów Wschodnich. Tworzy je silnie rozgałęziony masyw, od którego promieniście odchodzą grzbiety boczne, tworząc strukturę przypominającą gwiazdę. Dominują tu skały metamorficzne – głównie gnejsy i łupki łyszczykowe. Centralnym punktem regionu jest Śnieżnik (1425 m n.p.m.) – rozpoznawalny szczyt z nową wieżą widokową, oferującą panoramę obejmującą trzy kraje: Polskę, Czechy i Austrię. Teren ten objęty jest ochroną w ramach Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego i należy do najcenniejszych przyrodniczo obszarów Sudetów.

Góry Bialskie

Uznawane za jedno z najdzikszych i najmniej uczęszczanych pasm górskich w Polsce, stanowią zachodnią część masywu Śnieżnika. Zbudowane są z granitognejsów, gnejsów, łupków i skał magmowych, co świadczy o ich złożonej historii geologicznej. Rudawiec (1106 m n.p.m.) to najwyższy szczyt tego pasma, leżący na granicy z Czechami. Dzięki swojej izolacji i małej ingerencji człowieka, Góry Bialskie oferują dziką przyrodę, rozległe lasy i unikalne siedliska wielu gatunków roślin i zwierząt.

Góry Złote

Położone na południowy wschód od Masywu Śnieżnika, Góry Złote mają wyraźnie wydłużony układ i łagodne grzbiety. Pasmo to zbudowane jest z różnorodnych skał metamorficznych i magmowych, a jego nazwa nawiązuje do dawnych wydobyć złota, szczególnie w okolicach Złotego Stoku. Najwyższym szczytem całego pasma jest Smrek (1127 m n.p.m.) – po stronie czeskiej, natomiast najwyższym szczytem po polskiej stronie jest Postawna (1117 m n.p.m.). Obszar ten oferuje liczne jaskinie, sztolnie, a także pozostałości historycznego górnictwa.

Góry Opawskie

To najbardziej na wschód wysunięte pasmo polskich Sudetów, stanowiące część większego masywu Jesioników. Ich krajobraz jest łagodny i pofałdowany, a tereny są w dużej części objęte ochroną w ramach Parku Krajobrazowego Gór Opawskich. Najwyższym szczytem po stronie polskiej jest Biskupia Kopa (889 m n.p.m.), na której znajduje się wieża widokowa oraz schronisko. Góry Opawskie są doskonałym miejscem do spokojnej turystyki pieszej, nordic walking oraz obserwacji przyrody.

Karpaty – majestatyczny łańcuch górski Europy Środkowej

Karpaty to potężny i drugi co do wielkości (po Alpach) system górski w Europie, rozciągający się na długości ponad 1500 km, łukiem otaczając Kotlinę Panońską. Przebiegają przez terytoria aż ośmiu państw: Austrii, Czech, Polski, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Rumunii i Serbii, tworząc niezwykle zróżnicowany mozaikowy region pod względem geologicznym, przyrodniczym i kulturowym.

W Polsce Karpaty zajmują południowo-wschodnią część kraju, stanowiąc kluczowy element krajobrazu i przyrody regionu. Najwyższym szczytem całego łańcucha jest Gerlach (2655 m n.p.m.), położony w słowackich Tatrach Wysokich – majestatyczna, stroma góra o alpejskim charakterze.

Karpaty polskie dzielą się na trzy główne części: Karpaty Zachodnie, Karpaty Środkowe (często łączone z Zachodnimi) oraz Karpaty Wschodnie. W granicach Polski wyróżnia się 12 pasm górskich, do których należą m.in.: Tatry, Pieniny, Beskidy Zachodnie i Wschodnie, Gorce, Bieszczady, a także mniejsze jednostki jak Beskid Sądeckiczy Beskid Wyspowy.

Pod względem geologicznym Karpaty powstały w wyniku orogenezy alpejskiej – tej samej, która uformowała Alpy, Apeniny czy Góry Dynarskie. Składają się głównie z fliszu karpackiego, czyli naprzemiennych warstw piaskowców, łupków i margli, ale występują też struktury krystaliczne i wapienne, zwłaszcza w Tatrach i Pieninach.

Karpaty są również jednym z najbogatszych przyrodniczo regionów Europy, obejmującym obszary chronione, parki narodowe i rezerwaty biosfery. W Polsce znajdują się tu m.in. Tatrzański Park Narodowy, Bieszczadzki Park Narodowy, Gorczański Park Narodowy i Pieniński Park Narodowy.

Region karpacki jest niezwykle istotny również pod względem etnograficznym i kulturowym – zamieszkują go grupy górali, Łemków, Bojków czy Hucułów, a bogata historia osadnictwa, pasterstwa i przemysłu drzewnego wpłynęła na unikalny krajobraz kulturowy.

Karpaty w Polsce to nie tylko miejsce turystyki i rekreacji, ale także obszar intensywnych badań przyrodniczych i klimatycznych, obejmujących zmiany w szacie roślinnej, migracje dużych drapieżników (jak wilki i niedźwiedzie) oraz procesy geologiczne.

Tatry

To najwyższe i najbardziej majestatyczne pasmo górskie w Polsce, będące częścią Karpat Zachodnich. Tatry wyróżniają się alpejskim charakterem krajobrazu – ostre grzbiety, strome ściany, głębokie doliny i jeziora polodowcowe (np. Morskie Oko, Czarny Staw). Zbudowane są głównie ze skał krystalicznych i wapieni, a pod względem geologicznym zaliczają się do młodych gór fałdowych. Rysy (2501 m n.p.m.) to najwyższy szczyt po stronie polskiej – choć sam wierzchołek Gerlacha znajduje się po stronie słowackiej. Tatry objęte są Tatrzańskim Parkiem Narodowym oraz wpisane na listę rezerwatów biosfery UNESCO.

Pieniny

Jedno z najbardziej malowniczych pasm Karpat, położone na pograniczu polsko-słowackim, znane z charakterystycznej budowy wapiennej i formacji skalnych. Pieniny powstały w wyniku fałdowania osadów morskich i cechują się stromymi urwiskami oraz wąwozami, w tym słynnym Przełomem Dunajca. Najwyższym szczytem jest Wysoka (1025 m n.p.m.), oferująca rozległe widoki na Tatry. Pieniny są objęte Pienińskim Parkiem Narodowym, jednym z najstarszych w Europie. Pieniny fantastycznie wyglądają z lotu ptaka.

Beskid Śląski

Leży na pograniczu Polski i Czech i należy do Beskidów Zachodnich. Pasmo to wyróżnia się dużym zalesieniem i licznymi dolinami rzecznymi, a także silnym rozwojem turystyki i narciarstwa – szczególnie w okolicach Ustronia, Wisły i Szczyrku. Najwyższym szczytem jest Skrzyczne (1257 m n.p.m.), znane z nowoczesnych tras narciarskich i kolei linowej.

Beskid Mały

To zwarte i dość niskie pasmo, znajdujące się w bezpośrednim sąsiedztwie Kotliny Oświęcimskiej i Żywieckiej. Dominują tu łagodne wierzchowiny, głębokie doliny i strome stoki. Najwyższym szczytem jest Czupel (930 m n.p.m.). Beskid Mały to teren o dużej wartości przyrodniczej – występują tu liczne źródła, jaskinie oraz rzadkie gatunki roślin.

Beskid Makowski

Dawniej zwany Beskidem Średnim, jest pasmem o falistym i kopulastym ukształtowaniu, zbudowanym głównie z piaskowców i łupków fliszowych. Obszar ten jest słabiej zaludniony i mniej turystycznie rozwinięty niż sąsiednie pasma, co czyni go idealnym miejscem na spokojne wędrówki. Najwyższy szczyt – Mędralowa (1169 m n.p.m.) – leży na pograniczu ze Słowacją.

Beskid Żywiecki

To drugie najwyższe pasmo górskie w Polsce, ustępujące jedynie Tatrom. Zbudowane jest z fliszu karpackiego, a jego charakterystyczną cechą są wysokie, masywne szczyty, głębokie doliny i bogata roślinność regla dolnego i górnego. Najwyższy szczyt, Babia Góra (Diablak) – 1725 m n.p.m. – jest objęty ochroną w ramach Babiogórskiego Parku Narodowego, wpisanego na listę UNESCO.

Beskid Wyspowy

To pasmo o unikalnym krajobrazie izolowanych, „wyspowych" szczytów, oddzielonych głębokimi dolinami. Taka rzeźba terenu sprawia, że widoki z poszczególnych szczytów są panoramiczne i bardzo efektowne. Najwyższym wzniesieniem jest Mogielica (1170 m n.p.m.), na której znajduje się wieża widokowa. Pasmo to cechuje się również bogactwem flory i tradycyjną zabudową wiejską.

Gorce

To malownicze pasmo o rozłożystym układzie grzbietów, z kulminacją w postaci Turbacza (1310 m n.p.m.). Góry te pokrywają rozległe lasy regla dolnego, w których występują liczne gatunki fauny i flory, charakterystyczne dla Karpat. Znajduje się tu Gorczański Park Narodowy, chroniący m.in. endemiczną przyrodę gorczańską oraz miejsca dawnej pasterskiej działalności.

Beskid Sądecki

Pasmo o silnym rozczłonkowaniu grzbietów i głębokich dolinach rzecznych, zwłaszcza Popradu i Dunajca. Region ten jest znany z uzdrowiskowych miejscowości (np. Krynica-Zdrój, Piwniczna) oraz bogactwa wód mineralnych. Najwyższym szczytem jest Radziejowa (1266 m n.p.m.), znajdująca się na głównym grzbiecie pasma.

Beskid Niski

Najniższe i najbardziej rozległe pasmo Karpat w Polsce, stanowiące pomost między Karpatami Zachodnimi i Wschodnimi. Cechuje się łagodną rzeźbą, szerokimi dolinami i gęstym zalesieniem. Region ma ogromne znaczenie historyczne i kulturowe – był miejscem przesiedleń ludności łemkowskiej po II wojnie światowej. Najwyższy szczyt to Lackowa (997 m n.p.m.).

Bieszczady

To jedno z najbardziej dzikich i naturalnych pasm Karpat Wschodnich. Słyną z rozległych połonin, czyli górskich łąk występujących powyżej granicy lasu. Region ten ma wyjątkowe znaczenie dla ochrony przyrody – znajduje się tu Bieszczadzki Park Narodowy i Rezerwat Biosfery UNESCO. Najwyższy szczyt – Tarnica (1346 m n.p.m.) – oferuje niezapomniane widoki na ukraińskie Karpaty i Zakarpacie.

Góry Sanocko-Turczańskie

To najmniej znane polskie pasmo Karpat Wschodnich, należące do tzw. Beskidów Lesiastych. Charakteryzują się niskimi, łagodnie uformowanymi grzbietami i gęstymi lasami bukowymi. Obszar ten pozostaje słabo zurbanizowany i słabo przekształcony przez człowieka. Najwyższy szczyt w Polsce to Jaworniki (909 m n.p.m.).

Góry Świętokrzyskie – pradawne pasmo pełne geologicznych tajemnic

Góry Świętokrzyskie to najstarsze pasmo górskie w Polsce, należące do jednych z najstarszych w całej Europie. Położone są w centralnej części Wyżyny Kieleckiej, w obrębie województwa świętokrzyskiego. Ich wiek szacuje się na około 500 milionów lat, co oznacza, że uformowały się już w kambrze, podczas wczesnych faz orogenezy kaledońskiej, a następnie zostały kilkukrotnie wypiętrzone i zdenudowane przez kolejne epoki geologiczne.

Pod względem geologicznym pasmo to stanowi unikalny zapis historii Ziemi, z widocznymi warstwami wapieni, piaskowców kwarcytowych, łupków i skał osadowych, w których odnaleziono liczne skamieniałości trylobitów, ramienionogów i innych pradawnych organizmów morskich. Góry Świętokrzyskie składają się z aż 19 pasm górskich, tworzących zróżnicowaną mozaikę krajobrazową, z licznymi dolinami, wzgórzami i grzbietami.

Najwyższym szczytem pasma jest Łysica (614 m n.p.m.), położona w Paśmie Łysogór – miejscu szczególnym również pod względem kulturowym i przyrodniczym. To właśnie w Łysogórach znajduje się Święty Krzyż (Łysa Góra) – historyczne centrum kultu pogańskiego i chrześcijańskiego, a dziś miejsce znane z klasztoru benedyktynów i legend o sabatach czarownic.

Góry Świętokrzyskie są chronione w ramach Świętokrzyskiego Parku Narodowego, który obejmuje m.in. gołoborza – rumowiska skalne będące efektem mrozowego wietrzenia kwarcytów w plejstocenie. Występują tu rzadkie gatunki roślin, w tym relikty epoki lodowcowej, a także liczne endemity.

To pasmo, mimo stosunkowo niskiej wysokości, odgrywa ogromną rolę w edukacji geologicznej i przyrodniczej – znajduje się tu wiele ścieżek dydaktycznych, muzeów geologicznych i geoparków (np. Geopark Kielce), a także znanych ośrodków naukowych zajmujących się badaniami paleontologicznymi i geomorfologicznymi.

Pasma Gór Świętokrzyskich – struktura i najwyższe wzniesienia

Góry Świętokrzyskie składają się z aż 19 pasm górskich, tworzących unikalną mozaikę krajobrazową i geologiczną w sercu Wyżyny Kieleckiej. Choć ich wysokość nie imponuje w porównaniu z Sudetami czy Karpatami, to różnorodność form terenu, budowa geologiczna i kulturowe dziedzictwo czynią je jednym z najważniejszych regionów górskich Polski. Oto charakterystyka poszczególnych pasm:

• Łysogóry – najbardziej znane i najwyższe pasmo, z Łysicą (614 m n.p.m.) na czele. Znane z gołoborzy, klasztoru na Świętym Krzyżu i legend o sabatach czarownic.
• Pasmo Jeleniowskie – zbudowane z kwarcytów i łupków, rozciągające się równolegle do Łysogór. Najwyższy szczyt: Szczytniak (554 m n.p.m.).
• Pasmo Klonowskie – porośnięte lasami iglastymi, z głównym grzbietem osiągającym Barczę (465 m n.p.m.) jako najwyższe wzniesienie.
• Pasmo Masłowskie – stosunkowo zwarte i dobrze zagospodarowane turystycznie. Najwyższy szczyt: Klonówka(473 m n.p.m.).
• Pasmo Oblęgorskie – znane z różnorodnych formacji skalnych i naturalnych wychodni. Najwyższa: Siniewska Góra (449 m n.p.m.).
• Pasmo Dymińskie – dominujące nad Kielcami, często odwiedzane przez mieszkańców miasta. Najwyższy punkt: Telegraf (408 m n.p.m.), popularny punkt widokowy.
• Pasmo Cisowskie – jedno z bardziej rozległych pasm, o wysokim stopniu zalesienia. Najwyższy szczyt: Włochy(427 m n.p.m.).
• Pasmo Zgórskie – zalesione pasmo o lokalnym charakterze, najwyższy punkt: Patrol (388 m n.p.m.).
• Pasmo Posłowickie – położone w obrębie Kielc, często uczęszczane przez spacerowiczów. Najwyższy szczyt: Biesak (381 m n.p.m.).
• Pasmo Chęcińskie – znane z Góry Zamkowej (360 m n.p.m.) z ruinami zamku w Chęcinach. Region o dużym znaczeniu turystycznym i historycznym.
• Pasmo Daleszyckie – słabiej zurbanizowane, o charakterze leśnym. Najwyższy szczyt: Otrocz (372 m n.p.m.).
• Pasmo Ociesęckie – mniej znane pasmo, rozciągające się na południe od Kielc. Najwyższy szczyt: Jaźwina (361 m n.p.m.).
• Pasmo Brzechowskie – niewysokie, ale malownicze, porośnięte mieszanymi lasami. Najwyższy punkt: Sikorza(361 m n.p.m.).
• Pasmo Kadzielniańskie – położone w samym centrum Kielc, znane z Kadzielni – rezerwatu przyrody z jaskiniami krasowymi. Najwyższy szczyt: Karczówka (340 m n.p.m.) z klasztorem.
• Pasmo Bolechowieckie – niewielkie, o charakterze wzgórzowym. Najwyższy szczyt: Miejska (332 m n.p.m.).
• Pasmo Bostowskie – jedno z niższych, z najwyższym wzniesieniem osiągającym 351 m n.p.m..
• Pasmo Wygiełzowskie – rzadziej odwiedzane, urozmaicone dolinami i wysoczyznami. Najwyższy punkt: 385 m n.p.m..
• Pasmo Iwaniskie – niewielkie pasmo z najniższym punktem w całych Górach Świętokrzyskich – 328 m n.p.m..
• Pasmo Orłowińskie – zdominowane przez Krzemionkę (336 m n.p.m.), zlokalizowane w północnej części regionu.

Źródło: National Geographic Traveler

Nasz ekspert

Łukasz Załuski

Redaktor naczelny „National Geographic Polska” i National-Geographic.pl. Dziennikarz podróżniczy i popularnonaukowy z 20-letnim stażem. Wcześniej odpowiedzialny m.in. za magazyny „Focus”, „Focus Historia” i „Sekrety Nauki”. Uważny obserwator zmieniającego się świata i nowych trendów podróżniczych. Inicjator projektu pierwszej naukowej rekonstrukcji wizerunków władców z dynastii Jagiellonów. Miłośnik tenisa, książek kryminalnych i europejskich stolic.