Za założyciela Wolsztyna uznaje się Peregryna Komorowskiego, rycerza Kazimierza Wielkiego. Jednak największy wpływ na rozwój miasta wywarli cystersi, którzy nadali mu charakterystyczny dla ówczesnego budownictwa kształt. Za symboliczny początek działalności zakonników uznaje się moment uzyskania przez nich zgody na zbudowanie międzyjeziornej grobli na Dojcy. Nazwa miasta pochodzi od niemieckiego słowa „wollestein”, czyli „kamień wełny” (dawna jednostka miary kupieckiej). W przeszłości Wolsztyn i jego okolice były ważnym ośrodkiem przemysłu włókienniczego na mapie Polski.

Na terenie Wolsztyna swoje świątynie posiadali zarówno wyznawcy religii protestanckiej, katolickiej, jak i mojżeszowej. Obecny Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej wzniesiono w II połowie XVIII wieku. Poewangelicki Kościół pw. Wniebowstąpienia Pańskiego, którego początki sięgają XIX w., po II wojnie światowej został przejęty przez katolików. Z kolei wybudowaną w latach 1839–1840 synagogę zniszczyli hitlerowscy okupanci. Po 1945 r. budynek przerobiono na kino. 

Historia Wolsztyna ma też swoje ciemne strony. Miasto kilkukrotnie bardzo boleśnie dotknięte było przez zarazy i ogień. Najtragiczniejszy w skutkach pożar miał miejsce w 1810 roku na skutek wielotygodniowej suszy. Żywioł pochłonął ponad 70% domów, a także ratusz, kościół ewangelicki, synagogę, browar miejski i wieże kościoła katolickiego.  

Parowozownia w Wolsztynie

Bezapelacyjnie największą atrakcją, z której słynie Wolsztyn, jest wybudowana w 1907 roku parowozownia. Przyciągająca rokrocznie tłumy turystów, zarówno tych krajowych, jak i zagranicznych. Trudno się jednak temu dziwić, ponieważ to jedyne miejsce na Starym Kontynencie, gdzie lokomotywy parowe wciąż wyjeżdżają na tory i odbywają się planowe przewozy pasażerskie. W obecnym rozkładzie jazdy znajdziemy połączenia do Leszna i Poznania. 

Parowozownia w Wolsztynie nadal pełni rolę zaplecza technicznego dla funkcjonujących lokomotyw parowych. Dzięki temu pasjonaci kolejnictwa mogą podpatrywać codzienne czynności związane z przygotowaniem maszyny do jazdy. Odwiedzający mają również możliwość zobaczyć na własne oczy wachlarzową halę postojową, warsztat z kuźnią oraz zespół urządzeń obsługujących lokomotyw. Czyli stację wodną z wieżą ciśnień i żurawiem wodnym, kanał oczystkowy ze składem opału i ponad 100-letnią obrotnicę. Ponadto na miejscu działa też wyposażony w zabytkowe maszyny warsztat ślusarski, kompresorownia oraz odlewnia panewka i kanały zapadni. 

Parowozownia w Wolsztynie (Fot. Jacek Cieślewicz)

Na terenie obiektu mieści się też niewielkie muzeum, przybliżające historię kolei. W izbie muzealnej znajdują się liczne przedmioty związane z kolejnictwem, takie jak stare bilety kolejowe, urządzenia sygnalizacyjne czy lampy naftowe używane przez kolejarzy. Zwiedzający podziwiać mogą również makietę przedstawiającą fragment tamtejszej stacji. 

Parowozownia w swoim dorobku posiada ok. 20 lokomotyw różnych serii, w tym m.in. słynny parowóz Pm36-2, znany jako „Piękna Helena”. Z kolei w ruchu planowym wykorzystywana jest jedna powojenna maszyna parowa – Pt47-65.

Dodajmy, że rokrocznie, na przełomie kwietnia i maja, w Wolsztynie organizowana jest „Parada Parowozów”, która przyciąga do miasta tłumy miłośników kolei z całej Europy i nie tylko. Placówkę można także zwiedzać w ramach przypadającej w maju Nocy Muzeów. 

Co warto zobaczyć w Wolsztynie?

Wolsztyn to jednak nie tylko atrakcje związane z parowozownią. Chętnie odwiedzanym przez turystów miejscem jest także położony niespełna kilometr od centrum miasta Skansen Budownictwa Ludowego Zachodniej Wielkopolski. Znajdujące się na miejscu stare chaty, stodoły i wiele innych budynków gospodarczych pozwalają przenieść się do odległych czasów olęderskich osadników. Uwagę zwiedzających z pewnością przykuje także jeden z najlepiej zachowanych w Polsce wiatraków kozłowych z 1603 roku. 

Skansen, będący częścią wolsztyńskiego Muzeum Regionalnego, zajmuje powierzchnię 3,5 ha. Wszystkie tworzące go obiekty usytuowane są zgodnie z ówczesną topografią wsi. 

Skansen w Wolsztynie (Fot. Jacek Cieślewicz)

W skład wspomnianego Muzeum Regionalnego w Wolsztynie wchodzą również Muzeum dr. Roberta Kocha i Muzeum Marcina Rożka. Pierwsze z nich upamiętnia postać Roberta Kocha, wybitnego niemieckiego mikrobiologa i laureata Nagrody Nobla z dziedziny medycyny. Odkrywca prątka gruźlicy w latach 70. XIX wieku przeprowadził się do Wolsztyna, gdzie pracował jako lekarz powiatowy. W dawnym domu naukowca, a dziś muzeum poświęconemu jego osobie, odwiedzający mogą oglądać przeróżne pamiątki związane z noblistą. 

Drugi z obiektów powstał na cześć Marcina Rożka, słynnego wielkopolskiego artysty XX wieku. Autor wielu znanych pomników i rzeźb zginął w Auschwitz, po tym, jak odmówił władzom II Rzeszy wykonania popiersia Adolfa Hitlera. Muzeum rzeźbiarza znajduje się w wybudowanej według jego koncepcji willi przy ul. 5 stycznia 34. W zbiorach placówki nie brakuje rzeźb, obrazów, rysunków autorstwa Rożka. 

Z okien willi roztacza się widok na Jezioro Wolsztyńskie, które zachwyca swoim urokiem o każdej porze roku. Szczególnie wiosną i latem, gdy pobliskie skwery, place i ulice zdobią tysiące wielobarwnych roślin. W ramach ciekawostki dodajmy, że Wolsztyn nazywany bywa „miastem kwiatów”. 

Wolsztyn kusi turystów nie tylko licznymi atrakcjami, ale również mnóstwem ciekawych wydarzeń i imprez. Od lat największym zainteresowaniem przyjezdnych, ale i mieszkańców cieszą się: 

  • Parada Parowozów (kwiecień/maj);
  • Wolsztyński Tydzień Żeglarski (maj);
  • Spotkania Folklorystyczne (czerwiec);
  • Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej (wszystkie niedziele sierpnia);
  • Międzynarodowy Festiwal Muzyki Country (drugi weekend sierpnia);
  • Polska Man Triathlon (sierpień);
  • Festyn Jesienny (wrzesień).  

Wolsztyn – informacje praktyczne 

  • Do Wolsztyna bez problemu dojedziemy pociągiem. Podróż z Poznania trwa ok. półtorej godziny. 
  • Tanio i smacznie zjecie w bistro „Europa”, nieopodal Muzeum Roberta Kocha. 
  • Po więcej informacji i ciekawostek na temat Wolsztyna odsyłamy was do siedziby Biura Promocji Turystyki przy ul. Kocha 12. 

Źródło: wielkopolska.travel

Szukasz więcej fascynujących informacji na temat świata roślin i zwierząt, odkryć archeologicznych i nieskończonego Wszechświata? Zaprenumeruj magazyn „National Geographic Polska". Najnowszą ofertę znajdziesz na tej stronie.