Gunung Padang to olbrzymia megalityczna struktura położona w indonezyjskiej wiosce Karyamukti, w prowincji Jawa Zachodnia. Obiekt położony jest na wysokości 885 metrów n.p.m., na szczycie wygasłego wulkanu. W języku sundajskim nazwa oznacza „Górę Oświecenia”. Do dziś bowiem struktura uważana jest przez Sundajczyków za miejsce święte. Lud ten wierzy, że konstrukcja powstała w wyniku działań legendarnego króla Siliwangi. Władca miał wybudować swój pałac w ciągu jednej nocy.
Czym jest święte miejsce w Jawie Zachodniej?
Chociaż ruiny enigmatycznej budowli znane są archeologom od XIX wieku, do dziś nie wiadomo dokładnie, czym pierwotnie była. Problem polega na tym, że dziś Gunung Padang wygląda jak ogromne cmentarzysko, przez które przeszedł wielki huragan. Przez lata naukowcy przeprowadzali badania archeologiczne, geologiczne i geofizyczne, aby wyjaśnić znaczenie tego stanowiska.
Już kilka lat temu naukowcy odkryli, że pod ziemią, na której znajdują się megalityczne głazy ze skały wulkanicznej, znajduje się prawdopodobnie najstarsza piramida na świecie. W 2018 roku na łamach „Earth and Space Science Open Archive” opublikowano artykuł, w którym postawiono hipotezę, że człowiek mógł wybudować pierwsze zabudowania w tym miejscu już ponad 20 tys. lat temu.
To jednak oznaczałoby, że konstrukcja ta byłaby znacznie starsza, niż najstarsza w historii piramida w Egipcie. Biorąc pod uwagę, że piramidy uważa się za symbol cywilizacji, odkrycie mogłoby zmusić badaczy do napisania historii od nowa. Problem polega na tym, że jest wiele wątpliwości co do rzetelności badań w Indonezji.
Najstarsza budowla stworzona przez człowieka
Badania, które pod koniec października ukazały się w czasopiśmie naukowym „Archeological Prospection”, rzekomo potwierdzają te doniesienia. Multidyscyplinarne analizy miały wykazać, że najstarszy etap budowy Gunung Padang rozpoczął się nawet ok. 25 tys. lat p.n.e. Dla porównania – dotychczas za najstarszą budowlę wykonaną ludzkimi rękoma uchodziła Göbekli Tepe w Turcji. Jej powstanie datowane jest na 10 tys. lat p.n.e.
– Nasze badanie ujawniło przekonujące dowody na istnienie złożonego i wyrafinowanego stanowiska megalitycznego. Datowanie radiowęglowe gleb organicznych ze struktur pozwoliło odkryć wiele etapów budowy datowanych na tysiące lat przed naszą erą, przy czym początkowa faza sięga epoki paleolitu. Odkrycia te oferują cenny wgląd w historię budowy Gunung Padang, rzucając światło na możliwości inżynieryjne starożytnych cywilizacji – czytamy w artykule.
Naukowcy opisują, że udało im się częściowo zrekonstruować, jak mogło w przeszłości wyglądać Gunung Padang. – Szczyt wzgórza charakteryzuje się płaską, ściętą powierzchnią ozdobioną kamiennymi tarasami ze stojącymi kamieniami, zwanymi menhirami. Ta majestatyczna konstrukcja przypominająca amfiteatr zwrócona jest w kierunku północnym. Oferuje urzekający widok na kompleks aktywnego wulkanu Gede-Pangrango – wyjaśniają autorzy.
Kontrowersje wokół badań
Badania były prowadzone w latach 2011–2015. Zespół archeologów, geologów i geofizyków pracował pod kierownictwem geologa Danny’ego Hilmana Natawidjaja z indonezyjskiej Krajowej Agencji Badań i Innowacji. W ciągu czterech lat wykorzystano różnorodne techniki badawcze, takie jak obrazowanie podpowierzchniowe, tomografia sejsmiczna i georadary.
Badacze mieli odkryć, że pierwsze etapy budowy Gunung Padang przypadają na lata między 25 a 14 tys. lat p.n.e. Prawdopodobnie w tym okresie konstrukcja stanowiła swoiste centrum rytualne. Jednak ok. 16 tys. lat temu wzgórze zostało opuszczone na kilka tysięcy lat. Dlaczego? Tego nie wiadomo. Autorzy sugerowali, że prehistoryczni ludzie ponownie zaczęli rozbudowywać piramidalną strukturę ok. 7900–6100 lat p.n.e.
Naukowcy badali wzgórze z wykorzystaniem różnorodnych technik badawczych / fot. Archeological Prospection
W tym okresie zaczęto dodawać do głównej części piramidalnej kolumny ze skał wulkanicznych. Dalsze prace budowlane odbywały się ok. 6000–5500 lat p.n.e. Badacze twierdzą, że to właśnie w tym czasie budowniczy prawdopodobnie celowo zakopali najstarsze fragmenty konstrukcji. Ostatnie prace odbywały się 2000–1100 lat p.n.e. To struktury, które do dziś są najbardziej widoczne i charakteryzują Gunung Padang.
Wyżej wymienione teorie zostały skrytykowane przez wielu archeologów na całym świecie. Uczeni twierdzą, że nawet jeśli ludzie zamieszkiwali ten region między 12 000 a 6 000 lat temu (długo po rzekomym zbudowaniu piramidy), to żadne wykopaliska nie ujawniły dowodów na istnienie wyrafinowanych struktur stworzonych przez człowieka.
Nie ma żadnych dowodów na istnienie najstarszej w historii cywilizacji w Indonezji
– Jestem zaskoczony, że artykuł został opublikowany w takiej postaci – mówi cytowany przez czasopismo naukowe „Nature” Flint Dibble, archeolog z Uniwersytetu w Cardiff w Wielkiej Brytanii. – Chociaż w artykule przedstawiono „uzasadnione dane”, zawarte w nim wnioski na temat miejsca i jego wieku są nieuzasadnione – dodaje.
Autorzy odpierają zarzuty i są przekonani, że Gunung Padang powstało przed końcem ostatniej epoki lodowcowej i wierzą, że ówcześni ludzie potrafili wznosić majestatyczne konstrukcje, co jest dowodem na najstarszą cywilizację w historii ludzkości.
Bill Farley, archeolog z Southern Connecticut State University w New Haven, w rozmowie z „Nature” powiedział, że artykuł nie dostarczył żadnych dowodów na to, że w czasie ostatniej epoki lodowcowej istniała zaawansowana cywilizacja. – Próbki gleby z Gunung Padang sprzed 27 000 lat, choć dokładnie datowane, nie noszą śladów działalności człowieka, takich jak węgiel drzewny czy fragmenty kości – powiedział uczony.
Dane archeologiczne wskazują jedynie, że przejście od społeczeństw łowiecko-zbierackich do społeczeństw złożonych zajmujących duże osady nastąpiło dopiero po rozpoczęciu holocenu ok. 11 700 lat temu. Do sprawy odnieśli się również archeolodzy na platformie X. – To nie 1 kwietnia, dlatego jestem zaskoczony tą publikacją – napisał użytkownik Nondestructiv.
Tajemnicze komory we wnętrzu wzgórza
– Prehistoryczni architekci, którzy tworzyli Gunung Padang, musieli posiadać niezwykłe zdolności murarskie. Takie umiejętności nie cechowały jednak tradycyjnych społeczności zbieracko-łowieckich – upierają się autorzy kontrowersyjnego badania. – Biorąc pod uwagę długą i nieprzerwaną okupację stanowiska, uważamy, że miejsce to miało duże znaczenie, zachęcając pradawnych ludzi do wielokrotnego modyfikowania go – dodają.
Naukowcy przyznali, że to dopiero początek ich badań. Autorzy wierzą, że kolejne wykopaliska rzucą nowe światło na prawdopodobnie najstarszą budowlę wybudowaną ludzkimi rękami. Przyszłe odkrycia pomogą zrozumieć również, kim byli ludzie odpowiedzialni za ten obiekt.
Naukowcy przeprowadzali badania tego, co znajduje się wewnątrz wzgórza, na którym położone jest Gunung Padang. Fale sejsmiczne miały ujawnić dowody na istnienie wielu ukrytych wnęk i komór. Niektóre z nich miały nawet 15 metrów długości i 10 metrów wysokości. W przyszłości uczeni chcą zbadać te tajemnicze obszary.
Źródło: Archeological Prospection.
