Liczba odkrytych ptaków przekracza 9000. Wśród nich są nieloty, ale większość okazuje się świetnymi lotnikami. Gatunki wędrowne potrafią pokonywać niewyobrażalne odległości, jednak nie to imponuje najbardziej. Z oczywistych względów, największe szybkości osiągają drapieżniki, ale na liście rekordzistów znalazły się też gatunki, które nie polują na dużą zdobycz.
Wczesne samoloty, których konstruktorami byli słynni bracia Wright, mogły latać z maksymalną prędkością 60 km/godz. Budowniczowie pierwszych maszyn latających wykonali przełomową pracę, która na zawsze odmieniła transport lotniczy. Jednak bądźmy szczerzy – najdoskonalszym inżynierem w dziedzinie lotnictwa jest matka natura. Najlepszym tego dowodem jest fakt, że niewielki ptak, który waży mniej niż kilogram, może osiągać prędkość w locie nurkowym dochodzącą do kilkuset kilometrów na godzinę. Żeby zbudować maszynę, która mogłaby polecieć tak szybko, człowiek potrzebował kilku dekad wypełnionych intensywnymi badaniami i testami.
Jaka jest przeciętna prędkość lotu ptaka?
Ptaki są niesamowitymi tworami natury. Ich przystosowanie do życia w powietrzu i pokonywania ogromnych dystansów budzi autentyczny podziw. Niewiarygodne zdolności nawigacyjne i tolerancja na długi lot to jedno, w osłupienie wprawia też prędkość, jaką osiągają w powietrzu.
Ile na godzinę lecą ptaki? Biorąc pod uwagę różnorodność gatunkową, trudno jest jednoznacznie wskazać przeciętną prędkość lotu. Kilkadziesiąt kilometrów na godzinę nie jest żadnym wyczynem dla zwierząt rządzących przestworzami. Nawet bocian biały (któremu bliżej do maratończyka niż do sprintera) lata z prędkością szybkością 40 km/godz. W locie poziomym, niektóre odmiany gołębia skalnego mogą osiągać 90 km/godz. Większość przedstawicieli rodziny kaczkowatych bez wysiłku przekracza 100 km/godz.
Jaki jest najszybszy ptak na świecie?
To jednak nic w porównaniu z prędkością, jaką może rozwinąć najszybszy ptak na Ziemi. W tej dziedzinie niedoścignionym rekordzistą jest sokół wędrowny. Dosłownie niedoścignionym, bo ten drapieżnik potrafi pikować z prędkością znacznie przekraczającą 300 km/godz.!
Sokół wędrowny / fot. Mike Kemp/In Pictures via Getty Images Images
Ten niezwykły przedstawiciel rodziny sokołowatych jest gatunkiem kosmopolitycznym, który występuje na niemal na całym świecie (co sprawia, że sokół wędrowny to także najszybszy ptak w Polsce). Nie spotkamy go tylko na Antarktyce, nie występuje też w północnej części Arktyki.
Wbrew temu, co sugeruje nazwa, te niezwykłe ptaki prowadzą raczej osiadły tryb życia. Wędrówki są charakterystyczne wyłącznie dla młodych osobników. Dorosłe sokoły cały rok spędzają w obszarze swoich rewirów lęgowych. Jedyny wyjątek stanowią populacje żyjące na północy.
Wróćmy jednak do tego, co najistotniejsze, czyli do prędkości. Sokół wędrowny poluje na zwierzynę lotną. Żeby móc strącać inne ptaki (często znacznie większe niż on sam), drapieżnik musi pikować z ogromną prędkością. Ogromną, czyli właściwie jaką? Jak dotąd, największa zmierzona szybkość lotu pionowego sokoła wędrownego to 389 km/godz.! Warto zwrócić uwagę na słowo „zmierzona”. Niektórzy naukowcy są zdania, że te ptaki są w stanie nurkować jeszcze szybciej, bo z prędkością przekraczającą 400 km/godz.!
Jak to możliwe, że sokół potrafi „spadać” tak szybko? To zasługa budowy tego drapieżnika. Natura wyposażyła przedstawicieli tego gatunku w masywny grzebień mostka, do którego przymocowane są niezwykle silne mięśnie odpowiadające za ruch skrzydeł. Skoro o skrzydłach mowa, te są szpiczaste, cofnięte i uzbrojone w sztywne pióra, dzięki czemu mają opływowy kształt i wytwarzają dużą siłę nośną. Ten zestaw cech czyni tego ptaka piekielnie skutecznym drapieżnikiem – gdy sokół wędrowny wypatrzy ofiarę, właściwie nie ma dla niej ratunku.
Najszybsze ptaki świata
Wiemy już, jaki jest najszybszy ptak na świecie, ale wypada zaznaczyć, że nie tylko sokół wędrowny potrafi latać zadziwiająco szybko. Poniżej wymieniamy kolejnych władców przestworzy.
Orzeł przedni
Orzeł przedni / fot. Albert Ceolan / De Agostini Picture Library via Getty Images
Co jest szybsze, sokół czy orzeł? Drugi z wymienionych ptaków jest duży i dość ciężki (orzeł przedni jest jednym z największych ptaków drapieżnych), więc nie może pochwalić się szybkością sokoła. Nie znaczy to jednak, że jest „podniebną zawalidrogą”. Ten majestatyczny ptak pikuje z prędkością 320 km/godz., więc w locie nurkowym sokół wędrowny poczuje jego oddech na grzbiecie. Osiąga do 102 cm długości i 2,3 m maksymalnej rozpiętości skrzydeł. Występuje w północnej i zachodniej części Stanów Zjednoczonych, Kanadzie, górach Europy i północno-środkowej Azji. Od czasu do czasu można spotkać go w północnej części Afryki.
Sokół norweski
Kolejny przedstawiciel rodziny sokołowatych na naszej liście. Sokół norweski jest wyraźnie większy od swoich krewniaków – mierzy do 65 cm długości, a rozpiętość jego skrzydeł sięga do 160 cm. Upodobał sobie półkulę północną. Lęgi tego ptaka odbywają się w Ameryce Północnej, Europie i Azji. Jak szybko może latać ten drapieżnik? W locie nurkowym, osiąga do 210 km/godz.
Jerzyk zwyczajny
Jerzyk zwyczajny / fot. Mathias Schaef/McPhoto/ullstein bild via Getty Images
Ptaki drapieżne biją rekordy prędkości w locie nurkowym, ale nie można zapomnieć, że gdy nie polują, przemieszczają się tak jak inne gatunki – lotem poziomym. W tej dziedzinie, niedoścignionym rekordzistą jest jerzyk zwyczajny. Ten niewielki ptak, obdarzony szpiczastym dziobem i łukowatymi skrzydłami, przypomina jaskółkę, ale wyraźnie różni się od niej ubarwieniem. Jego pióra są czarno-brązowe z granatowym poblaskiem na grzbiecie. Prowadzi wędrowny tryb życia, przemieszczając się między Europą, Azją i północną częścią Afryki. Wypada nadmienić, że robi to niezwykle sprawnie. Jerzyk zwyczajny może latać z prędkością dochodzącą do 170 km/godz.
Igłosternik białogardły
Na czwartym miejscu ex aequo z jerzykiem zwyczajnym uplasował się kolejny przedstawiciel rodziny jerzykowatych. Igłosternik białogardły jest średniej wielkości ptakiem. Jego grzbiet jest brązowo-biały, a podbrzusze – białe. Gniazduje przede wszystkim we wschodniej Azji, a nieosiadłe osobniki odlatują na zimę do Australii i Papui Nowej Gwinei. Podobnie jak jerzyk, w locie poziomym osiąga do 170 km/godz.
Sokół leśny
Wracamy do rodziny sokołowatych. W odróżnieniu od swoich kuzynów, sokół leśny charakteryzuje się bardziej „jaskółczą” niż krępą sylwetką. Osiąga do 36 cm długości, a rozpiętość jego skrzydeł sięga 85 cm. Bez wątpienia, przedstawiciele tego gatunku należą do najzwinniejszych ptaków. W polowaniu wykazuje się niezwykłą gracją, ale najbardziej efektowne są powietrzne zaloty samców starających się zaimponować samicom. Jak szybko potrafi latać ten podniebny akrobata? W locie nurkowym osiąga 160 km/godz.
Fregaty
Kolejne miejsce zajmują ptaki zaliczane do rodziny fregatowatych. Spotkać je można w obszarze wschodniego Pacyfiku i Oceanu Indyjskiego. Występują też w okolicy zachodnich wybrzeży Afryki. Można je rozpoznać po czarnych, opalizujących piórach i mocno rozwidlonym ogonie. Najbardziej charakterystyczną cechą przedstawicieli tej rodziny jest jednak widoczny pod dziobem worek, który u samców ma czerwoną barwę. Choć ich osobliwy wygląd nie wskazuje na to, fregaty są niezwykle sprawnymi lotnikami. To właśnie te ptaki wykazują najkorzystniejszy stosunek powierzchni skrzydeł do masy ciała. Dzięki temu, potrafią latać z prędkością przekraczającą 150 km/godz.
Gęsiec gambijski
Gęsiec gambijski / fot. Sergio Pitamitz / VWPics/Universal Images Group via Getty Images
W zestawieniu nie mogło zabraknąć przedstawiciela rodziny kaczkowatych. Gęsiec gambijski występuje w Afryce. Ten duży ptak wodny osiąga do 115 cm długości, a rozpiętość jego skrzydeł może przekroczyć 180 cm. Takie gabaryty mają przełożenie na masę ciała – jedyny przedstawiciel rodzaju Plectropterus może ważyć nawet 9 kg. Tym bardziej imponuje prędkość, z jaką porusza się w powietrzu – gęsiec może lecieć z szybkością dochodzącą do 145 km/godz.
Gołąb pocztowy
Nasze zestawienie zamyka gołąb pocztowy. Ta odmiana gołębia skalnego imponuje nie tylko znakomitymi zdolnościami nawigacyjnymi, które pozwalają mu wracać do gołębnika z dużych odległości, ale także imponującą szybkością lotu. Gołębie pocztowe mogą przemieszczać się z prędkością dochodzącą do 140 km/godz.
