Człowiek lodu, czyli Ötzi, to obok Lucy jeden z najbardziej znanych przodków współczesnych ludzi. Jest od niej jednak sporo młodszy. Zmarł ok. 3300 lat p.n.e. Swój przydomek zawdzięcza nazwie doliny Ötztal w Tyrolu. To właśnie w jednym z lodowców Alp Ötztalskich znaleziono jego zamrożone ciało. Niewkluczone, że w przyszłości możemy spodziewać się więcej tego typu odkryć. Niedawno topniejący lodowiec odkrył szczątki wspinacza, który zaginął prawie 40 lat temu. Wcześniej efekt cieplarniany odkrył zapomniane przez ludzkość wirusy lub szczątki nieżyjących już gatunków.
Zamarznięta mumia Ötziego jest badana od lat. Najnowsze odkrycia naukowców można jednak uznać za przełomowe. Analiza opublikowana na łamach czasopisma naukowego „Cell Genomics” opisują, jak wyglądał słynny człowiek lodu. Nie brakuje niespodzianek.
Jak wyglądał człowiek lodu?
– Badania genomu ujawniły cechy fenotypowe, takie jak wysoka pigmentacja skóry, ciemny kolor oczu i łysienie typu męskiego, które wyraźnie kontrastują z poprzednimi rekonstrukcjami przedstawiającymi jasnoskórego, jasnookiego i dość owłosionego mężczyznę – komentuje Johannes Krause z Instytutu Antropologii Ewolucyjnej Maksa Plancka w Niemczech.
Tyrolski człowiek lodu to jedna z najstarszych i najlepiej zachowanych mumii tego typu. Aby ustalić, kim był Ötzi, naukowcy przeprowadzili wiele badań, w tym analizę składu genomowego szczątków. Wcześniejsze badanie z 2012 roku wygenerowało genom o niższym zasięgu, który dostarczył pewnych informacji, pomimo znacznego zanieczyszczenia współczesnym ludzkim DNA.
Najnowsze badania ujawniają, jak wyglądał słynny człowiek lodu. Ötzi miał ciemną karnację i był łysy / Gianni GIANSANTI/Gamma-Rapho/Getty Images
Pierwotnie ustalono, że kolor skóry Ötziego należał do typu śródziemnomorsko-europejskiego. W rzeczywistości był jednak znacznie ciemniejszy. Albert Zink, współautor badania i szef Instytutu Badań Mumii Eurac w Bolzano mówi nawet, że to „najciemniejszy odcień skóry, jaki zarejestrowano u współczesnych Europejczyków”
Tego nie wiedzieliśmy o Ötzim
– Do tej pory przypuszczano, że skóra mumii pociemniała poprzez zachowanie w lodzie. Jednak przypuszczalnie to, co teraz widzimy, to w rzeczywistości w dużej mierze oryginalny kolor skóry Ötziego. Wiedza o tym jest oczywiście również ważna dla właściwej konserwacji mumii – dodaje Albert Zink.
Najnowsza analiza DNA człowieka lodu wskazała też na predyspozycje do łysienia. To może tłumaczyć, dlaczego na mumii nie znaleziono prawie żadnych włosów. W genomie Ötziego znaleziono również geny zwiększające ryzyko otyłości i cukrzycy typu 2.
Ötzi miał zaskakujące pochodzenie
Nowa, bardziej kompletna analiza genomu wskazuje na wczesnoanatolijskie pochodzenie Ötziego. I to w większym stopniu niż u innych znanych współcześnie populacji w Europie od 4 tysiąclecia p.n.e. Takie wyniki mogą oznaczać również, że Alpy stanowiły pewną barierę genetyczną. Naukowcy sugerują, że słynny człowiek lodu należał do odizolowanej populacji alpejskiej z ograniczonym przepływem genów z grup łowców-zbieraczy.
Mumia Ötziego / fot. South Tyrol Museum of Archaeology/Eurac/Marco Samadelli-Gregor Staschitz
Nie wiadomo, czy ze swoim wyglądem i pochodzeniem Ötzi był reprezentatywnym przedstawicielem ludzi ze swoich czasów i miejsca. Aby to potwierdzić, naukowcy musieliby przeanalizować DNA więcej osób z tego samego regionu i okresu.
Źródło: Cell Genomics.
