Thomas Edison zasłynął jako jeden z największych wynalazców w dziejach ludzkości. Patenty amerykańskiego odkrywcy były liczone w tysiącach i przybliżyły nas o kilka kroków do współczesnego świata, jaki znamy. Jednak coraz częściej – w kontekście jego wynalazków – mówi się o przekrętach i oszustwach, których miał się dopuścić.
Kim naprawdę był Thomas Edison? Co wynalazł i jakie kontrowersje krążą wokół jego osoby? Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej.
Kim był Thomas Alva Edison?
Thomas Alva Edison uważany jest za jednego z najbardziej znanych amerykańskich wynalazców i biznesmenów w historii. Na świat przyszedł 11 lutego 1847 roku w miasteczku Milan, w stanie Ohio. Pochodził z mało zamożnej rodziny o holednerskich korzeniach. Ojciec Samuel posiadał przedsiębiorstwo zajmujące się handlem drewna, z kolei matka Nancy była nauczycielką. Imię Thomas było dosyć popularne w rodzinnych kręgach, dlatego dostał na drugie Alva. Miało ono upamiętnić wspólnika i przyjaciela jego ojca.
Już jako dziecko wykazywał ogromne zdolności w zakresie nauk ścisłych. Przygodę ze szkołą rozpoczął w wieku 8 lat, ale nie trwała ona długo. Zaledwie po trzech miesiącach postanowiono, że młody Edison będzie kontynuował naukę w domu pod nadzorem swojej mamy. Ogromna dociekliwość otaczającego go świata i brak zainteresowania tradycyjnym nauczaniem spowodowała, że przyszły wynalazca zaczął opuszczać szkołę.
Thomas Alva Edison przy fonografie / Fot. Bettmann / Contributor / Getty Images
Początkowo sprzedawał produkty w pociągach, potem został wyszkolony na operatora telegrafu. W wieku 21 lat postanowił ruszyć dalej i przeniósł się do Bostonu, gdzie znalazł pracę w Towarzystwie Telegraficznym. Zaproponował lokalnej gazecie „Boston Daily Telegraph” skonstruowanie urządzenia, które automatycznie drukuje aktualne kursy akcji. Sukces przełożył się na znaczące zarobki Edisona.
Jednym z najbardziej znaczących posunięć Edisona było utworzenie pierwszego na świecie laboratorium, potocznie zwanego „Fabryką Wynalazków” w Menlo Park, w stanie New Jersey. Miejsce stało się skarbcem narodzin wielu wynalazków Thomasa Edisona. W 1880 roku słynny wynalazca założył przedsiębiorstwo The Edison Illuminating Company, a dwa lata później z JP Morganem – General Electric. Pod koniec lat 80. stworzył kolejne laboratorium – West Orange. Koncern Edisona zbudował pierwszą na świecie elektrownię oraz stworzył elektryczny miejski system oświetlenia.
Thomas Edison zmarł 18 października 1931 roku w West Orange w wieku 84 lat. Największą popularnością przyniosło mu udoskonalenie i skomercjalizowanie żarówki. Jednak jak dobrze wiemy, nie był to jego jedyny wynalazek.
Wynalazki Thomasa Edisona
W podręcznikach szkolnych znajdziemy niejedną wzmiankę o tym, że dzisiejszy świat nie wyglądałby tak samo, gdyby nie jego rewolucyjne, a zarazem praktyczne wynalazki Thomasa Edisona. Praca amerykańskiego wynalazcy stała się fundamentem dla wielu postępów technologicznych, którymi cieszymy się dzisiaj.
Lista najważniejszych wynalazków Thomasa Alvy Edisona:
- żarówka elektryczna
- automatyczny
- telegraf
- fonograf
- kinetoskop – kamera filmowa i projektor
- mikrofon węglowy do telefonów
- baterie i akumulator
- papier fotograficzny
- przenośny dyktafon
- elektryczny długopis
- mimeograf
- krzesło elektryczne
- betoniarka
Co stworzył Edison?
Żarówka elektryczna
Thomas Edison nie był pierwszą osobą, która skonstruowała żarówkę. Wyprzedziła go dosyć duża grupa osób m.in. brytyjski wynalazca Sir Joseph Wilson Swan, sir Humphry Davy, czy Henry Woodward i Mathew Evans. Mimo to jego wersja była o wiele bardziej praktyczna, ze względu na jej żywotność oraz możliwość masowej produkcji.
Udoskonalona przez Thomasa Edisona żarówka odegrała kluczową rolę w elektryfikacji światła. Wykonana została z włókna węglowego, a pierwsze komercyjne użycie żarówek Edisona towarzyszyło rozjaśnieniu parowca Columbia.
Automatyczny telegraf
Edisonowi bardzo dobrze wychodziło ulepszanie cudzych wynalazków. Pierwsza wersja telegrafu opracowana przez Samuela Morse’a pozwalała na przekazywanie informacji na większą odległość, co można było potraktować jako prawdziwą rewolucję. Zmodyfikowany telegraf Edisona pozwolił na przeskoczenie z 20-30 nagrywanych słów na minutę nawet do 1000.
Fonograf
Thomas Edison wynalazł urządzenie do nagrywania i odtwarzania dźwięku. Zademonstrował je w 1887 roku, a opatentował 19 lutego 1878 roku. Przełomowy wynalazek stał się prekursorem dla współczesnych nośników. Fonograf zapisywał dźwięk za pomocą diamentowej igły w cylindrze, która rzeźbiła ścieżkę na obracającym się wałku pokrytym folią cynową.
Jakość dźwięku nie była oszałamiająca i pozwalała tylko na kilkukrotne ich odsłuchanie. Jednak na ówczesne czasy była to prawdziwa sensacja. Podczas pracy nad fonografem zaczął również myśleć jak zapisać dźwięk nad płaskich krążkach, które stały się pierwowzorem płyt gramofonowych.
Kinetoskop
Bracia Lumiere 13 lutego 1895 roku zmienili świat kina i otrzymali patent na swój wynalazek. Jednak opatentowany w 1891 r. kinetoskop Edisona pozwalał wyświetlać ruchome obrazy z dźwiękiem. System projekcji przeznaczony był wyłącznie dla jednego widza i działał podobnie do fotoplastykonu.
Kluczową rolę dla przemysłu filmowego odegrała również jego wczesna kamera filmowa, która pozwalała na jednoczesną rejestrację obrazu z dźwiękiem.
Telefon
Koncepcja telefonu powstała pod koniec XIX wieku. O miano wynalazcy jego pierwowzoru walczyło dwóch inżynierów Alexander Bell oraz Elisha Gray, którzy w odstępie kilku godzin złożyli wnioski do urzędu patentowego. Prawną wojnę wygrał ten pierwszy. W 1877 roku swoją cegiełkę dołożył Thomas Edison, który opatentował mikrofon węglowy.
Jego wynalazek stał się ważnym elementem ówczesnych telefonów, poprawiając jakość połączenia. Podobno od niego wyszło wszystkim dobrze znane „halo” przy odbieraniu telefonu.
Co ciekawe, Thomas Alva Edison mimo swojego wkładu w rozwój technologii nigdy nie został uhonorowany Nagrodą Nobla w żadnej kategorii. Podobnie jak jego były współpracownik i główny konkurent Nikola Tesla.
Ile patentów ukradł Edison?
Choć Thomas Edison na trwałe zapisał się na kartach historii jako wybitny wynalazca, wiele osób podważa jego osiągnięcia. Coraz częściej w kierunku słynnego Amerykanina, który posiadał ponad 1000 patentów, pojawiają się zarzuty, że korzystając z pomysłów innych, bardzo często przypisywał sobie zasługi za ich pracę. Jeździł po wystawach i inspirował się projektami kolegów po fachu, po czym przedstawiał podobne wynalazki jako owoc własnego geniuszu.
Największą wojnę – nazywaną przez wielu „wojną prądów” – Edison stoczył ze swoim odwiecznym rywalem, Nikolą Teslą. Odmienne poglądy i metody dystrybucji energii energetycznej stały się przyczyną konfliktu, ale okazuje się, że było ich o się wiele więcej. Thomas zatrudnił Nikole, aby pracował nad udoskonaleniem jego wizji prądu stałego, obiecując sowite wynagrodzenie. Jednak po spełnieniu zadania nie otrzymał obiecanych pieniędzy.
Po tym incydencie Tesla natychmiast zerwał współpracę i zaczął pracę nad własnymi projektami. Potencjał w propagowanym przez niego prądzie zmiennym dostrzegł George Westinghouse, który zaczął rywalizować z Edisonem o zdobycie kontraktów na elektryfikację miast i budowę nowych elektrowni. Podczas trwającego konfliktu amerykański wynalazca dopuszczał się podłych zagrywek i przekupstw, które miały na celu udowodnić niebezpieczeństwo, jakie niesie ze sobą idea serbskiego inżyniera oraz zniesławić jego imię. Ostatecznie nie pomysł Edisona, a Tesli stał się dominującym standardem.
Czy Edison naprawdę wynalazł żarówkę?
Spore kontrowersje badaczy historii budzi także najsłynniejszy wynalazek Thomasa Edisona, czyli żarówka. Lewis Howard Latimer był pracownikiem w laboratorium Edisona. Wkład Lewis’a w jej rozwój, opracowane metody wydajniejszej produkcji zostały całkowicie zostały pominięte przez Edisona, a wszystkie zasługi przypisał wyłącznie sobie.
Dodatkowo pojawiają się głosy, że patent na żarówkę odkupił od kogoś innego i potem przedstawił jako własny wynalazek. Mówi się również o wykorzystaniu m.in. pomysłów włoskiego imigranta Antonio Meucci przy pracy nad jego wersja telefonu. Na skutek nieuczciwych działań Edison został usunięty z zarządu firmy, którą stworzył – Edison General Electric. Co więcej, ego nazwisko zostało usunięte z nazwy, a następcy zrezygnowali z polityki procesowania się z konkurencją.
Nasuwa to pytanie: w jakim stopniu genialny był Edison, a w jakim stopniu wykorzystywał swoją wysoką pozycję i pieniądze?
