Prawdopodobnie najstarsze źródła pisane o Madagaskarze pochodzą z I wieku. Z kolei najwcześniejsze ślady obecności człowieka na tej afrykańskiej wyspie pochodzą z epoki żelaza. Od dawna podejrzewano, że ludność, język i kultura Madagaskaru może mieć korzenie na Borneo, wyspie w południowo-wschodniej Azji, a Malgasze ulegali wpływom z kontynentalnej Afryki Wschodniej.

Nowe badania rzucają światło na historię Madagaskaru

Najnowsze badania, które ukazały się właśnie na łamach czasopisma naukowego „The Journal of Island and Coastal Archaeology”, mogą potwierdzać te przypuszczenia. Międzynarodowy zespół składał się z naukowców z Madagaskaru, Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Australii. Nadzorowany był przez Davida A. Burneya, profesora paleobiologii z Uniwersytetu Hawajskiego.

Autorzy podkreślają, że to, kim byli pierwsi Malgasze i kiedy przybyli na Madagaskar od pozostawało tajemnicą. Zespół w 2013 roku badał stanowisko archeologiczne w jaskini Andriamamelo w pobliżu wioski Anahidrano.

– Nasz zespół spędził kilka dni, rejestrując znalezione tam malowidła oraz badając i mapując całą jaskinię. Jednak przeszukanie odpowiedniej literatury i archiwów muzealnych, aby potwierdzić wyjątkowość i znaczenie tego, co znaleźliśmy, zajęło kilka lat – przyznał prof. Burney na łamach czasopisma „The Conversation”.

Malowidła z jaskini Andriamamelo

Chodzi o wyjątkowe pod względem stylistycznym ryty skalne i malowidła, które znajdowały się w jaskini. To kilka grup obrazów, które obejmują naturalistyczne sceny z przedstawieniami antropomorficznymi, zoomorficznymi i teriantropijnymi (w mitologii – zdolność człowieka do przemiany w zwierzę).

– Te skomplikowane obrazy nie są podobne do żadnych symboli znanych z Madagaskaru – podkreślił zespół w artykule naukowym. – To pierwsza prawdziwie malarska sztuka na wyspie, przedstawiająca malowidła natury wraz z postaciami ludzkimi i zwierzęcymi – zauważył prof. Burney.

Wpływy z Borneo i starożytnego Egiptu

Naukowcy twierdzą, że podczas analizy malowideł naskalnych odnaleźli wzór, który przypomina sztukę znaną z Borneo. – Jeden typ figury w kształcie litery M wystąpił 16 razy w całej jaskini. Nie znaleźliśmy takiego przedstawienia w żadnej innej sztuce naskalnej wokół Oceanu Indyjskiego, z wyjątkiem rzadkiego stanowiska na Borneo, które prawdopodobnie powstało około 2000 lat temu – napisali autorzy.

– Typ odpowiada także jednemu charakterystycznemu znakowi występującemu w alfabecie amharskim w Etiopii. Z kolei jeden obraz zawiera znaki arabskie lub alfabet Sorabe – twierdzą badacze. Prof. Burney zauważył, że odkryte malowidła dostarczają wskazówek dotyczących powiązań kulturowych.

Przedstawione sceny w niektórych obrazach nawiązywały bezpośrednio do egipskich motywów religijnych z okresu ptolemejskiego (300–30 p.n.e.). – Po drugie, odkryliśmy powiązania ze światem etiopskim i afroarabskim. Po trzecie, dominująca symbolika i motywy przywoływały liczący dwa tysiące lat styl sztuki jaskiniowej z Borneo – zwraca uwagę prof. Burney.

Sztuka jaskiniowa może mieć ponad 2000 lat

– Wszystkie te możliwe powiązania przypominają nam, że lud, język i kultura Madagaskaru są same w sobie synkretyczne, łącząc wpływy afrykańskie i azjatyckie, tworząc wyjątkowy naród Madagaskaru – wyjaśnia naukowiec. – Chociaż nasze odkrycia mają charakter spekulacyjny, wszelkie informacje, które można uzyskać na podstawie dowodów z jaskini Andriamamelo, są bardzo interesujące dla rekonstrukcji wczesnej historii Madagaskaru – dodaje.

Zespół przyznał, że trudno dokładnie określić, kiedy powstały rysunki. Czarny pigment wykorzystany w malowidłach został wykonany z ciemnych minerałów nieorganicznych z dodatkiem jedynie niewielkiego składnika węgla drzewnego, którego można było użyć do datowania radiowęglowego.

Badacze podejrzewają jednak, że sztuka może mieć ponad 2000 lat – Sięga czasów Kleopatry lub wcześniejszych. Jeśli tak, jest to informacja niezwykła i przydatna, ponieważ może dostarczyć dowodów na to, kto i kiedy skolonizował Madagaskar – uważa prof. Burney.

Co ciekawe, na malowidłach zidentyfikowano również co najmniej trzy wymarłe zwierzęta Madagaskaru. To Palaeopropithecidae z rodziny lemurowatych, mamutak, zwany również ptakiem-słoniem, a także żółw gigant.

Źródło: The Conversation, The Journal of Island and Coastal Archaeology.