Reklama

Spis treści:

  1. Syczek – 11 gatunek sowy lęgowej w Polsce
  2. Odkrycie pierwszego lęgu syczka w Polsce
  3. Zagrożenia i ochrona syczka
  4. Inne lęgowe gatunki sów w Polsce

Odkrycie pierwszego lęgu syczka zwyczajnego w Polsce to przełom w polskiej ornitologii. Ptaki te są niezwykle rzadkie i wcześniej notowano je głównie jako pojedyncze zalatujące osobniki. W 2025 roku ornitolodzy zaobserwowali parę syczków na Śląsku, które wychowywały pisklęta w dziupli olszy czarnej. To pierwszy taki przypadek od ponad wieku. Choć ich populacja globalnie spada z powodu utraty siedlisk, odkrycie to pokazuje, że odpowiednia ochrona środowiska może dawać nadzieję na odbudowę gatunku i zachowanie jego obecności w Polsce.

Syczek – 11 gatunek sowy lęgowej w Polsce

19 lipca 2025 roku ornitolodzy ze Stowarzyszenia Ochrony Sów udokumentowali pierwsze gniazdowanie syczka zwyczajnego (Otus scops) w naszym kraju. To już 11 gatunek sowy lęgowej stwierdzony w Polsce i pierwszy od ponad 100 lat. Do tej pory notowano jedynie 10 gatunków regularnie gniazdujących w kraju.

Syczek to niezwykle rzadki ptak, którego zasięg obejmuje południowo-wschodnią Europę, ale też Azję. Najliczniejsze populacje występują na Białorusi, Słowacji oraz w Ukrainie (Ornis Polonica 2015). W Polsce jest to gatunek wyjątkowo zalatujący. Najstarsze informacje o jego obecności pochodzą z 1848 r. (okolice Warszawy) i 1893 r. (Puszcza Romińska). Choć dawne opisy nie potwierdzają lęgów, przypuszczano, że ptaki mogły się tu rozmnażać. Tegoroczna dokumentacja stanowi pierwszy pewny dowód gniazdowania syczka w Polsce od ponad wieku. W XX w. obserwacje tego gatunku były niezwykle rzadkie.

Odkrycie pierwszego lęgu syczka w Polsce

Rok 2025 przyniósł niezwykłą sensację ornitologiczną. Ornitolodzy Tomek Sczansny i Sławek Rubacha na Śląsku, w powiecie wodzisławskim, odkryli pierwsze gniazdo syczka zwyczajnego. Wszystko zaczęło się 25 maja, gdy jeden z badaczy usłyszał w terenie głos samca – charakterystyczne nawoływanie terytorialne. Kilka tygodni później udało się zaobserwować parę ptaków, co rozbudziło nadzieje na możliwy lęg. Spotkany ponownie samiec wydawał już inne dźwięki, co sugerowało obecność samicy. I nie mylili się – 26 czerwca zaobserwowali parę dorosłych syczków.

Przełom nastąpił 19 lipca. Dzięki kamerze termowizyjnej doświadczeni ornitolodzy zobaczyli samca polującego i zanoszącego zdobycz w jedno miejsce. Podążając za nim, dotarli do dziupli w olszy czarnej, gdzie znajdowała się samica. Wczesnym rankiem następnego dnia, przy pomocy drabiny i kamery na wysięgniku, zajrzeli do środka – w gnieździe były trzy białe, puchate pisklęta. Dwa tygodnie później młode zaobrączkowano, oficjalnie potwierdzając 11 gatunek sowy lęgowej w Polsce.

Zagrożenia i ochrona syczka

Syczek zwyczajny to ptak wędrowny – zimę spędza w Afryce, na obszarach o klimacie tropikalnym i suchym. Część populacji zimuje w Hiszpanii, południowych Włoszech i Grecji. Podgatunki turanicus, scops i pulchellus są w pełni wędrowne, natomiast cyprius, mallorcae i cycladum – częściowo osiadłe.

Choć Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje syczka za gatunek najmniejszej troski, globalnie jego populacja spada. Główne zagrożenia to utrata siedlisk, wycinanie drzew dziuplastych, modernizacja rolnictwa, stosowanie pestycydów, rozwój terenów miejskich oraz polowania. W Europie populacja uznawana jest za stabilną w skali trzech pokoleń, jednak zmiany w środowisku mogą szybko pogorszyć sytuację.

Dla skutecznej ochrony konieczne jest ograniczenie pestycydów, ochrona starych drzew, instalowanie budek lęgowych tam, gdzie brakuje naturalnych dziupli oraz rzadsze koszenie łąk, aby zachować owady – podstawowe źródło pokarmu syczków. Ważne jest również kontrolowanie rozwoju urbanizacji i nielegalne zabudowy.

Inne lęgowe gatunki sów w Polsce

  • Puchacz (Bubo bubo) – największa sowa świata, w Polsce bardzo rzadka – tylko kilkaset par.
  • Puszczyk mszarny (Strix nebulosa) – druga co do wielkości sowa w kraju, ma charakterystyczną, okrągłą „twarz”. W Polsce gniazduje zaledwie kilka par.
  • Puszczyk uralski (Strix uralensis) – znany z agresywnej obrony gniazda i piskląt, potrafi zaatakować nawet człowieka.
  • Włochatka (Aegolius funereus) – mała sowa o zdziwionym spojrzeniu i żółtych oczach, gniazduje w dziuplach starych drzew.
  • Sóweczka (Glaucidium passerinum) – najmniejsza sowa Europy, wygląda jak pluszowa zabawka.
  • Pójdźka (Athene noctua) – niewielka sowa, związana z krajobrazem wsi, dawniej uznawana za złowieszczą. W starożytności – symbol bogini Ateny.
  • Uszatka (Asio otus) – druga z najpospolitszych sów w Polsce, migruje w stadach na zimowiska.
  • Uszatka błotna (Asio flammeus) – bardzo rzadka sowa, wielkości wrony, zaledwie kilkadziesiąt par w całym kraju.
  • Puszczyk (Strix aluco) – najczęściej spotykana sowa w Polsce, często gniazdująca na terenie miast. Ma lśniąco czarne oczy i brązowe upierzenie, które doskonale maskuje ją wśród drzew.
  • Płomykówka (Tyto alba) – sowa o białej „masce” w kształcie serca, zasiedla najczęściej tereny zurbanizowane, a jej populacja w kraju szacowana na ok. 3000 par.

Źródła:

Reklama
Reklama
Reklama