Te ryby naprawdę żyją w Bałtyku. Niektóre mogą zaskoczyć
Jakie gatunki ryb naprawdę żyją w Bałtyku? Choć często słyszymy, że nasze morze jest ubogie i niemal pozbawione życia, rzeczywistość wygląda inaczej. Bałtyk to akwen wyjątkowy – słonawy, dynamiczny i stale zmieniający się pod wpływem klimatu oraz działalności człowieka.
Spis treści:
Ryby żyjące w Bałtyku adaptują się do wyjątkowych warunków tego zbiornika, który szybko się ociepla i zmienia pod wpływem czynników naturalnych oraz działalności człowieka. Warto patrzeć na nasze morze nie jako na ubogi akwen, lecz jako na dynamiczny system, który stale się przeobraża.
Jakie ryby żyją w Bałtyku?
Naukowcy dowodzą, że Morze Bałtyckie jest jednym z najszybciej ocieplających się mórz na świecie, co wpływa na migracje i kondycję licznych gatunków. Można więc wyróżnić różne grupy ryb, z których każda odgrywa istotną rolę w ekosystemie.
Ryby typowo morskie
Choć Bałtyk ma niewielkie zasolenie, wciąż żyją w nim klasyczne gatunki, które stanowią podstawę rybołówstwa i najczęściej kojarzone są z określeniem bałtyckie ryby.
Śledź
Najważniejsza gospodarczo ryba Morza Bałtyckiego. Tworzy ogromne ławice, migruje sezonowo i jest fundamentem łańcuchów pokarmowych. Polski rynek rybny w dużej mierze opiera się na śledziu bałtyckim.
Dorsz
Jeszcze niedawno król Bałtyku, dziś gatunek w kryzysie. Dorsz występuje w rejonie od Cieśniny Duńskiej do Zatoki Botnickiej. Młode tego gatunku pływają najczęściej w wodach przybrzeżnych, a dorosłe osobniki bytują na otwartym morzu.
Szprot
Mała, plamiasta ryba pelagiczna, blisko spokrewniona ze śledziem. Odgrywa kluczową rolę w sieciach troficznych, a jej populacja jest wciąż stosunkowo stabilna. Co ciekawe, szproty w Bałtyku dorastają do 10–14 cm, a w Morzu Północnym osiągają aż 17 cm.
Stornia (flądra)
Najbardziej charakterystyczna płastuga Bałtyku, która wyróżnia się spłaszczonym i asymetrycznym ciałem. Dorosłe flądry mierzą około 35 cm i przez większość czasu leżą na boku zakopane w mule na morskim dnie.
Turbot (skarp)
Rzadziej spotykany, ceniony kulinarnie. Żyje na dnie i preferuje chłodniejsze, głębsze partie akwenu głównie w polskiej części Bałtyku. Dorosłe osobniki mierzą do 55 cm. Turboty są drapieżnikami, które żywią się małymi rybami.
Ryby słodkowodne w Bałtyku
W wielu miejscach polskiego wybrzeża zasolenie jest niewysokie, dlatego klasyczne gatunki słodkowodne żyją tu bez większego problemu. Są częścią naturalnych ekosystemów tzw. Bałtyku wewnętrznego. Można je spotkać najczęściej w zatokach.
Szczupak
Poluje w zarośniętych ujściach rzek. W jego diecie są ryby, płazy, a nawet małe gatunki ptaków wodnych. To drapieżnik, który osiąga nawet 150 cm długości i może ważyć aż 10 kg.
Okoń
Popularny wśród wędkarzy, liczny w płytkich i nagrzewających się partiach morza. Okoń może mierzyć nawet 50 cm, choć zazwyczaj osiąga 25–30 cm. Co ciekawe, ryby tego gatunku charakteryzuje zmienne ubarwienie, które jest zależne od miejsca występowania.
Leszcz i płoć
Typowe ryby słodkowodne, które w Bałtyku występują w Zalewie Wiślanym i Szczecińskim, gdzie zasolenie jest najniższe.
Ryby wędrowne i dwuśrodowiskowe
To grupa gatunków, które część życia spędzają w morzu, a część w wodach śródlądowych. Ich obecność dobrze pokazuje, jak bardzo Bałtyk jest „półmorskim” akwenem.
Łosoś i troć wędrowna
Jedne z najbardziej cenionych ryb reofilnych. Dorosłe osobniki bytują w Bałtyku, a na tarło wpływają do rzek, m.in. Wisły, Słupi czy Parsęty. Zarówno łosoś, jak i troć wędrowna to gatunki anadromiczne, które w celu rozrodu migrują do słodkich wód rzecznych.
Węgorz
W słonawych wodach Bałtyku poluje na skorupiaki, owady wodne i ryby. To gatunek, który może żyć nawet ponad 60 lat. Ciekawostką jest też fakt, że wszystkie węgorze europejskie odbywają tarło w Morzu Sargassowym.
Minóg morski
Gromadzi się przy dnie i prowadzi pasożytniczy tryb życia – przyczepia się do innych ryb i wysysa ich krew oraz płyny ustrojowe. Choć to ryba bałtycka, to w polskiej części morza występuje rzadko.
Największe ryby bałtyckie i inne ciekawostki
Morze Bałtyckie, choć stosunkowo płytkie i mniej zasobne w porównaniu z oceanami, skrywa gatunki ryb osiągające imponujące rozmiary. Wśród największych ryb tego akwenu wymienić można przede wszystkim sumika europejskiego – w rejonach o niższym zasoleniu zdarzają się osobniki mierzące nawet 3 metry długości i ważące ponad 100 kg. Jeszcze większe rozmiary osiągają samogłowy, które mogą dorastać do 3 metrów i ważyć około 2 ton. W przypadku obu tych ryb należy jednak pokreślić, że w Bałtyku pojawiają się niezwykle rzadko.
Inne duże gatunki to łosoś, osiągający do 150 cm długości i 30 kg wagi, dorsz – do 130 cm i 20 kg, oraz troć wędrowna, dorastająca do 110 cm i 20 kg. Na uwagę zasługuje również turbot, który może przekraczać metr długości i ważyć do 25 kg. W słonawych wodach Bałtyku można również spotkać węgorza europejskiego dorastającego do 150 cm i sandacza osiągającego 130 cm.
Choć wiele z tych ryb pojawia się w Bałtyku sporadycznie lub w określonych rejonach, razem tworzą obraz akwenu pełnego zarówno gatunków średnich, jak i tych o imponujących rozmiarach, które udowadniają, że Bałtyk wcale nie jest ubogim morzem.
Niebezpieczne ryby w Bałtyku
Wiele osób zastanawia się też, czy w Bałtyku żyją rekiny. Tak, od czasu do czasu do Bałtyku wpływają zaskakujący goście, którzy wywołują sensację. Najczęściej dotyczy to migrujących osobników żarłacza śledziowego, znanego również jako lamna śledziowa. To jednak rzadkie przypadki, które nie stanowią zagrożenia dla człowieka i nie mają wpływu na codzienne funkcjonowanie ekosystemu.
Bałtyk nie uchodzi za morze groźne dla ludzi, ale kilka jego gatunków ma kolce jadowe, którymi może boleśnie ukłuć. Nie są to zagrożenia porównywalne z tropikami, jednak warto znać ostrosza, który jest najczęściej wskazywany jako najniebezpieczniejsza ryba w pojawiająca się Bałtyku (nie mieszka tu na stałe). Ostrosz wytwarza silny jad, który znajduje się w kolcach przy płetwach grzbietowych i przy pokrywach skrzelowych. Jego toksyna nie jest silna, ale powoduje ból, obrzęk i zaczerwienienie, a w rzadkich przypadkach także krótkotrwałe zaburzenia czucia.
Nasza autorka
Marzena Wardyn-Kobus
Autorka tekstów z pogranicza przyrody, kultury i podróży. W serwisie tworzy artykuły popularnonaukowe o otaczającym nas świecie, łącząc rzetelną wiedzę z przystępnym językiem i dbałością o szczegóły. Pisze, by zachęcać innych do uważnego kontaktu z przyrodą – nawet tą najbliższą, tuż za domem. Kaszubka mieszkająca na Kujawach, zakochana w górskich szlakach i leśnych bezdrożach. Jej przydomowy ogródek to strefa zrównoważonego eksperymentowania – dąży do tego, by uprawiać rośliny ekologicznie, z szacunkiem dla natury. Wolne chwile spędza z książką, wędrując po lesie lub tworząc makramy.