Ile jest kozic w Tatrach? Wyniki są gorsze niż rok temu

Za nami jesienny spis populacji kozic – jednego z najbardziej rozpoznawalnych gatunków zamieszkujących Tatrzański Park Narodowy (TPN). Na początku listopada polski TPN wraz ze słowackim Tatranským Národným Parkiem (TANAP) przeprowadziły liczenie tych ssaków po obu stronach najwyższego górskiego pasma Polski. W porównaniu z ubiegłorocznym jesiennym monitoringiem zauważalny jest wyraźny spadek liczebności kozic. Władze parku nie wskazują jednej konkretnej przyczyny depopulacji, podkreślają jednak wpływ zmieniających się czynników środowiskowych w tamtym rejonie.

Ile jest kozic w Tatrach?

Podczas jesiennego spisu polsko-słowacki zespół przyrodników odnotował w sumie 805 kozic, z czego 218 po stronie polskiej i 587 po stronie słowackiej. Wśród rozpoznanych płciowo osobników (stanowiących ok. 52% całej spisanej populacji) dominują samice – tzw. kozy. Stanowią one ok. 38% całej rozpoznanej płciowo populacji. Pozostałe 62% to osobniki męskie – tzw. capy – oraz młode koźlęta do trzeciego roku życia. Jeśli przyjrzymy się jedynie polskiej populacji tego gatunku, tu również to samice stanowią lwią część, choć w zdecydowanej większości zaobserwowanych kozic nie udało się rozpoznać płci.

Z przymrużeniem oka należy jednak traktować rozróżnienie na „słowackie” i „polskie” kozice. W rzeczywistości zwierzęta te wędrują po Tatrach swobodnie, regularnie przekraczając granicę obu państw. Nadawanie kozicom konkretnego „obywatelstwa” byłoby więc bezcelowe, biorąc pod uwagę ich codzienne migracje. Dla spisu najważniejsze są dane zbiorowe dla całego pasma, których analiza pozwala przyrodnikom wyciągać odpowiednie wnioski.

Spadek populacji – o ile zmniejszyła się liczba kozic względem zeszłego roku?

Dane wydają się niepokojące, gdy porównamy je z zeszłorocznym jesiennym spisem. W listopadzie 2024 roku władze parków narodowych odnotowały łącznie 949 osobników tego tatrzańskiego gatunku. Mówimy więc o spadku populacji aż o 144 zwierzęta, co przekłada się na 15,2% w stosunku do zeszłego roku.

Autorzy spisu ostrzegają jednak, że wyników badań nie można brać w pełni dosłownie. Mimo że wartości podawane są z dokładnością do jednej sztuki, władze parków zastrzegają możliwość występowania błędu statystycznego sięgającego nawet 10%. Mimo to spis ukazuje wyraźne zmiany w liczebności tatrzańskich kozic, które należy skrupulatnie obserwować i odnotowywać.

Co ciekawe, podczas tegorocznego wiosennego spisu udało się naliczyć 740 kozic, czyli jeszcze mniej niż podczas jesiennego rejestru. Różnica ta nie oznacza jednak gwałtownego spadku populacji. Wynika przede wszystkim z sezonowej zmienności widoczności zwierząt, na którą wpływać mogą cykl rozrodczy kozic, rozproszenie stad i warunki obserwacji.

Jakie są przyczyny spadku populacji?

Władze TPN stronią od wskazania jednej kluczowej przyczyny depopulacji kozic. Podkreślają, że zjawisko to może wynikać z szeregu zmian zachodzących w Tatrach. Wśród takich czynników znajdują się m.in.:

• presja drapieżników, takich jak rysie, wilki i niedźwiedzie – te ostatnie w ostatnich miesiącach szczególnie często obserwowane są po słowackiej stronie pasma;
• zmiany klimatyczne, w tym podnoszenie górnej granicy lasu i nietypowy przebieg zim;
• antropopresja, czyli działalność człowieka wpływająca na komfort i zachowania kozic;
• odradzająca się kosodrzewina, która zmniejsza areał otwartych terenów ważnych dla żerowania i odpoczynku tych zwierząt.

Jak można zauważyć, powodów spadku populacji jest wiele i trudno wyznaczyć ten jeden, szczególnie istotny. Władze parków zapowiadają intensywny monitoring, który w przyszłości ma pomóc w określeniu kluczowych zjawisk wpływających na liczebność kozic. Współpraca obu krajów oraz zaangażowanie specjalistów pozwolą ustalić, które z procesów mają charakter naturalny, a które wynikają ze szkodliwej działalności człowieka.

Źródło: Tatrzański Park Narodowy

Nasz autor

Olaf Kardaszewski

Absolwent Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych na Uniwersytecie Warszawskim. Obecnie student magisterskiego kierunku Studiów Miejskich na tej samej uczelni. Interesuje się społecznymi i kulturowymi aspektami zmieniającego się świata, o czym chętnie pisze w swoich pracach. Współprowadzący projekt „Podziemna Warszawa” w National Geographic Polska. Uwielbia podróże, w trakcie których zawsze stara się obejrzeć mecz lokalnej drużyny piłkarskiej.