Masz ciśnienie w normie? Może już nie. Nowe wytyczne z USA zaostrzają kryteria

W USA prawie połowa dorosłych ma nadciśnienie – a to najważniejszy czynnik ryzyka chorób serca i udaru, istotny też w rozwoju demencji. W sierpniu 2025 r. American Heart Association i American College of Cardiology opublikowały nowe wytyczne dotyczące nadciśnienia, oparte na najnowszych badaniach. Wprowadzone zmiany znacząco zaostrzyły kryteria diagnostyczne. To oznacza zmianę diagnozy dla milionów osób, które dotychczas miały ciśnienie w normie.

Nowe normy nadciśnienia w USA

Najważniejsza zmiana to usunięcie kategorii „prehypertension”, w której mieściły się wyniki w granicach 120–139/80–99 mmHg. Wprowadzono za to trzy jasne kategorie: podwyższone ciśnienie (120–129/<80), nadciśnienie I stopnia (130–139/80–89 mmHg), II stopnia (≥140/90 mmHg) oraz kryzys nadciśnieniowy (≥180/120 mmHg).

Wytyczne te oznaczają tak naprawdę konieczność ponownej konsultacji z lekarzem i diagnozy. Nowe widełki mogą bowiem oznaczać, że pacjent przestał mieścić się w normie i powinien zacząć być traktowany jak osoba z nadciśnieniem.

W nowych zaleceniach znalazło się też stosowanie kalkulatora ryzyka PREVENT, który pozwala ocenić indywidualne ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, uwzględniając m.in. wiek, poziom cholesterolu, ciśnienie, historię chorób i czynniki demograficzne. To ważny krok w kierunku bardziej spersonalizowanej medycyny.

Jak wygląda klasyfikacja nadciśnienia w Polsce i Europie?

Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne także opublikowało w 2024 r. nowe wytyczne dotyczące nadciśnienia tętniczego. Podzielono je na 3 kategorie:

• niepodwyższone <120/70 mmHg,
• podwyższone 120-139 mmHg / 70–89 mmHg,
• nadciśnienie ≥140/90 mmHg.

W Polsce możemy się spotkać z bardziej szczegółowym podziałem i nieco szerszą definicją normy:

• ciśnienie optymalne: poniżej 120/80 mm Hg,
• ciśnienie prawidłowe: 120–129/80–84 mm Hg,
• wysokie prawidłowe: 130–139/85–89 mm Hg,
• nadciśnienie 1. stopnia: 140–159/90–99 mm Hg,
• nadciśnienie 2. stopnia: 160–179/100–109 mm Hg,
• nadciśnienie 3. stopnia: ≥ 180/≥110 mm Hg,
• izolowane nadciśnienie skurczowe: skurczowe ≥ 140 mm Hg, rozkurczowe < 90 mm Hg.

Najważniejsze czynniki ryzyka

Nowa klasyfikacja to nie wszystko – AHA i ACC wydały także zalecenia dotyczące zapobiegania nadciśnieniu i opisały najważniejsze czynniki ryzyka.

Podkreślono, że każde 10 g czystego alkoholu podnosi ciśnienie skurczowe o ok. 1 mm Hg. Regularna konsumpcja istotnie zwiększa ryzyko chorób serca, zwłaszcza w połączeniu z innymi niekorzystnymi czynnikami: brakiem aktywności, nadwagą, stresem, paleniem czy niedoborem snu. W USA rekomenduje się maksymalnie dwa drinki dziennie dla mężczyzn i jeden dla kobiet, a najlepiej redukcję lub rezygnację z alkoholu. Standardowy drink w USA zawiera 14 g alkoholu.

Wytyczne mocno akcentują również dietę. Zalecane jest spożycie poniżej 2300 mg soli dziennie, a optymalnie poniżej 1500 mg. Większość Amerykanów przekracza tę normę dwukrotnie. Wskazana jest dieta DASH, bogata w warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste i niskotłuszczowy nabiał, mogąca obniżyć ciśnienie nawet o 10 mm Hg. Równie istotna jest aktywność fizyczna – każde dodatkowe 30 minut ćwiczeń tygodniowo obniża ciśnienie o ok. 2/1 mm Hg; największe korzyści daje 150 minut ruchu tygodniowo.

8 kluczy do dobrego ciśnienia

AHA wyróżnia osiem nawyków wspomagających układ sercowo-naczyniowy: zdrową dietę, regularną aktywność, niepalenie papierosów, 7–9 godzin snu, kontrolę masy ciała, cholesterolu, glukozy i ciśnienia. Nowe wytyczne nakazują lekarzom bardziej zdecydowane podejście do leczenia oraz edukację pacjentów.

Źródła: The Conversation, American Heart Association

Nasza autorka

Magdalena Rudzka

Dziennikarka „National Geographic Traveler" i „Kaleidoscope". Przez wiele lat również fotoedytorka w agencjach fotograficznych i magazynach. W National-Geographic.pl pisze przede wszystkim o przyrodzie. Lubi podróże po nieoczywistych miejscach, mięso i wino.