Prywatny lądownik Blue Ghost bezpiecznie osiadł na Księżycu! Komercyjne misje nabierają tempa

Spis treści:

1. Miękkie i autonomiczne lądowanie
2. 14 dni eksperymentów
3. Całkowite zaćmienie Słońca

– Każda pojedyncza procedura zadziałała jak w zegarku, od chwili startu aż do przyziemienia – powiedział podczas transmisji internetowej z lądowania dyrektor generalny Firefly Jason Kim. Faktycznie, założona w 2014 roku przez ukraińskiego inżyniera Maxa Poliakova firma ma co świętować. Udała im się sztuka, której do tej pory nie podołała żadna firma komercyjna. Bo chociaż zeszłoroczne lądowanie Odyseusza – lądownika Intuitive Machines – uznaje się za udane, to jednak pojazd przewrócił się na bok, przez co nie zdołał wypełnić całej misji.

Miękkie i autonomiczne lądowanie

Akcja przyziemienia rozpoczęła się około godziny 8.30 CET, kiedy Blue Ghost odpalił silniki na księżycowej orbicie. Dzięki temu manewrowi lądownik wielkości samochodu, który krążył wokół Księżyca na wysokości około 100 kilometrów, znalazł się na kursie na powierzchnię.

Lądownik krążył po orbicie przez jeszcze około 50 minut. Potem ponownie zaczął odpalać swoje silniki, aby zmniejszyć prędkość orbitalną i ustawić się nad docelowym miejscem lądowania – obszarem w Mare Crisium („Morze Kryzysów”), wulkanicznym basenem położonym na północny wschód od Mare Tranquillitatis („Morza Spokoju”).

Za końcowe ustawienie lądownika odpowiadały małe silniki systemu kontroli trakcji. Dzięki nim lądownik osiadł na stosunkowo płaskim oraz wolnym od głazów fragmencie księżycowego gruntu. Co istotne – Blue Ghost wybrał to miejsce jako bezpieczne do lądowania autonomicznie. – Projektując lądownik czerpaliśmy inspirację z różnych źródeł, w tym z izraelskiego projektu lądownika Beresheet – powiedział Ray Allensworth, dyrektor programowy statku kosmicznego Firefly.

Beresheet był prywatnym izraelskim lądownikiem, który z powodzeniem dotarł na orbitę księżycową, ale rozbił się podczas próby przyziemienia w kwietniu 2019 roku. Allensworth twierdzi, że pracownicy firmy bacznie przyjrzeli się tamtej operacji i wyciągnęli z niej wiele wniosków. Możliwe, iż właśnie te analizy były kluczowe dla powodzenia misji.

Warto też dodać, że misja Blue Ghost ma polski akcent. Na pokładzie lądownika jest dysk z cyfrowym zapisem muzyki skomponowanej i wykonanej przez zaledwie 15-letniego Tony’ego Koniaka. Została zagrana na przypominającym UFO instrumencie perkusyjnym „handpan”.

14 dni eksperymentów

Lądownik przenosi na swoim pokładzie 10 eksperymentów.

Lunar Instrumentation for Subsurface Thermal Exploration with Rapidity (LISTER)

Urządzenie do pomiaru przepływu ciepła z wnętrza Księżyca poprzez mierzenie gradientu termicznego i przewodnictwa cieplnego. Wykorzystuje technologię pneumatycznego wiercenia, co powinno pozwolić osiągnąć głębokość dochodzącą do 2–3 metrów.

Lunar PlanetVac (LPV)

Pneumatyczny system zbierania próbek regolitu, działający na zasadzie „odkurzacza”. Po uruchomieniu LPV wdmuchuje gaz w powierzchnię Księżyca, wzbudzając pył, który następnie jest zasysany do komory zbiorczej.

Next Generation Lunar Retroreflector (NGLR)

Retroreflektor umożliwiający precyzyjne pomiary odległości między Ziemią a Księżycem poprzez odbijanie krótkich impulsów laserowych, wysyłanych z naziemnych obserwatoriów.

Regolith Adherence Characterization (RAC)

Eksperyment mający na celu określenie, w jaki sposób regolit księżycowy przylega do różnych materiałów wystawionych na warunki panujące na Księżycu.

Radiation Tolerant Computer (RadPC)

Komputer odporny na promieniowanie kosmiczne, zdolny do samodzielnego odzyskiwania sprawności po awariach spowodowanych przez promieniowanie jonizujące.

Electrodynamic Dust Shield (EDS)

Aktywna technologia ochrony przed pyłem, wykorzystująca pola elektryczne do usuwania pyłu z powierzchni i zapobiegania jego akumulacji.

Lunar Environment heliospheric X-ray Imager (LEXI)

Instrument rejestrujący obrazy rentgenowskie w celu badania interakcji wiatru słonecznego z polem magnetycznym Ziemi, co pozwala na zrozumienie wpływu pogody kosmicznej na naszą planetę.

Lunar Magnetotelluric Sounder (LMS)

Urządzenie mierzące pola elektryczne i magnetyczne w celu scharakteryzowania struktury i składu płaszcza Księżyca, co pomoże zrozumieć jego ewolucję termiczną.

Lunar GNSS Receiver Experiment (LuGRE)

Eksperyment mający na celu przetestowanie odbiornika systemu nawigacji satelitarnej (GNSS) na Księżycu, co może umożliwić przyszłe precyzyjne nawigacje na jego powierzchni.

Stereo Camera for Lunar Plume-Surface Studies (SCALPSS)

Stereoskopowa kamera do badania interakcji strumieni gazu z powierzchnią Księżyca podczas lądowania, co dostarczy danych do przyszłych lądowań.

Całkowite zaćmienie Słońca

Zasilany energią słoneczną Blue Ghost będzie działał przez około 14 ziemskich dni na powierzchni Księżyca. Jego ostatnie dni będą szczególnie ciekawe dla miłośników kosmosu. 14 marca lądownik Firefly uruchomi swoje kamery, by wykonać wysokiej rozdzielczości zdjęcie całkowitego zaćmienia, w trakcie którego Ziemia zablokuje Słońce nad horyzontem Księżyca. Następnie 16 marca ma zarejestrować księżycowy zachód Słońca. Ma to dostarczyć danych na temat tego, jak księżycowy pył lewituje pod wpływem Słońca i tworzy księżycową poświatę na horyzoncie.

– To zjawisko zostało po raz pierwszy udokumentowane przez Eugene’a Cernana podczas misji Apollo 17. Po zachodzie słońca Blue Ghost będzie działał jeszcze tylko przez kilka godzin, nim unieruchomi go księżycowa noc – powiedział Ray Allensworth.

Ale to nie koniec księżycowych lądowań. Jeszcze w tym tygodniu, konkretnie 6 marca, próbę przyziemienia podejmie Athena – drugi lądownik księżycowy Intuitive Machines.

Źródło: Space.com

Nasza autorka

Ewelina Zambrzycka-Kościelnicka

Dziennikarka i redaktorka zajmująca się tematyką popularnonaukową. Związana z magazynami portali Gazeta.pl oraz Wp.pl. Współautorka książek „Człowiek istota kosmiczna”, „Kosmiczne wyzwania” i „Odważ się robić wielkie rzeczy”.