Tajna skrytka z czasów II wojny światowej. „Odkrycie wygląda sensacyjnie”
Dokumenty wytworzone w Komendzie Głównej Armii Krajowej, puste formularze dokumentów niemieckich, dziennik pisany przez młodą kobietę – to tylko część niezwykłego znaleziska dokonanego w Warszawie. Doszło do niego w czasie remontu pustostanu.
Skrytka znajdowała się pod podłogą w zabytkowej kamienicy na warszawskiej Pradze-Południe. Odkryte przedmioty pochodzą z czasu drugiej wojny światowej. Powiadomiono Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, który podjął decyzję o zabezpieczeniu bezcennego zbioru.
Co odkryto w konspiracyjnej skrytce?
Jest to bardzo urozmaicony zbiór. Wszystko wskazuje, że związany jest z armią podziemną z czasów II wojny światowej. Pod podłogą znajdowały się:
- dokumenty wytworzone w Komendzie Głównej Armii Krajowej;
- puste formularze dokumentów niemieckich;
- polska prasa wydawana w Wielkiej Brytanii w czasie wojny;
- instrukcje i broszury szkoleniowe;
- fotografie, legitymacje i przedwojenne zdjęcia;
- dziennik pisany w okresie okupacji przez młodą kobietę, której tożsamości nie udało się jeszcze ustalić.
Co wiemy o okolicznościach ukrycia dokumentów?
– Wygląda na to, że podczas naszego remontu w pustostanie w dzielnicy Praga-Południe ekipa natrafiła na dokumenty, zdjęcia, mapy czy pamiętniki z czasów na chwilę przed Powstaniem Warszawskim. Niektóre opisują działanie Państwa Podziemnego, niektóre to świadectwa życia codziennego w okupacji, np. ceny podstawowych produktów spożywczych a część – przykłady prac nad przygotowaniem organizacji państwa po wojnie – relacjonuje prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski.
– Eksperci będą jeszcze sprawdzać to znalezisko, ale odkrycie wygląda sensacyjnie – dodał. Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków zamierza przekazać przedmioty w depozyt do instytucji muzealnej. Zapewne trafią do Muzeum Powstania Warszawskiego. Tam będą zinwentaryzowane, poddane konserwacji oraz wnikliwym badaniom naukowym.
Skrytki i zapomniane miejsca z czasów II wojny światowej
W ostatnich latach doszło do kilku ważnych znalezisk związanych z okresem II wojny światowej. Warto przypomnieć sprawę zlokalizowania w okolicach Iłowa koło Sochaczewem w bańce po mleku sztandaru należącego do jednego z oddziałów walczących w czasie kampanii wrześniowej.
Do równice cennego znaleziska doszło pod Tomaszowem Lubelskim. Tam udało się zlokalizować sztandar i proporzec należące do wojskowych walczących w kampanii wrześniowej w 1939 roku. Płat sztandaru należał do 4. Pułku Strzelców Podhalańskich, a proporzec mistrzowski – do 21. Dywizji Piechoty Górskiej.
Z kolei w Borach Tucholskich w 2024 roku archeolodzy natknęli się na pozostałości po obozach pracy przymusowej i zapomniane miejsca pochówków jeńców. W baraku w Ruszowie odkryto napis wskazujący, że byli tam warszawiacy deportowani pod koniec powstania warszawskiego.
Źródła: UM st. Warszawy, WUOZ w Warszawie
Nasz autor
Szymon Zdziebłowski
Dziennikarz naukowy i podróżniczy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie. Miłośnik niewielkich, lokalnych muzeów. Uwielbia długie trasy rowerowe, szczególnie te prowadzące wzdłuż rzek. Lubi poznawać nieznane zakamarki Niemiec, zarówno na dwóch kółkach, jak i w czasie górskiego trekkingu.