Najstarsze ślady wykorzystania ryżu na dalekim Pacyfiku. Służył rytuałom
Archeolodzy odkryli najstarsze ślady po wykorzystaniu ryżu w dalekiej Oceanii. Mają nawet 3500 lat. Jednak zboże to nie było transportowane jako pożywienie, tylko na potrzeby rytualne i ceremonialne. Co o nich wiemy?
Spis treści:
- Najstarsze ślady ryżu na Pacyfiku – co znaleziono w jaskiniach Ritidian i Star Cave?
- Ryż w rytuałach pierwszych osadników – święta rola zboża na wyspach Pacyfiku
Odkrycie dotyczy odległego archipelagu wysp Mariany położonego na Oceanie Spokojnym. To stąd startowały amerykańskie samoloty, które zrzuciły bomby atomowe na Japonię w 1945 roku. Od lat naukowcy spierają się, kiedy i w jaki sposób ludzie zasiedlili wyspy Pacyfiku. Teraz pojawiły się nowe dane dotyczące Mikronezji, a konkretnie archipelagu Marianów.
Najstarsze ślady ryżu na Pacyfiku – co znaleziono w jaskiniach Ritidian i Star Cave?
Badacze z USA, Chin i Australii opublikowali właśnie na łamach „Science Advances” zaskakujące wyniki analiz dotyczące wykorzystania ryż przez pierwszych ludzi zasiedlających Pacyfik.
Ich wysiłki skupiły się na dwóch jaskiniach: Ritidian First Cave i Star Cave. To tam udało im się odkryć najstarsze znane z tak odległego rejonu Oceanu Spokojnego pozostałości po ryżu.
– Do tej pory mieliśmu tylko nieliczne świadectwa dowody archeologiczne na odległym Pacyfiku, pochodzące prawdopodobnie sprzed 1000 do 700 lat – więc odkryte przez nas ślady znacznie cofają nas daleko w czasie – mówi dr Hsiao-chun Hung z Australijskiego Uniwersytetu Narodowego
Na fragmentach naczyń ceramicznych odkryto łuski ryżowe sprzed nawet 3500 lat. Oznacza to, że znalazły się tam wraz z pierwszymi ludźmi, którzy zasiedlili ten archipelag i przepłynęli w tym celu 2300 kilometrów. Co to oznacza?
Przede wszystkim jest to dowód na to, że zasiedlenie wysp nie było przypadkowe – jak się często mówiło. Ludzie musieli przygotować odpowiednie zaopatrzenie i je zaplanować. Ryż jest jednym z produktów, który o tym świadczy.
Ryż w rytuałach pierwszych osadników – święta rola zboża na wyspach Pacyfiku
Na pierwszy rzut oka wydawać by się mogło, że ryż był podstawowym źródłem pożywienia morskich śmiałków. Jednak zdaniem autorów artykułu nie jest to prawda.
W jaskiniach, w których znaleziono ryż odprawiano ceremonie i to z udziałem tego zboża.
– Chociaż ryż był podstawowym pożywieniem w wielu starożytnych społeczeństwach azjatyckich, odkrycie to wskazuje, że na odległych obszarach Pacyfiku był on traktowany jako cenny towar, zarezerwowany do użytku rytualnego, a nie do codziennego spożycia – mówi dr Hung.
W ocenie badaczy wilgotne środowisko jaskini nie nadawało się do przechowywania nieprzetworzonego ryżu w garnkach. Poza tym nie znaleziono upraw zboża na wyspie. Dlatego sądzą, że używano go w rytuałach. Jednym z nich było karmienie ryżem osób bliskich śmierci. To sugestia wynika z obserwacji etnograficznych z XVII wieku.
Jaskinie na Marianach były tradycyjnie uważane za święte przestrzenie, wykorzystywane do składania ofiar, modlitw i upamiętniania przodków. Obecność ryżu w takich miejscach, wraz z innymi przedmiotami sugerującymi odprawianie ceremonii, silnie wskazuje na rytualną rolę ryżu.
Źródło: Science Advances
Nasz autor
Szymon Zdziebłowski
Dziennikarz naukowy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie.