Czy tutaj rezydował Mieszko I? Archeolodzy badają kluczową lokalizację w Gnieźnie

Pod koniec sierpnia badacze z Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie rozpoczęli kolejny sezon wykopalisk na Wzgórzu Lecha w Gnieźnie. Nazwa ekspedycji mówi wszystko: Ekspedycja Palatium 2025. Palatium to nic innego jak określenie na siedzibę władcy – w tym przypadku Mieszka I i pierwszych władców Polski. A tej od lat poszukują archeolodzy w Gnieźnie.

Pierwsze wyniki wykopalisk

Po kilku dniach wykopalisk odbyła się konferencja prasowa, na której przedstawiono pierwsze rezultaty. „Podczas tegorocznych badań odkryto ślady kamiennych fundamentów, najprawdopodobniej datowanych na okres wczesnego średniowiecza. Wzgórze Lecha było stale zamieszkałe od przynajmniej IX wieku, więc w trakcie prac wykopaliskowych archeolodzy napotykają przedmioty z warstw kulturowych z wielu setek lat wstecz” – czytamy w komunikacie Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie.

Podkreślono w nim, że obecne badania wykopaliskowe nie przynoszą zaskakujących efektów w postaci ukrytych pod ziemią ruin budowli, ale „ledwo dostrzegalne ślady w glebie w postaci tzw. negatywów – ciemniejszych fragmentów w gruncie w miejscach dawnych budowli”.

Najnowszym znaleziskiem jest palenisko. „Trafiliśmy na wczesnośredniowieczne palenisko. Niby kilka kamieni, ślad przypalonej ziemi i spieczona glina, a jednak w tej dziurze w ziemi znaleźliśmy kawałek codzienności ludzkiej sprzed setek lat” – przekazali badacze w social mediach.

Kościół nad palatium?

Archeolodzy mają poważny problem z namierzeniem siedziby Mieszka I, bo w jej miejscu na Wzgórzu Lecha w kolejnych stuleciach wzniesiono kościół pw. Św. Jerzego. Stoi on w tym miejscu do dziś, chociaż jego bryła była wielokrotnie przebudowywana.

Dlatego archeolodzy mogą prowadzić badania tylko w sąsiedztwie tej budowli – w tym roku przy jej północnych ścianach. Sądzą jednak, że istnieje duża szansa, iż dostarczą one przełomowych informacji o roli Gniezna na przełomie X i XI wieku. Wykopaliska będą kontynuowane w kolejnych tygodniach – archeolodzy poszerzą wykop, co da im szerszy ogląd sytuacji. Znaleziska zostaną udokumentowane cyfrową metodą fotogrametrii. Z kolei odkryta zaprawa murarska będzie poddana specjalistycznym analizom.

Rezydencje pierwszych władców Polski. Gdzie się znajdowały?

We wczesnych etapach istnienia Polski władcy nie mieli jednej stałej siedziby. Przemieszczali się pomiędzy kluczowymi grodami. Archeolodzy mają dowody na obecność takich rezydencji na Ostrowie Tumskim w Poznaniu i na Ostrowie Lednickim. A co z Gnieznem?

– Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że na Wzgórzu Lecha w Gnieźnie znajdowała się monumentalna siedziba władcy – powiedziała archeolog prof. Hanna Kóčka-Krenz w czasie konferencji prasowej zorganizowanej po paru dniach wykopalisk na Wzgórzu Lecha. Podkreśliła, że Gniezno było jednym z czołowych grodów państwa pierwszych Piastów, dlatego nie mogło się obyć bez palatium. – Książę musiał mieć tutaj swoją siedzibę, zwłaszcza, że to miejsce pełniło bardzo ważną rolę, jeśli chodzi o stronę sakralną – dodała.

Źródła: National Geographic Polska, Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej

Nasz autor

Szymon Zdziebłowski

Dziennikarz naukowy i podróżniczy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie. Miłośnik niewielkich, lokalnych muzeów. Uwielbia długie trasy rowerowe, szczególnie te prowadzące wzdłuż rzek. Lubi poznawać nieznane zakamarki Niemiec, zarówno na dwóch kółkach, jak i w czasie górskiego trekkingu.