W stambulskiej dzielnicy Saraçhane położony jest park archeologiczny, w którym znajdują się ruiny wczesnochrześcijańskiego bizantyjskiego kościoła. Od wielu miesięcy trwają tam wykopaliska. Naukowcy mają nadzieję dowiedzieć się więcej o czasach świetności dawnego Konstantynopola. To właśnie tutaj zaledwie kilka tygodni temu badacze odkryli, że w podziemiach budynku sakralnego znajdowało się tajemne podziemne przejście.

Posążek greckiego boga odnaleziony w ruinach bizantyjskiego kościoła

Badania prowadzone są przez Istanbul Metropolitan Municipality. Archeolodzy przekazali, że dokonali kolejnego zadziwiającego odkrycia. Ponad 2,5 metra pod ziemią odnaleziono posąg greckiego boga Pana. Wstępna analiza wykazała, że rzeźba może mieć ponad 1700 lat. Statua zachowała się częściowo. Brakuje jej fragmentu od brzucha w dół oraz całego lewego ramienia. Posążek jest niewielki. Ma zaledwie 20 cm wysokości i 18 cm szerokości.

Pan miał być bogiem, który wywodził się z Arkadii. Był bóstwem lasów i pól, a także opiekunem pasterzy i ich trzód. Rzymianie utożsamiali go z Faunem, który w wierzeniach staroitalskich był utożsamiany z płodnością. Artyści przedstawiali go w postaci pół człowieka i pół zwierzęcia, najczęściej kozy. Według mitologii miał przebywać głównie w górach i gajach, często w pobliżu źródeł i w zacisznych miejscach.

Bóg lasu, pasterzy i płodności

Właśnie dlatego kult Pana dominował głównie na obszarach wiejskich, z dala od zaludnionych centrów miast. Zazwyczaj nie budowano mu dużych świątyń, gdzie ludzie przychodziliby, aby go czcić. Dowody archeologiczne sugerują, że miejscami kultu tego bożka były zazwyczaj jaskinie lub groty.

W starożytności przypisywano mu dużą aktywność seksualną. Pan miał szczególnie interesować się nimfami, a także młodymi chłopcami i zwierzętami. Jego kult był bardzo powszechny w antycznej Grecji. Z czasem stał się patronem również lekarzy i wieszczy. Co ciekawe, jedną z nielicznych świątyń tego boga wybudowano w Atenach.

Naukowcy uważają, że odnaleziony w kościele św. Polieukta posążek pochodził z okresu rzymskiego. Jednak dopiero przyszłe badania pomogą ustalić, kiedy i gdzie rzeźba została stworzona. Fragment statuy zostanie oddana do Muzeum Archeologicznego w Stambule. Badacze mają nadzieję, że podczas kolejnych wykopalisk uda im się odnaleźć brakującą część Pana.

Największy kościół w dawnym Konstantynopolu

Niewiele wiadomo o historii kościoła św. Polieukta tuż po tym, jak został wybudowany. Powstał prawdopodobnie w latach 524–527 n.e. za czasów panowania Justyniana I. W tym okresie miasto nie nazywało się Stambuł, lecz Konstantynopol. Było stolicą i najważniejszym miastem cesarstwa wschodniorzymskiego.

Świątynia powstała na specjalne życzenie Juliany Anicji. To bizantyjska księżniczka i córka cesarza Olibriusza. To właśnie arystokratka angażowała się w ważniejsze projekty architektoniczne miasta i przeznaczała na nie swój olbrzymi majątek. Nowy obiekt sakralny miał zastąpić wcześniejszy kościół, zbudowany przez Atenę Eudokię, żonę Teodozjusza II i prababkę Juliany. W budynku miała być przechowywana czaszka świętego Polieukta.

Nowy kościół miał być swoistym symbolem potęgi rodu Juliany. Uważa się, że bogato zdobiona konstrukcja była największym obiektem sakralnym przed wybudowaniem w dzisiejszej stolicy Turcji Hagii Sophii. Przetrwał do XI wieku. Szybko niszczał, żeby w czasach imperium osmańskiego i po upadku Konstantynopola popaść w całkowitą ruinę. Pozostałości wielkiego kościoła odkryto ponownie dopiero w latach 60. ubiegłego wieku.

Źródło: Istanbul Metropolitan Municipality