Dzięki cyfrowym rekonstrukcjom twarzy możemy dowiedzieć się, jak wyglądali ludzie żyjący wieki, a nawet tysiąc lat temu w różnych zakątkach świata. W ostatnich tygodniach świat nauki zelektryzowały przedstawienia Zuzu, człowieka, który żył w Brazylii prawie 10 tysięcy lat temu, oraz nastolatka ze zdeformowaną czaszką. Tym razem badacze ustalili, jak wyglądała nabatejska kobieta, która żyła 2000 lat temu na terenie dzisiejszej Arabii Saudyjskiej.

Tak wyglądała Hinat. Nabatejka żyła 2 tysiące lat temu

Archeolodzy odkryli szkielet kobiety w 2015 roku. Została pochowana 2 tysiące lat temu razem z 80 innymi ludźmi w grobowcu-mauzoleum na wpisanym na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO stanowisku archeologicznym Hegra. Na podstawie inskrypcji wykutej na fasadzie grobowca, nazwano ją Hinat. Dalsze badania wykazały, że Nabatejka zmarła w wieku około 40–50 lat. Mierzyła około 160 cm, a sposób jej pochówku wskazywał na średni status społeczny.

Interdyscyplinarne śledztwo

Naukowcy ustalili, jak wyglądała Nabatejka żyjąca 2 tys. lat temu / fot. Royal Commission for AlUla

Cyfrowa rekonstrukcja twarzy Hinat to efekt pracy specjalistów z różnych dziedzin. Międzynarodowy zespół wykorzystał wiedzę i dokonania naukowe z zakresu między innymi kryminalistyki i paleopatologii. Niezbędna była też tomografia komputerowa i trójwymiarowa drukarka. W ramach projektu naukowcy po raz pierwszy mogli przyjrzeć się z bliska twarzy kobiety z cywilizacji Nabatejczyków.

Odtwarzając wygląd osoby sprzed tysięcy lat, naukowcy muszą liczyć się z brakami w kluczowych danych. To daje im przestrzeń na pewną swobodę w działaniu. Aby wizerunek Hinat był jak najbliższy oryginałowi, badacze wykorzystali zapisy archeologiczne. Dzięki nim dowiedzieli się, jakie ubrania mogły nosić na co dzień kobiety nabatejskie. Skrawki materiału znalezione w grobowcu Hinat posłużyły jako inspiracja dla jej ubioru.

Wizerunek Hinat można oglądać w Hegra Welcome Center w starożytnym mieście oazie Al-Ula.

Kim byli Nabatejczycy?

Ruiny miasta Nabatejczyków są chętnie odwiedzane przez badaczy i fotografów. To jedna z największych atrakcji turystycznych Jordanii. Fot. Artur Debat/Getty Images

Nabatejczycy byli koczowniczym arabskim plemieniem. Według historyków zaczęli migrować z Arabii w VI wieku p.n.e. Z czasem porzucili wędrowny tryb życia i osiedlili się w wielu miejscach w południowej Jordanii, między innymi w Petrze. To Nabatejczycy wyrzeźbili w klifach pałace, świątynie, grobowce, magazyny i stajnie. Część z nich można podziwiać do dziś. Z powodu kolorowego piaskowca, w którym wykuto jej budowle, Petra jest nazywana Różowo-Czerwonym Miastem.

W 363 r. Petra doświadczyła potężnego trzęsienia ziemi. Żywioł zniszczył wiele budynków miasta i system zaopatrzenia w wodę. To wydarzenie stało się punktem zwrotnym dla Nabatejczyków. Do roku 700 w Petrze i okolicach zostało zaledwie kilku mieszkańców.

Jak zmieniali się ludzie?

Ciała naszych przodków były przystosowane do większej aktywności. Zapewniały to między innymi kości grubsze i mocniejsze. Kiedy ludzie zaczęli migrować i zasiedlać różne środowiska, wyewoluowali kształty ciała (w tym twarzy), które pomogły im przetrwać w gorącym i zimnym klimacie. Różnice w dietach i stylu życia także doprowadziły do zmian w sylwetkach.

W odróżnieniu od większości istot, ludzie charakteryzują się zdumiewającą różnorodnością twarzy. Według naukowców z University of California w Berkeley to wynik ewolucyjnej presji, aby każdy z nas był wyjątkowy i łatwo rozpoznawalny. Mimo to wcale nie jest trudno trafić na osobę podobną do nas lub naszych znajomych. Co więcej, naukowcy przekonują, że w niektórych przypadkach podobny wygląd może pokrywać się ze zwyczajami lub nałogami „sobowtórów”.