Zespół badaczy z Uniwersytetu Loránda Eötvösa (ELTE) oraz Muzeum Jász prowadzili wykopaliska w komitacie Jász-Nagykun-Szolnok, w historycznym regionie Jászság. To obszar na Węgrzech, który znajduje się na wschód od Budapesztu. Nieopodal miasta Jászberény znajduje się nekropolia Awarów, koczowniczego ludu, który w VI wieku n.e. zajmował terytorium Niziny Węgierskiej i Siedmiogrodu. Archeolodzy odkryli tam grób rzymskiego lekarza. Datowanie radiowęglowe wykazało, że żył w I wieku n.e.

W grobie lekarza znajdował się kompletny zestaw cennych narzędzi

Okazało się, że mężczyzna został pochowany wraz z całym zestawem metalowych narzędzi medycznych, które pochodziły z Cesarstwa Rzymskiego. To m.in. kleszcze, igły, pęsety i wysokiej jakości skalpele, które wykorzystywano do starożytnych zabiegów chirurgicznych. Przedmioty były umieszczone w dwóch szkatułkach i złożono j u stóp zmarłego. Badacze podkreślają, że grobowiec był dobrze zachowany i niemal w ogóle nienaruszony.

Analiza wykazała, że skalpele wykonano z miedzi i były zdobione srebrem. Wyposażono je w wymienne stalowe ostrza. Wśród przedmiotów grobowych znajdował się również przedmiot przypominający moździerz. Badacze sądzą, że mógł być wykorzystywany do mieszania oraz rozcierania ziół i różnych leków.

– W czasach starożytnych były to niezwykle cenne i wartościowe narzędzia, który wykonano z najlepszych materiałów. Nadawały się idealnie do przeprowadzania skomplikowanych zabiegów i operacji – mówi Tivadar Vida, dyrektor Instytutu Archeologii na Uniwersytecie ELTE.

Nie wiadomo dokładnie, skąd pochodził lekarz

Badanie szczątek mężczyzny wykazało, że lekarz zmarł w wieku ok. 50–60 lat. Nic nie wskazuje na to, żeby powodem zgony była poważna choroba lub uraz. Naukowcy planują przeprowadzić badania DNA oraz analizę izotopową szkieletu, aby ustalić, skąd dokładnie pochodził medyk.

– To naprawdę wyjątkowe odkrycie. Nie pamiętam, żeby kiedykolwiek znaleziono tak kompletny zestaw narzędzi medycznych – mówi dr László Borhy, archeolog z Uniwersytetu ELTE.

Autorzy odkrycia podejrzewają, że lekarz mógł cieszyć się bardzo dobrą reputacją wśród lokalnej miejscowości. Region, który zamieszkiwał, w starożytności był rzymską prowincją Panonia położoną między Sawą a Dunajem. Co ciekawe, do 35 r. p.n.e. obszar ten był zamieszkiwany przez ludy celtyckie. W tym samym roku tereny dzisiejszych zachodnich Węgier, wschodniej Austrii, północnej Chorwacji, Słowenii oraz północno-zachodniej Serbii, zostały podbite przez Oktawiana Augusta.

W okresie rzymskim Węgry były częścią prowincji Panonia

– Mamy nadzieję, że trwające badania genetyczne rzucą światło na pochodzenie lekarza. Zastanawiamy się, czy był z Cesarstwa Rzymskiego, który miał sprawować funkcję medyka w tamtejszej osadzie, czy też był potomkiem rdzennych mieszkańców regionu – mówi dr Borhy.

Benedek Varga, dyrektor Muzeum Historii Medycyny przy Uniwersytecie Semmelweis, który nie był zaangażowany w badania,dodaje, że odkrycie jest „światową sensacją”. Dotychczas odnaleziono tylko jeden taki zestaw medyczny z tego okresu i pochodził z Pompejów.

Naukowcy mają bowiem dwie teorie. Pierwsza zakłada, że mężczyzna został zaangażowany przez Rzymian, którzy potrzebowali specjalistycznej opieki dla swoich przywódców i wysokiej rangi żołnierzy. Druga natomiast zakłada, że był to lekarz wojskowy, który maszerował wraz z rzymskimi legionami i zmarł nagle na terenie Węgier, gdzie został pochowany wraz z należnymi honorami. Podczas wykopalisk odnaleziono również kilka artefaktów z epoki brązu oraz przedmioty, które należały do Awarów.

Źródło: Muzeum Węgierskie