29 czerwca Narodowe Laboratorium Fizyczne w Anglii zarejestrowało najkrótszy dzień w historii. Jeden z pierwszych dni tegorocznego lata był krótszy o 1,59 milisekundy od standardowych 24 godzin, czyli 86,400 sekund.

Najkrótszy dzień w historii. Jak to zbadano?

Tego rodzaju pomiary są prowadzone od ponad 70 lat. Przełomem okazało się wybudowanie zegara atomowego w latach 50. ubiegłego wieku. Wtedy też opracowano definicję sekundy opartą na czasie atomowym.

Naukowcy podkreślają, że najkrótszy zmierzony dzień w historii nie jest pojedynczym wyjątkiem. Z badań wynika, że w ostatnich dekadach Ziemia zwalniała, a więc dni były dłuższe, jednak przez ostatnie kilka lat tendencja się odwróciła. Środowiska naukowe już dyskutują o wprowadzeniu tzw. ujemnej sekundy przestępnej na wypadek, gdyby trend się utrzymał. Miałaby ona wyrównywać krótsze dni. Taka zmiana może jednak prowadzić do problemów technologicznych.

– Zastosowanie ujemnej sekundy przestępnej nigdy nie było testowane na dużą skalę. To może mieć destrukcyjny wpływ na oprogramowanie opierające się na zegarach lub harmonogramach – tłumaczą inżynierowie Meta Oleg Obleukhov i Ahmad Byagowi.

Powiedzenie, że kogoś goni czas, nabiera nowego znaczenia. fot. Paul Bradbury/Getty Images

Ziemia przyspiesza. Czy dni staną się dłuższe?

Naukowcy nie mają pewności, dlaczego Ziemia przyspiesza. Niektórzy tłumaczą to ciągłym topnieniem i ponownym zamarzaniem czap lodowych oraz innymi czynnikami związanymi ze zmianą klimatu. Nie bez znaczenia jest też kształt naszej planety – daleki od idealnej kuli – oraz pływy oceaniczne i grawitacja księżyca.

Profesor Leonid Zotov twierdzi, że Ziemia może kręcić się szybciej z powodu okresowego ruchu nazywanego „chwianiem Chandlera”. Po raz pierwszy zauważono je pod koniec lat 80. XIX wieku. Astronom Seth Carlo Chandler zaobserwował wówczas, że szerokość geograficzna biegunów chwiała się przez okres 14 miesięcy. Ruch zaczął zwalniać dopiero na początku 2000 r.

– Między 2017 a 2020 r. zniknął – powiedział Zotov w rozmowie z serwisem timeanddate.com.

Podróże w czasie

Odkrycia naukowe i nowinki związane z pomiarem czasu często rozpalają wyobraźnię i nadzieje osób, które marzą o podróżach w czasie. Czy kiedykolwiek będą możliwe? Odpowiedzi nie są jednoznaczne.

– Najlepszym dowodem na to, że podróżowanie w czasie nie jest i nigdy nie będzie możliwe, jest to, że nie zostaliśmy zaatakowani przez hordy turystów z przyszłości – czytamy w książce „Czarne dziury i wszechświaty niemowlęce oraz inne eseje” Stephena Hawkinga.

Albert Einstein – autor szczególnej teorii względności – dopuszczał jednak pewne odstępstwa od ówczesnego rozumienia czasu. Sugerował na przykład, że obserwator poruszający się z prędkością zbliżoną do prędkości światła będzie doświadczał czasu ze wszystkimi jego następstwami znacznie wolniej niż obserwator w spoczynku. To dlatego astronauta Scott Kelly w ciągu roku na orbicie postarzał się nieco mniej niż jego brat bliźniak, który pozostał na Ziemi.

Znane są również teorie, według których czas, podobnie jak rzeka płynie z różną prędkością.