„Piękna nasza Polska cała…” – te słowa znanej piosenki patriotycznej zawsze przypominają mi się, kiedy lecę samolotem nad naszym krajem. Obiecuję sobie wtedy, że kolejny wyjazd zaplanuję właśnie w Polskę. Muszę przyznać, że pandemia trochę mi w tym pomogła. Ponieważ przez wiele miesięcy zagraniczne podróże były albo niemożliwe, albo utrudnione, nadrabiałem zaległości turystyczne w ojczyźnie. Wtedy ostatecznie zakochałem się w Dolnym Śląsku i Karkonoszach.

Szlak Orlich Gniazd to nie tylko zamki

Podtrzymuję, że cała nasza Polska jest piękna. Ostatnio bardziej ciągnie mnie jednak na południe. Zostawiam Szklarską Porębę i przesuwam się na wschód, w kierunku Jury Krakowsko-Częstochowskiej. To tam w dwudziestoleciu międzywojennym Stanisław Leszczycki wytyczył szlak po największych atrakcjach regionu. Po wojnie swój wkład miał też prof. Kazimierz Sosnowski, który zaproponował trasę łączącą Częstochowę z Krakowem. Obecnie jest to jeden z najpiękniejszych szlaków turystycznych w Polsce – Szlak Orlich Gniazd.

Czym są Orle Gniazda? To system średniowiecznych zamków, stojących na ówczesnych granicach Królestwa Polskiego. Warownie miały bronić Kraków przed najazdem Czechów. Większość z nich powstała w czasach, kiedy królem był Kazimierz Wielki.


fot. Robert Manea / Getty Images

Największą popularnością cieszy się Zamek Ogrodzieniec w Podzamczu – jeden z największych zamków w Europie. Nadgryziona zębem czasu budowla jest dobrze znana widzom serialu „Wiedźmin”. Właśnie tam kręcono jedną z bitew. Dzięki temu zamek zaczęło odwiedzać jeszcze więcej turystów. Już wcześniej organizowano tu rekonstrukcje średniowiecznych walk i inne mediewistyczne wydarzenia.

Inne Orle Gniazda to:

  • Bliźniacze zamki w Bobolicach i Mirowie,
  • „Bąkowiec” w Morsku,
  • „Pilcza” w Smoleniu,
  • Zamek Olsztyn koło Częstochowy.


Zamek Olsztyn. / fot. Sławomir Kruz / Getty Images

Zaplanuj trasę. Co zobaczyć na Szlaku Orlich Gniazd?

Szlak Orlich Gniazd tworzą też inne warownie i pałace, a także klasztory – chociażby Jasna Góra. Mimo że ruiny Zamku Okrężnik nie są szczególnie okazałe, warto podejść bliżej i mieć oczy szeroko otwarte. Od ich podnóży po Złoty Potok rozciąga się Dolina Wiercicy, uważana za jedno z najbardziej malowniczych miejsc Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Ścieżki i szlaki zaprowadzą nas nie tylko do różnorodnych wapiennych skał, ale też do zabytków związanych z Zygmuntem Krasińskim.


fot. Przemek Komon / EyeEm / Getty Images​​​​​​​

Kolejne mniej oczywiste miejsce na szlaku to Stary Młyn w Żarkach. Zabytek liczy prawie 100 lat. Można go oglądać w Muzeum Dawnych Rzemiosł. Zwiedzanie obiektu to wciągająca lekcja historii dla dużych i małych. Poza tym, jeśli gdzieś odkrywać rzemiosła, to właśnie w Żarkach. Na przestrzeni wieków w miasteczku rozwijały się nie tylko młynarstwo, ale też bednarstwo czy kołodziejstwo.

Jura Krakowsko-Częstochowska dla aktywnych

Szlak Orlich Gniazd można pokonać pieszo lub rowerem – bez względu na to, jak się poruszamy, nie ma co się spieszyć. Trasa prowadzi przez wyjątkowe tereny chronione, w tym rezerwaty przyrody na Górze Zborów – idealne na postój na łonie natury.

Pieszy wariant liczy 168,7 km. Jego przejście nie powinno zająć dłużej niż tydzień. Oczywiście wszystko zależy od tego, jak wiele Orlich Gniazd odwiedzimy. Szlak rowerowy jest nieco dłuższy i ma 184,5 km. Obie trasy mają średni poziom trudności. Jeśli czujemy, że nie damy radę przejść lub przejechać całości, warto wybrać najbardziej interesujące dla nas odcinki i skupić się tylko na nich. To wcale nie musi oznaczać, że wypoczynek będzie mniej aktywny.


fot. Ewa Cieslikiewicz / Getty Images

Jura Krakowska-Częstochowska, przez którą biegnie Szlak Orlich Gniazd, to idealne miejsce do uprawiania nordic walking czy wspinaczki. Na turystów oprócz charakterystycznych skał czekają też licznie jaskinie. Niektóre są dostępne wyłącznie dla grotołazów.