Tutanchamon (błędnie nazywany też Tutenchamonem) jest bezsprzecznie najbardziej znanym faraonem egipskim. Mimo że żył zaledwie kilkanaście lat, a jego dokonania na arenie politycznej były niewielkie, to złotą maskę znalezioną w jego grobowcu rozpoznają miliony ludzi na całym świecie.

Od lat trwają spory na temat przyczyn zgonu młodego króla. Wszyscy badacze zgadzają się, że był lichego zdrowia. Ale co stanowiło bezpośrednią przyczynę śmierci?

Pasjonat rydwanów i ich prędkości?

W grobowcu Tutanchamona znajdującym się w słynnej Dolinie Królów, gdzie pochowano licznych faraonów, odkryto tysiące kosztowności i przedmiotów codziennego użytku.

Wśród nich było również sześć rydwanów. Tego typu lekkie pojazdy ciągnięte przez konie były używane zarówno przez egipskie wojsko, jak i przez możnych.


W niewielkim grobie Tutanchamona znajdowało się aż 6 rozłożonych na części rydwanów (fot. H. Burton/domena publiczna)

Badacze z Republiki Południowej Afryki – ze School of Medicine na Uniwersytecie Limpopo i z Oddziału Chirurgii Dziecięcej na Uniwersytecie w Kapsztadzie – zaproponowali nową hipotezę dotyczącą śmierci Tutanchamona. Opublikowali ją w czasopiśmie naukowym „South African Journal of Surgery”.

Gwałtowna śmierć faraona

Mumię faraona w ciągu ostatnich 100 lat badano wielokrotnie. Prześwietlano ją rentgenem, pobierano materiał genetyczny, patolodzy prowadzili rozliczne analizy.

Tutanchamon był dzieckiem chorowitym. Badania DNA jego mumii wykazały, że cierpiał na malarię, miał płaskostopie prawej nogi i końsko-szpotawą lewą stopę. 

Nowy wniosek sformułowano po przeglądzie licznych badań naukowych – badacze z RPA nie wykonali żadnych dodatkowych analiz ciała władcy Egiptu. Gruntownie przestudiowali za to wiele dostępnych materiałów.

Malowidło ukazujące Tutanchamona miażdżącego wrogów w walce. Taka sytuacja w rzeczywistości raczej nie miała miejsca (fot. domena publiczna)

Eksperci ci uważają, że król umarł gwałtowną śmiercią. Przyczyną miał być wypadek w czasie przejażdżki rydwanem. W grobowcu władcy było w sumie sześć takich pojazdów. Z pewnością niektórych z nich używano na co dzień, o czym świadczy zużycie kół.

– Uważamy, że faraon Tutanchamon spadł ze swojego rydwanu w konsekwencji niedowładu lewej stopy. Podczas upadku doznał wielu obrażeń, w tym tępego urazu klatki piersiowej i złożonego złamania kości udowej – wskazują naukowcy. 

Śmiertelne urazy faraona

Obrażenia klatki piersiowej są jedną z głównych przyczyn śmierci w urazach dziecięcych i stanowią drugi na całym świecie najczęstszy śmiertelny uraz u dzieci w wyniku wypadków komunikacyjnych. 

Potwierdzeniem tego ma być złożone złamanie lewej kości udowej, właśnie po stronie słabej stopy władcy. Wtedy mogło dojść do wykrwawienia lub infekcji, a w konsekwencji powikłań i śmierci w ciągu dni lub tygodni.

Bezpośrednią przyczyną śmierci mógł być też uraz przedniej części klatki piersiowej – złamanie żeber i mostka oraz obrażenia serca i płuc. Po śmierci Tutanchamona te uszkodzone części ciała zostały usunięte podczas procesu mumifikacji. – Tragiczne jest to, że od prawie 40 wieków niewiele się zmieniło, a wypadki drogowe są nadal bardzo śmiertelne i dotykają zarówno biednych, jak i bogatych – konkludują naukowcy.

Kim był Tutanchamon?

Aż do momentu odkrycia grobowca król ten był egiptologom właściwie nieznany. Wiemy, że urodził się w Amarnie w środkowym Egipcie i żył w XIV wieku p.n.e. Jego ojcem był Echnaton – uznawany za faraona heretyka, bo nakazał kult jednego egipskiego boga Atona przedstawianego pod postacią tarczy słonecznej.

Schody wiodące do jego grobowca odkrył 4 listopada 1922 roku archeolog Howard Carter. Był to 62. rozpoznany grobowiec w Dolinie Królów i jednocześnie pierwszy niemal nietknięty przez starożytnych rabusiów.

Źródło: South African Journal of Surgery