Historia udokumentowanej wspinaczki sięga czasów starożytnych. Chińskie akwarele, które przedstawiają ludzi wspinających się na skały, pochodzą z 400 r. p.n.e. Uważane są za najstarszy dowód na uprawianie tej aktywności. Archeolodzy zwracają jednak uwagę, że ludzie musieli wspinać się znacznie wcześniej. Problem polega na tym, że do tej pory brakowało jednoznacznych dowodów, które mogłyby potwierdzić tę tezę.
Prehistoryczna wspinaczka górska
Naukowcy z Hiszpanii prowadzili ostatnio badania na stanowisku archeologicznym Barranco Gómez w Teruel, które znajduje się w Lewancie hiszpańskim. To umowna nazwa wschodniej części hiszpańskiego wybrzeża śródziemnomorskiego. Badacze odnaleźli tam malowidła naskalne, które pokazują ludzi wchodzących na skałę z wykorzystaniem zaawansowanego sprzętu, w tym długich lin.
Archeolodzy dokonali szczegółowej analizy odkrytych dzieł sztuki. Wnioski opublikowali na łamach czasopisma naukowego „Cambridge Archeological Journal”. Autorzy stwierdzili w artykule, że malunki przedstawiały ludzi, którzy opracowali niezwykle zaawansowane techniki wspinaczki. Pomagały one prehistorycznym mieszkańcom Hiszpanii w dostaniu się do trudno dostępnych uli.
– Bezpośrednie lub pośrednie dowody na wytwarzanie lin w prehistorii są niezwykle rzadkie w europejskim zapisie archeologicznym. Znamy tylko kilka przykładów z okresu środkowego lub górnego paleolitu, lecz najwięcej dowodów pochodzi z holocenu. Nasze badanie sugeruje, że społeczeństwa lewantyńskie opanowały techniki wytwarzania lin, które wykorzystywano w różnych celach – napisali w artykule naukowcy z Hiszpanii.
Minimalizacja ryzyka upadku
Naukowcy uważają, że dawni mieszkańcy wschodniej Hiszpanii dobrze zdawali sobie sprawę z ryzyka związanego ze wspinaczką po wysokich górach i wzniesieniach. W tym celu stworzyli liny, które miały zminimalizować szkody i chronić wspinaczy przed upadkiem. Autorzy podkreślają, że długość i rodzaj przedstawionych lin świadczy o wysokich zdolnościach technologicznych ich wytwórców.
– Sztuka naskalna Lewantu hiszpańskiego jest niezwykłym zjawiskiem artystycznym, unikatowym dla wschodniego regionu Półwyspu Iberyjskiego. Znajduje się tu ponad tysiąc stanowisk, które zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Ta forma sztuki oferuje niezwykłe przedstawienie ludzkiego życia podczas kluczowego etapu jego rozwoju człowieka. Charakteryzuje się naturalistycznym stylem i bogatymi elementami narracyjnymi. Przedstawia dynamiczne scenariusze obejmujące polowania, działania wojenne i społeczne, zapewniając bezcenne spojrzenie w przeszłość – zaznaczają autorzy badania.
Analiza wszystkich malowideł w Barranco Gómez w Teruel ujawniła, że wspinacze zajmowali się najprawdopodobniej pozyskiwaniem miodu i wosku. Badacze podkreślają, że produkty pszczele były niezwykle cenne w czasach prehistorycznych. Stanowiły podstawę żywności, ale wykorzystywano je również do produkcji narzędzi.
Praca na wysokościach
Naukowcy podkreślają, że zbieranie miodu jest jedyną dobrze zdefiniowaną aktywnością w badanych przedstawieniach sztuki lewantyńskiej. Produkcja liny o długości około 25 metrów musiała wiązać się z dużym nakładem czasu i wysiłku, zarówno w celu zebrania surowców, jak i ich wytworzenia. Ryzyko wspinania się na taką wysokość za pomocą prostych drabin linowych samo w sobie pokazuje, jak duże znaczenie dla ludzi miało zbieranie miodu i wosku.
– Produkcja liny o długości ok. 25 metrów wymagałaby znacznego czasu i wysiłku, obejmującego gromadzenie surowców i faktyczny proces wytwarzania. Znaczne ryzyko związane ze wspinaniem się na takie wysokości przy użyciu prymitywnych drabin linowych podkreśla ogromne znaczenie zbierania miodu i wosku dla tych grup społecznych – przyznają naukowcy.
Badacze dodają, że przedstawienie zbieraczy miodu na malowidłach mogło mieć znaczenie symboliczne. Bardzo możliwe, że wspinacze byli podziwiani w dawnych paleolitycznych społecznościach. Autorzy dodali, że ich badania podkreślają znaczenie sztuki naskalnej, która jest niczym trwałe archiwum zachowań i praktyk w prehistorycznym świecie.
Źródło: Cambridge Archeological Journal.
