W Polsce występuje ponad 800 gatunków pająków. Większość z nich ma niewielkie rozmiary. Są jednak wyjątki. Ile mierzy największy pająk w Polsce?
Największe pająki
Odpowiedź na to pytanie wcale nie jest prosta. Zależy ona od tego, czy bierzemy pod uwagę długość ciała pająka – czyli głowotułowia i odwłoka – czy wliczamy w to także rozpiętość jego odnóży. Podobnie zresztą wygląda to w przypadku największych bezkręgowców. Największy stawonóg świata – japoński krab pacyficzny (Macrocheira kaempferi) – ma głowotułów o długości do 40 cm. Rozpiętość jego odnóży to jednak aż 3 metry! Dla porównania, największy owad w Polsce to zmierzchnica trupia główka (Acherontia atropos). Długość jej ciała sięga nawet 12 cm.
W okresie karbonu żyły pajęczaki z rodziny Megaranea, które rozmiarami przypominały sporego psa. Rozstaw ich nóg sięgał pół metra! Dziś największe bezkręgowce występują w rejonach tropikalnych. Dotyczy to także największych pająków. Całkowita długość południowoamerykańskiego ptasznika goliata (Theraphosa blondi) może przekraczać 30 cm. Na tym tle nasze rodzime pajęczaki wypadają dość skromnie.
Największy pająk w Polsce
Jaki jest największy pająk w Polsce? O to miano mogą się ubiegać trzy gatunki.
Krzyżak
Krzyżak łąkowy / fot. Shutterstock
Często spotykany w ogrodach i na łąkach krzyżak łąkowy (Araneus quadratus) ma ciało o długości sięgającej 2,5 cm w przypadku samic. Może ważyć nawet 2,5 g. To rekordowe wartości. Krzyżaki mają jednak stosunkowo krótkie odnóża. Dlatego inne pająki wydają się nam większe. Krzyżaki znane są z tego, że budują charakterystyczne koliste pajęczyny. Te konstrukcje to prawdziwe majstersztyki zwierzęcej inżynierii.
Bagnik
Bagnik przybrzeżny / fot. Shutterstock
Bagnik przybrzeżny (Dolomedes fimbriatus) często jest uznawany za największego pająka w Polsce. Może osiągać 2,2 cm długości ciała i 7 cm wraz z odnóżami. To brązowy lub czarny pajęczak z białymi lub kremowymi paskami po bokach. Żyje na bagnach i moczarach oraz nad brzegami jezior. Umie nurkować i ślizgać się po powierzchni wody (utrzymuję się na niej dzięki włoskom na nogach). Żywi się innymi pająkami, owadami, a nawet kijankami, żabami i małymi rybami, które łapie na powierzchni wody.
Bagnik cieszy się złą sławą z powodu swego jadu. Ponoć jego jad ma powodować silne, trwające kilka dni zatrucie organizmu. Jego objawy to ból głowy, biegunka i wymioty. Wędkarze nazywają to „wędkarskim kacem”. Jednak w rzeczywistości bagniki są bardzo płochliwe i bardzo rzadko zdarza im się ukąsić człowieka. Daleko im do najgroźniejszych pająków na świecie. Ptasznik australijski zabił co najmniej 26 osób. Pająki te mają ostre szczękoczułki zdolne przebić ludzki paznokieć.
Kątnik
Kątnik domowy większy / fot. Shutterstock
Kątnik domowy większy (Eratigena atrica) często występuje w pobliżu ludzkich siedzib. Kryje się w piwnicach, na strychach, za meblami czy w przestrzeniach pod płytami kartonowo-gipsowymi. Tylko czasem wychodzi z tych kryjówek. Głównie po to, by znaleźć partnera do rozmnażania się. Może osiągnąć spore rozmiary: ciało do 1,8 cm, ale wraz z nogami nawet 10 centymetrów. W tej kategorii jest to zatem największy polski pająk.
Kątniki – podobnie jak inne pająki – żywią się stworzeniami, które są dla nas znacznie bardziej uciążliwe: komarami, muchami, mrówkami itd. Podobno potrafią upolować nawet małą mysz. Pająki te nie przenoszą żadnych chorób. Większe osobniki mogą ukąsić człowieka, powodując niewielki ból. Zdarza się to jednak rzadko. Problemem może być natomiast długie gojenie się ran po ukąszeniu.
Rola pająków w ekosystemie
Osoby nie lubiące pająków mogą się zastanawiać nad sensem ich istnienia. Na podobnej zasadzie zadajemy sobie np. pytanie, po co są komary? Jednak pająki, tak jak i komary, mają swoją rolę do odegrania w przyrodzie. Powstały w drodze ewolucji co najmniej 420 mln lat temu.
Pająki to najliczniejszy rząd pajęczaków. Uczeni wyróżniają ponad 51 tys. gatunków tych drapieżników (znany jest tylko jeden gatunek roślinożerny – Bagheera kiplingi). Są one są elementem sieci pokarmowych. Zjadają najczęściej drobne bezkręgowce, same zaś padają ofiarą np. ptaków. Pająki, których łączna masa na Ziemi jest szacowana na 25 milion ton zjadają co roku 400–800 milion ton innych stworzeń.
Niektóre pająki są jadalne. Smażone pająki zaliczane do ptaszników to lokalny przysmak przyrządzany w Kambodży. Ptaszniki jada się też w Wenezueli, podobnie było w Meksyku, ale tam ta tradycja zanikła.
