Black Friday – co to jest, kiedy wypada i skąd wzięła się nazwa? Oto historia święta wyprzedaży

W tym artykule:

1. Co to jest Black Friday?
2. Kiedy jest Black Friday?
3. Co warto kupić w Black Friday?
4. Czym różni się Black Friday od Cyber Monday?

Black Friday, u nas znany jako Czarny Piątek, stał się jednym z najważniejszych dni w roku dla łowców okazji. To właśnie wtedy sklepy oferują setki produktów w znacznie obniżonych cenach, co przyciąga tłumy klientów pragnących skorzystać z niepowtarzalnych promocji. Czym jest to nieformalne święto zakupów, skąd się wzięło i dlaczego zyskało tak ogromną popularność zarówno za oceanem, jak i w Polsce?

Co to jest Black Friday?

Black Friday to dzień spektakularnych wyprzedaży i promocji, którego idea narodziła się w Stanach Zjednoczonych. Już w minionym stuleciu popularne stało się organizowanie masowych wyprzedaży tuż po Święcie Dziękczynienia, co miało wspierać wzrost sprzedaży, a konsumentom pozwalało nabyć produkty w wyjątkowo korzystnych cenach. Określenie „Black Friday” pojawiło się dopiero w latach 60. w Filadelfii. Początkowo używali go wyłącznie policjanci, którzy nazywali tak piątek po Święcie Dziękczynienia z uwagi na ogromne korki, tłumy i wzmożoną liczbę incydentów związanych z natłokiem klientów w sklepach.

Z czasem jednak nazwa ta zaczęła nabierać pozytywnego znaczenia. Czarny Piątek stał się symbolem momentu, w którym sklepy, dzięki wzmożonej sprzedaży, przechodziły od „czerwonych” strat do „czarnych” zysków (wówczas dochody oznaczano czarnym tuszem, a straty czerwonym), co czyniło ten dzień jednym z najbardziej dochodowych w ciągu roku.

Za oceanem Black Friday rozpoczyna sezon świątecznych zakupów, zachęcając konsumentów do skorzystania z licznych promocji, które obejmują zarówno sklepy stacjonarne, jak i internetowe. Czarny Piątek w Polsce pojawił się wraz z międzynarodowymi sieciami handlowymi w latach 2000. Początkowo nie cieszył się dużym zainteresowaniem, ale postępujący proces globalizacji doprowadził, że także i w kraju nad Wisłą Black Friday zdobył ogromną popularność i stał się wyczekiwaną tradycją konsumencką.

Kiedy jest Black Friday?

Black Friday, jak już zostało wspomniane, przypada na dzień po Święcie Dziękczynienia (ang. Thanksgiving), które w USA obchodzone jest w czwarty czwartek listopada. Oznacza to, że data Czarnego Piątku jest ruchoma i każdego roku przypada na inny dzień.

W Polsce Czarny Piątek nie jest bezpośrednio związany ze Świętem Dziękczynienia, ponieważ w kraju nad Wisłą nie jest ono obchodzone. Mimo to rodzimi sprzedawcy przyjęli sama ideę, organizując wyjątkowe wyprzedaże i promocje właśnie w ostatni piątek listopada. W tym roku nieoficjalne święto zakupów, czyli Black Friday 2024, przypada 29 listopada.

Co warto kupić w Black Friday?

W Polsce większość sklepów z okazji Black Friday oferuje rabaty od 20% do 50%. Nie brakuje jednak przypadków, gdy towary zostają przecenione nawet o 80%. Z przeprowadzonych w ostatnich latach badań wynika, że w czasie święta niskich cen najchętniej kupujemy odzież, akcesoria elektroniczne oraz produkty z działu uroda i zdrowie. Ze względu na wzrost zainteresowania Black Friday w Polsce, coraz chętniej do corocznych promocji dołączają biura podróży, linie lotnicze i przewoźnicy kolejowi, jak np. PKP Intercity.

Warto jednak pamiętać, że Black Friday działa na klientów również z psychologicznego punktu widzenia. Ograniczony czas wyprzedaży wywołuje poczucie presji czasowej, które zwiększa motywację do zakupu. Dodatkowo promocje z zaznaczeniem dostępności „tylko do wyczerpania zapasów” tworzą atmosferę ekskluzywności i poczucie, że jeśli nie podejmie się decyzji szybko, okazja przepadnie.

Eksperci zwracają uwagę, że efektem Black Friday jest kupowanie impulsywne – klienci często sięgają po produkty, które normalnie nie znalazłyby się na ich liście zakupowej. Z tego powodu Czarny Piątek stał się też obiektem krytyki ze strony wszelkich organizacji, które zwracają uwagę na ryzyko nadmiernej konsumpcji i jej negatywnego wpływu na środowisko.

Czym różni się Black Friday od Cyber Monday?

Duże zainteresowanie Black Friday skutkuje tym, że zdecydowana większość sklepów, by podtrzymać zainteresowanie klientów, oferuje dodatkowe rabaty przez cały weekend. Ich zwieńczeniem jest Cyber Monday, czyli pierwszy poniedziałek po Czarnym Piątku. Wówczas duże promocje tradycyjnie przygotowują internetowe platformy, które przyciągają osoby preferujące zakupy bez tłumów i kolejek, w domowym zaciszu.

Cyberponiedziałek to dla konsumentów dodatkowa okazja na upolowania wymarzonego rzeczy lub usługi w dużo niższej cenie niż zazwyczaj. Z kolei dla sprzedawców – szansa na zwiększenie zysków, przyciągnięcie nowych klientów i maksymalne wykorzystanie wzmożonego popytu na zakupowe okazje.

Źródło: National Geographic Polska.