Jak Malta przetrwała oblężenia? Sekret tkwi pod ziemią

Spis treści:

1. Podziemne skarby Malty
2. Woda kluczem do przetrwania
3. Nowoczesne spojrzenie na historię

Położona między Sycylią a Afryką Malta od kilku lat stale przyciąga coraz więcej Polaków. I to nie tylko w sezonie letnim, ale przez cały rok. To oczywiście zasługa łagodnego śródziemnego klimatu, ale też malowniczych zatok, imponujących fortyfikacji i tajemniczych świątyń sprzed tysięcy lat. Liczby mówią same za siebie. W 2024 roku Malta przyciągnęła ponad 264 tys. Polaków, co plasuje nas na 4. miejscu wśród najliczniej przybywających tam europejskich narodowości.

Podziemne skarby Malty

Mimo niewielkich rozmiarów Malta stale zaskakuje kolejnymi odkryciami i nowymi atrakcjami turystycznymi. To zasługa długiej i burzliwej historii. Jednym z najciekawszych (i najbardziej nieoczywistych) elementów maltańskiej historii jest sieć podziemnych zbiorników na wodę. Ich znaczenie można docenić dopiero wtedy, gdy uświadomimy sobie, jak trudnym wyzwaniem było gromadzenie wody na wyspie pozbawionej naturalnych źródeł. Dziś te niezwykłe konstrukcje stanowią fascynujący punkt na mapie turystycznych perełek Malty.

Historia Malty to opowieść o nieustannej walce o przetrwanie. Strategiczne położone uczyniło ją celem dla kolejnych potęg. Fenicjanie, Rzymianie, Bizantyjczycy, Arabowie, Normanowie – wszyscy odcisnęli tu swoje piętno. Jednak to Zakon Joannitów, który osiedlił się na wyspie w 1530 roku, uczynił z Malty prawdziwą twierdzę. Obok imponujących murów obronnych, bastionów i tuneli, rycerze św. Jana stworzyli zaawansowany system hydrotechniczny, który umożliwiał przetrwanie nawet najdłuższego oblężenia.

Woda kluczem do przetrwania

Jednym z największych problemów, z jakim musieli zmierzyć się joannici, był brak naturalnych źródeł wody pitnej na Malcie. Klimat wyspy charakteryzował się długimi okresami suszy. To z kolei stanowiło ogromne zagrożenie w czasach oblężeń i wojen. Zakon stworzył więc rozbudowaną sieć podziemnych zbiorników, które gromadziły wodę deszczową. Największy kompleks rezerwuarów powstał w Birgu, ówczesnej stolicy wyspy, a później także w Valletcie i Cottonerze.

Zbudowane z niezwykłą precyzją podziemne zbiorniki nie tylko zapewniały zapasy wody na wiele miesięcy, ale także pozwalały kontrolować poziom wody w nisko położonych partiach portu, chroniąc miasto przed powodziami. System był na tyle dobrze przemyślany, że kolejne pokolenia Wielkich Mistrzów Zakonu regularnie nadzorowały jego stan i rozbudowywały infrastrukturę.

Brytyjska kontynuacja tradycji

System wodny powstał głównie dzięki jannitom, ale jego znaczenie dostrzegli również Brytyjczycy, którzy przejęli kontrolę nad Maltą w XIX wieku. To właśnie wtedy do istniejących już dziesięciu zbiorników dodano kolejne dwa. System ten odegrał kluczową rolę podczas II wojny światowej, gdy Malta, będąca jednym z najciężej bombardowanych miejsc na świecie, musiała funkcjonować w warunkach ograniczonych dostaw i ciągłego zagrożenia.

Nowoczesne spojrzenie na historię

Dziś te podziemne konstrukcje na nowo przyciągają uwagę historyków, inżynierów i turystów spragnionych niezwykłych odkryć. Dzięki specjalnej aplikacji stworzonej z myślą o miłośnikach historii i technologii, zwiedzający mogą zgłębić tajemnice maltańskiego systemu hydrotechnicznego, a także odwiedzić pobliskie Muzeum Wojny i Pałac Inkwizytora w Birgu. To wyjątkowa okazja, by zobaczyć, jak wielowiekowe dziedzictwo wpływało na losy całej wyspy, a zaawansowana inżynieria przyczyniła się do jej przetrwania.

Podziemne zbiorniki wodne to niejedyne nieoczywiste miejsce, w którym pod ulicami miast można odkrywać historię Malty. Obowiązkowym punktem zwiedzania wyspy są też podziemia Valletty. To jeden z najważniejszych przykładów podziemnej architektury na świecie.

Źródło: MTA Warsaw

Nasz autor

Mateusz Łysiak

Dziennikarz podróżniczy, rowerzysta, górołaz. Poza szlakiem amator kuchni włoskiej, popkultury i języka hiszpańskiego.