Samochód bez prawa jazdy wydaje się być idealnym rozwiązaniem dla osoby, która nie zdobyła stosownych uprawnień, a potrzebuje niewielkiego środka transportu do poruszania się po mieście. Czy polskie prawo to umożliwia?

Jaki samochód bez prawa jazdy?

Samochód bez prawa jazdy to bardzo mylne pojęcie. Odnosi się bowiem do mikrosamochodów, które nie wymagają posiadania prawa jazdy kat. B. Nie znaczy to jednak, że aby móc takim pojazdem legalnie kierować, nie trzeba mieć żadnych uprawnień. 

Przed 2013 rokiem, pojęcia „motorower" i „mikrosamochód" były tożsame. Rzeczywiście więc w tamtym czasie było możliwe prowadzenie samochodu, który spełniał określone kryteria, posiadając wyłącznie dowód osobisty.

19 stycznia 2013 roku przyjęto jednak nowelizację Ustawy o Kierujących Pojazdami, która wprowadziła istotne zmiany w tym zakresie. W znowelizowanych przepisach znalazły się m.in. nowe kategorie uprawnień:

  • kategoria AM – dająca możliwość kierowania motorowerem i czterokołowcem lekkim,
  • kategoria B1 – która uprawnia do kierowania czterokołowcem.

Polski motorower Romet Ogar podczas zjazdu pojazdów klasycznych w Gdańsku. fot Michal Fludra/NurPhoto/Getty Images

Prawo stanowi, że czterokołowcem lekkim określa się pojazd o masie własnej nieprzekraczającej 350 kg, który rozpędza się maksymalnie do 45 km/godz. Czterokołowiec to natomiast pojazd samochodowy, przeznaczony do przewozu osób lub ładunków (z wyłączeniem samochodów osobowych, ciężarowych i motocykli), o masie własnej nieprzekraczającej 400 kg (dla przewozu osób) lub 500 kg (dla przewozu ładunków). 

Na przynależność samochodu do danej grupy wskazuje homologacja europejska. Czterokołowce lekkie są oznaczane jako L6e, a czterokołowce jako L7e.

Kto może ubiegać się o stosowne uprawnienia? Kategoria AM jest dostępna dla osób powyżej 14. roku życia. Warunkiem otrzymania uprawnień jest odbycie 30-godzinnego kursu teoretycznego i 10-godzinnego szkolenia praktycznego oraz pozytywny wynik egzaminu państwowego.

Osoby chcące otrzymać prawo jazdy kat. B1 muszą mieć ukończone 16 lat. Uprawnienia są wydawane na podstawie pozytywnego wyniku egzaminu, który musi być poprzedzony 30-godzinnym szkoleniem teoretycznym i 30-godzinnym kursem praktycznym.

Jakim samochodem można jeździć bez prawa jazdy?

Samochód bez prawa jazdy kat. B? Ten segment rynku nie jest rozbudowany tak, jak oferta klasycznych osobówek, jednak kupujący mają jako taki wybór. W Polsce, największą popularnością cieszą się mikrosamochody firm Aixam, Bellier i Microcar. Francuskim producentom po piętach depczą Włosi. Sporym uznaniem cieszą się małe autka sygnowane przez Piaggio i Casalini

Zaletą posiadania mikrosamochodu jest możliwość parkowania prostopadle do chodnika. fot. Alexander Sayganov/SOPA Images/LightRocket via Getty Images

Należy jednak pamiętać, że żaden mikrosamochód nie zapewnia wysokiego poziomu bezpieczeństwa, co potwierdzają wyniki testów zderzeniowych, przeprowadzonych przez Euro NCAP.

Co grozi za jazdę bez prawa jazdy?

Zgodnie z art. 94 Kodeksu wykroczeń każdy, kto kieruje samochodem bez wymaganych dokumentów podlega karze grzywny. Od 1 stycznia 2022 roku takie zachowanie jest karane przez sąd. Grzywna za prowadzenie samochodu bez prawa jazdy to przynajmniej 1500 zł. Maksymalna kara może wynosić nawet 30 tys. złotych. 

Czy można jeździć bez prawa jazdy?

Od 5 grudnia 2020 roku nie trzeba mieć przy sobie prawa jazdy. Przepisy oczywiście nie zwalniają z obowiązku posiadania dokumentu w domu. Przy sobie nie trzeba również mieć dowodu osobistego. 

Czy trzeba mieć dowód rejestracyjny?

Każdy pojazd w Polsce powinien zostać zarejestrowany zgodnie z prawem. Nie ma już jednak obowiązku wożenia zawsze ze sobą dowodu rejestracyjnego ani polisy OC