Przygotowując zestawienie pomysłów na wycieczki jednodniowe po Polsce, kierowaliśmy się przede wszystkim łatwością ich realizacji i dostępnością proponowanych tras. Najważniejszym czynnikiem, który wzięliśmy pod uwagę, był fakt, jak bardzo ciekawe są proponowane miejsca. Gdzie na wycieczkę jednodniową? Oto 16 pomysłów na wycieczki po 16 polskich województwach.
Łabiszyn i pałac w Lubostroniu (woj. kujawsko-Pomorskie)
W swojej długiej historii Łabiszyn był świadkiem wielu wojen i bitew. Współczesna zabudowa historycznego centrum miasta pochodzi z XVIII–XIX wieku. Przez Łabiszyn przebiega Kanał Bydgoski. Prócz odwiedzenia śluzy wodnej i starego młyna z 1796 r. można skorzystać też z oferty spływu kajakowego. Kajakami lub autem można dotrzeć do kolejnego ważnego miejsca – Lubostronia.
W Lubostroniu wznosi się dostojny klasycystyczny pałac wybudowany w latach 1795–1800. Pałac otacza 40-hektarowy park w stylu angielskim wraz z dworską zabudową. Sam pałac został zaprojektowany przez znanego XVIII-wiecznego architekta Stanisława Zawadzkiego. Projekt nawiązywał do palladianizmu, czyli charakterystycznego stylu typowego np. dla warszawskiej Królikarni. W środku działa instytucja kultury organizująca m.in. cykliczne wydarzenia muzyczne.
Bogato dekorowane wnętrza pałacu są dostępne do zwiedzania. Warto przed podróżą zadzwonić do przewodnika, ponieważ podczas niektórych wydarzeń zwiedzanie jest niedostępne.
Pałac w Lubostroniu / fot. By Cronwood at pl.wikipedia, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2480034
Jaskinia Raj (woj. świętokrzyskie)
Chęciny znane są z dominującego w krajobrazie średniowiecznego zamku. Mniej widoczny jest inny skarb, który odwiedzają geologowie z całej Europy.
Tym skrytym skarbem jest najpiękniejsza jaskinia w Polsce – Jaskinia Raj. Jest to wapienna jaskinia, cechująca się wyjątkową różnorodnością kalcytowych form naciekowych. Występują tutaj skupiska stalaktytów o unikatowym na skalę światową zagęszczeniu. Jaskinia uznana została za rezerwat przyrody nieożywionej i stanowisko archeologiczne. Można tu zobaczyć wystawę z narzędziami krzemiennymi poświęconą obozowisku neandertalczyka, który zamieszkiwał jaskinię ok. 50 tys. lat temu.
Do jaskini mogą wejść dzieci po ukończeniu 4. roku życiu. Warto też wcześniej zgłosić rezerwację, ponieważ ze względu na rygor rezerwatu czas udostępnienia jaskini turystom może ulec zmianie.
Rogalin (woj. wielkopolskie)
Niedaleko Poznania znajduje się wieś Rogalin o ciekawej i bogatej historii. Rogalin jest przede wszystkim znany z wielkiego pałacu wybudowanego tutaj przez Kazimierza Raczyńskiego w latach 70. XVIII w. Nad projektem pałacu pracowali najlepsi wówczas w Polsce architekci – Dominik Merlini i Jan Chrystian Kamsetzer.
Pałac w formie ma cechy barokowe i klasycystyczne. Bogate i piękne wnętrza są administrowane przez Muzeum Narodowe w Poznaniu. Oprócz ciekawszych pomieszczeń pałac mieści wspaniałą galerię malarstwa polskiego i europejskiego. Jest tu ok. 250 prac malarskich, głównie z XIX w., z zachowanej przedwojennej kolekcji.
Pałac otacza wielki park. Znajdziemy tu zarówno założenie rokokowe, jak i angielskie. Romantyczny ogród skrywa mauzoleum Raczyńskich oraz parę okazów wielkich dębów (najstarszy ma ok. 700 lat).
Pałac w Rogalinie. fot. materiały prasowe
Czerwińsk nad Wisłą i okolice (woj. mazowieckie)
W Czerwińsku znajduje się Bazylika Matki Bożej Pocieszenia z XII wieku. Charakterystyczne dwie romańskie wieże i gotycka rozbudowa są pozostałością po jednym z najważniejszych kościołów w historii Polski. Wspaniały portal romański wykonany został specjalnie we Włoszech i przywieziony nad Wisłę. Pomimo barokizacji wnętrz zachowało się we fragmentach oryginalne piękne malarstwo ścienne z XIII w. Jest to jedno z najlepszych przedstawień malarstwa z okresu XIII w. w Polsce.
W samym miasteczku można zobaczyć starą drewnianą zabudowę. Czerwińsk jest położony na wzgórzu nad Wisłą, skąd rozpościera się widok na krajobraz wiślany. Dla miłośników kolarstwa wyznaczono tu urokliwą trasę rowerową, która przebiega przez ciekawsze punkty lokalnej krainy geograficznej, Wysoczyzny Płońskiej.
Tradycyjna zabudowa Czerwińska nad Wisłą / fot.
Czaplinek i Stare Drawsko (woj. zachodniopomorskie)
Między dwoma urokliwymi jeziorami Drawsko i Czaplino znajduje się stara miejscowość Czaplinek, w której funkcjonuje przystań żeglarska. Można się tu udać do parku linowego, na letnie kąpielisko lub na spływ na rzece Drawa. Warto zobaczyć tutejszy kościół z XIII w., zaś miasto organizuje imprezy okolicznościowe. Dawniej funkcjonował tu stary słowiański gród. Niedawno udało się zrekonstruować fragmenty fortyfikacji.
Kolejną ważną atrakcją będzie zamek Drahim w Starym Drawsku. Zbudowany w XIV wieku przez joannitów zamek stoi przy jeziorze nadal, choć w ruinie. Na dziedzińcu organizowane są lokalne wydarzenia historyczne, można też skorzystać z letniego kąpieliska. Wieś jest otoczona lasami, wśród których wznosi się góra Spyczyna, z której można podziwiać panoramę Pojezierza Drawskiego.
Dolina Kobylańska (woj. małopolskie)
To raj dla wspinaczy i jedno z najpiękniejszych miejsc na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. Dolina Kobylańska, inaczej Dolina Karniowska, ma 4 km długości i charakteryzuje się formą niezalesionego wąwozu zwanego Nagajami. Z jednej strony dolinę wieńczy naturalnie powstała skalna brama, a zbocza wąwozu obfitują w strome skały wapienne. Wysokość tych skał jest zróżnicowana. Każdy miłośnik wspinaczki o różnym doświadczeniu znajdzie coś dla siebie. Łącznie jest aż 100 tras wspinaczkowych.
Oprócz tego dno doliny jest trawiaste i niezalesione, dlatego stanowi idealne miejsce na piknik czy wspólny relaks z rodziną i przyjaciółmi. W Dolinie Kobylańskiej można znaleźć jaskinię, zwaną Garażem w Zjazdowej Turni. Piękny widok na wąwóz rozciąga się również z kapliczki wewnątrz groty, do której prowadzą wykute w skale schody.
Dolina Kobylańska / fot. By Jerzy Opioła - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1960878
Kudowa – Zdrój (woj. dolnośląskie)
Kudowa-Zdrój jest jednym z najpopularniejszych uzdrowisk w Polsce. W Parku Zdrojowym znajdują się trzy publiczne źródła wód mineralnych z historycznym budynkiem głównej pijalni. Odbywają się tutaj Festiwale Moniuszkowskie i liczne inne wydarzenia.
Oprócz Parku Zdrojowego sztandarową atrakcją turystyczną jest Kaplica Czaszek w Czermnej z 1784 r. (jedna z trzech w Europie). Ściany kaplicy są pokryte czaszkami i piszczelami ludzi zmarłych głównie podczas wojny siedmioletniej.
Kolejnym ciekawym miejscem jest Muzeum Kultury Ludowej Pogórza Sudeckiego w Pstrążnej. Przedstawiane tu są lokalne dzieła kultury materialnej z ziemi kłodzkiej w przeniesionych drewnianych chatach.
Nysa (woj. opolskie)
Nysa jest jednym z najstarszych śląskich miast Polski. Pomimo wielkich zniszczeń podczas II wojny światowej Nysa nadal oferuje przeróżne atrakcje turystyczne. Ikoną miasta jest Bazylika św. Jakuba i św. Agnieszki z XIV–XV w. z emblematyczną gotycką dzwonnicą. We wnętrzu znajduje się skarbiec dostępny do zwiedzania dla turystów.
Choć rynek miasta nie został w całości wiernie zrekonstruowany po wojnie, to na niektórych ulicach nadal istnieje zachowana tkanka starego miasta. Oprócz manierystycznego budynku Wagi Miejskiej znajdziemy dwie bramy miejskie, będące pozostałościami średniowiecznych fortyfikacji. Mieszkańcy lubią chodzić na spacery do urokliwego Parku Miejskiego, a w pobliskim Bastionie św. Jadwigi z XVII w. można zwiedzić wystawę na temat nyskich fortyfikacji i skorzystać z tutejszych barów.
W okolicy Nysy znajduje się Jezioro Nyskie, przy którym działają usługi wypoczynkowe i wypożyczalnie sprzętu wodnego.
Stare miasto w Nysie / fot.
Nowogród (woj. podlaskie)
Od średniowiecza Nowogród był jednym z ważniejszych grodów Księstwa Mazowieckiego. Współcześnie jest idealnym miejscem na wycieczkę jednodniową w Polsce. Ze starego zamku nic wielkiego już nie zostało, ale okolice Nowogrodu cieszą się dużą popularnością.
Najchętniej przyjeżdżają tu kajakarze, którzy korzystają z licznych spływów. Sporo jest też szlaków rowerowych, rozlokowanych na pradolinie Narwi i Pisy. Warto odwiedzić Skansen Kurpiowski w Nowogrodzie. Miłośników militariów mogą zainteresować schrony wojskowe, które pamiętają wojnę obronną z 1939 roku.
Schron w Nowogrodzie / fot. By Zala - Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=61361878
Radzyń Podlaski (woj. lubelskie)
Jeden z najwspanialszych rokokowych pałaców znajduje się w Radzyniu Podlaskim. Pałac Potockich w obecnym kształcie pochodzi z XVIII w. i cechuje go niepowtarzalna architektura. Kompleks ten zaprojektował Jakub Fontana na miejscu istniejącego tu wcześniej pałacu. Niestety, wnętrza nie zachowały się wiernie do dzisiaj, a obecnie trwa tam generalny remont. W innym skrzydle funkcjonuje m.in. szkoła muzyczna. Mimo to można wejść na dziedziniec pałacu i zwiedzić ogród, w którym stoi pałacowa oranżeria.
Drugą sztandarową atrakcją miasta jest kościół pw. Świętej Trójcy z XVII w., zaprojektowany w stylu renesansu lubelskiego. Kościół zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz jest bogato zdobiony, a w środku znajduje się kolekcja europejskiej klasy obrazów religijnych autorstwa Józefa Buchbindera.
Kolbuszowa (woj. podkarpackie)
W Kolbuszowej znajduje się słynne Muzeum Kultury Ludowej, w którym znajdziemy przeniesione oryginalne chaty, karczmy, młyn wodny czy kościół. W sumie około 80 obiektów. Muzeum przedstawia etnograficzne cechy kultury Lasowiaków i Rzeszowiaków z okresu XIX/XX w.
W samym mieście warto zobaczyć odrestaurowany rynek, dwa kościoły zabytkowe i klimatyczny żydowski kirkut na zalesionym terenie.
Dobre Miasto (woj. warmińsko – mazurskie)
Dobre Miasto jest jednym z najważniejszych miast Warmii. Główną atrakcją turystyczną jest monumentalna bazylika gotycka z dominującą nad miastem wieżą kościelną, wybudowana w XIV w. Wśród bogatego wyposażenia znajduje się tam m.in. gotycki Tryptyk Mariacki z XIV w. Obok kościoła zobaczyć też można średniowieczną zabudowę kolegiacką z gotyckimi krużgankami.
W mieście zachował się fragment murów obronnych z basztą z XIV w. Pośród zabytkowej zabudowy wyróżnić należy eklektyczny kościół poewangelicki z XIX w. autorstwa sławnego architekta Karla Friedricha Schinkla.
Brody (woj. lubuskie)
Najważniejszy minister króla Augusta III, Henryk Brühl, rozbudował w XVIII w. wspaniały kompleks pałacowy w Brodach. Dzisiaj jedynie kilka budynków jest odremontowanych, główny pałac stoi jako romantyczna ruina.
Oprócz zespołu pałacowo-parkowego w samym mieście znajdziemy osiemnastowieczną zabudowę. Zrelaksować się można, idąc na spacer pod Jezioro Brodzkie. W sąsiedniej wiosce wznosi się natomiast ceglana wieża widokowa, z której można podziwiać okolicę.
Jezioro Porajskie (woj. górnośląskie)
Od lat 70. XX w., wskutek spiętrzenia wód przez zaporę na Warcie w Poraju, istnieje cieszący się popularnością Zbiornik Porajski. Przyciąga on wędkarzy i żeglarzy. Zrelaksować się można na tutejszych plażach oraz skorzystać z lokalnej mariny ze sprzętem wodnym do wypożyczenia.
Z jednej strony zbiornika znajduje się lepiej skomunikowany Poraj, a z drugiej strony leży wieś Masłońskie. Po obu stronach jeziora rozlokowane są plaże.
Rawa Mazowiecka (woj. łódzkie)
Niemało do zaoferowania ma Rawa Mazowiecka, która słynie głównie z zachowanego fragmentu zamku książąt mazowieckich z XIV w. Dodatkowo w mieście znajduje się stacja zabytkowej wąskotorowej linii kolejowej, łącząca Białą Rawską z Rogowem. W Rawie znajduje się oprócz tego zabytkowy klasztor jezuitów z XVII–XVIII w.
Na spacer udać się warto do parku miejskiego lub nad lokalny Zalew Tatar, przy którym utworzono rezerwat przyrody. W sąsiedztwie funkcjonuje lodowisko w okresie zimowym, a trochę dalej od miasta leży wczesnośredniowieczne grodzisko słowiańskie Anielska Góra.
Zamek w Rawie Mazowieckiej / fot. By Jerzy Strzelecki - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3057842
Dąbrówka (woj. pomorskie)
Atrakcyjny dzień można spędzić we wsi Dąbrówka, w której stacjonował do 2001 roku. 25 Dywizjon Rakietowy Obrony Powietrznej. Od 2013 r. znajduje się tam Muzeum Techniki Wojskowej Gryf.
Znajdziemy tu pokaźną liczbę eksponatów techniki wojskowej, głównie z okresu II wojny światowej. Muzeum słynie z interakcyjnych prezentacji wciąż działającego sprzętu w inscenizacjach historycznych, plenerowych pokazach batalistycznych czy innych programach edukacyjnych.
Wyróżnić należy tutaj największą w Polsce tzw. Kolekcję Saperską. To zbiór amunicji artyleryjskiej i bomb od czasów średniowiecza aż do najnowszych pocisków. Chętni będą mieli też okazję z korzystania z lokalnej strzelnicy.
