Co to jest wspinaczka lodowa?
Wspinaczka lodowa, nazywana inaczej ice climbing, obejmuje różne formy pokonywania lodowców czy zamarzniętych wodospadów. Wspinanie po lodospadach wymaga sporego doświadczenia, odpowiedniej techniki, ale również rozwagi. Z pewnością ten sport jest ciekawym doświadczeniem, ponieważ wspina się pod czymś bardzo ulotnym, jak zamarznięta woda, przybierająca różne formy.
Istnieje wiele odmian wspinaczki zimowej, a do najbardziej popularnych należą:
- wspinaczka lodowa,
- wspinaczka mikstowa,
- drytooling.
Wspinaczka lodowa polega na pokonywaniu pionowego lodu przy użyciu czekana i raków. Ściany składają się z lodu, sklejki (umożliwia m.in. wbicie raków) i chwytów, które są bardzo podobne do tych ze ścianek wspinaczkowych. Wspinaczka mikstowa polega na pokonywaniu odcinków skalnych i lodowych na jednej drodze wspinaczkowej. Natomiast drytooling to wspinaczka z wykorzystaniem sprzętu typowego dla wspinaczki lodowej, ale na nieoblodzonych drogach skalnych. Uprawiana często jest w terenie, który często można by pokonać klasyczne, czyli w pomocą samych dłoni.
O czym warto pamiętać? Przede wszystkim o odpowiednim wyposażeniu i etapowym zdobywaniu doświadczenia, jeśli jest się początkującym wspinaczem.
Wspinaczka lodowa – od czego zacząć?
Na pierwsze wejścia warto wybrać się z doświadczoną osobą. Może to być instruktor wspinaczki górskiej, przewodnik górski lub znajomy wspinacz. Po pierwsze, trzeba zadbać o bezpieczeństwo. Należy się upewnić, czy dana osoba ma odpowiednie doświadczenie, a w przypadku instruktorów i przewodników – kwalifikacje.
Wybranie kursu z wykwalifikowanym instruktorem (m.in. z Polskiego Związku Alpinizmu) na pewno będzie dobrym rozwiązaniem. Pozwoli poznać najlepsze praktyki i unikać błędów już od samego początku. Często warunkiem koniecznym wejścia na lodospad jest potwierdzenie ukończenia kursu wspinaczki skałkowej.
We wspinaczce lodowej trudność wyboru dróg jest mierzona w skali od WI1 do WI8. Początkujący wspinacze zazwyczaj wybierają drogi maksymalnie do trójki.
Co do techniki wspinaczki – lodowa nieco różni się od tej skałkowej. W trakcie wspinania trzeba przyjąć pozycję trójkąta równoramiennego. Wspinacz powinien mieć nogi rozstawiane szeroko, szerzej niż ramiona, a stopy na tej samej wysokości. Natomiast ciężar ciała oparty na nogach, nie na rękach, ponieważ należy utrzymać balans i mieć zachowaną odpowiednią sekwencję ruchów wspinaczkowych. Dodatkowo ważna jest też technika wbijania raków w lód, kiedy stopy tak naprawdę stanowią podstawę stabilności i są główną siłą napędową.
Wspinacze lodowi na zamarzniętym wulkanie Yunmen Gorge w Chinach. fot. Fu Tian/China News Service/VCG via Getty Images)
Jakie raki do wspinaczki lodowej?
W przypadku sprzętu wspinaczkowego (tzw. szpej) wszystkie elementy są obowiązkowe, zaczynając od kasku, po uprzęże. Trzeba pamiętać o rakach (nie mylić z raczkami, które używa się w niskich górach w zimie). Najlepszym wyborem są duopointy, szczególnie dla początkujących, ponieważ zapewniają większe wsparcie w lodzie.
Kolejnym ważnym elementem sprzętu jest czekan techniczny, którego ostrza mają być ostre i najlepiej do lodu. Oprócz tego uprząż wspinaczkowa z uchwytami na karabinki sprzętowe. Ważną częścią są też śruby lodowe, których długość zależy w dużej mierze od doświadczenia wspinaczkowego i tego, czy budujemy stanowiska ze śrub. Śruby takie mogą mieć długość od 10 cm do 22 cm. Co do tzw. sprzętu pobocznego,należy mieć plecak (35–45 litrów) oraz zestaw ABC lawinowe, czyli łopata, detektor i sonda lawinowa.
Jakie ubranie do wspinaczki lodowej?
W przypadku wyboru sprzętu i ubioru dobrze jest poradzić się doświadczonych wspinaczy czy instruktora. W warunkach zimowych trzeba zaopatrzyć w odzież membranową, która ochroni nas przed wodą z topniejącego lodospadu. Dobrze mieć ze sobą też grubszą kurtę z wypełnieniem puchowym lub z puchu syntetycznego, tzw. stanowiskową. Po to, aby założyć ją podczas przestoju, kiedy np. czeka się na kolejkę do wspinania.
O czym warto jeszcze pamiętać? Na pewno trzeba zabrać ze sobą kilka par rękawic lub często podwójne pary tych samych ubrań, by mieć do ewentualnego przebrania. Dodatkowo należy rozważyć też posiadanie okularów czy przyłbic (w zależności od pogody), które chronią oczy przed promieniowanie UV, ale również przed odpryskami lodu.
Gdzie w Polsce uprawiać wspinaczkę lodową?
Miejsca do wspinaczki lodowej w zimie są nie tylko w górach wysokich, jak Tatry, ale również tych niższych, co jest idealnym miejscem dla początkujących wspinaczy. Wśród takich miejsc są m.in. Karkonosze (np. w rejonie Śnieżnych Kotłów, Kotła Małego Stawu), Beskid Niski (okolice Rudawki Rymanowskiej) czy Góry Sowie (teren nieczynnych kamieniołomów w Głuszycy Górnej).
Natomiast bardziej wymagające i najdłuższe ściany są w Tatrach, jak te po stronie polskiej. Laboratorium w Dolinie Gąsienicowej i Kuluar Kurtyki oraz Lodospady pod Żabimi Wrótkami w Dolinie Rybiego Potoku. Lodospadów w Tatrach jest niewiele i z reguły są poukrywane wysoko w dolinach, co powoduje, że czas spędzony na podejściach czasami przewyższa czas wspinaczki.
W słowackich Tatrach są to doliny m.in. Dolina Białej Wody, Dolina Staroleśna czy Dolina Wielicka. Najwięcej jednak lodospadów jest niedaleko regionu Słowacki Raj.
– Wspinanie lodowe jest jedną z najpopularniejszych zimowych dyscyplin wspinaczkowych w krajach alpejskich. W Polsce jest dyscypliną niezbyt popularną ze względów praktycznych – miejsc do wspinania lodowego jest u nas niewiele. Czy warto spróbować? Absolutnie, dla mnie to najbardziej estetyczna forma wspinania. Drogi lodowe to zazwyczaj bardzo eleganckie, efemeryczne linie, a samo wspinanie w lodzie zapewnia mnóstwo emocji. Od satysfakcji z pokonania drogi, przez estetykę ruchu, po sporą dawkę emocji w przypadku wspinania po trudnych lodospadach – opowiada Krzysztof Rychlik, instruktor wspinaczki lodowej.
Gdzie w Europie uprawiać wspinaczkę lodową?
Wśród topowych miejsc do wspinaczki lodowej w Europie zazwyczaj wymienia się:
Najbardziej popularnym miejscem jest włoska Dolina Aosty, gdzie jest znajdują się setki dróg lodowych. W Parku Narodowym Gran Paradiso są dwie równoległe doliny, gdzie wyznaczono ponad 140 lodowych dróg, których stopień trudności jest zróżnicowany. Prawie większość tych lodowców znajduje się blisko miejsc parkingowych. Dlatego również dolina ta należy do jednych z najłatwiej dostępnych miejsc wspinaczkowych w Europie.
Natomiast w Norwegii najbardziej znanymi wodospadami do wspinaczki są Anakje, Bullen, Jomfrua i Ozzimosis. Sezon wspinaczkowy trwa od listopada do kwietnia. Najwięcej osób odwiedza Rjukan w lutym podczas Festiwalu Lodowego, który przyciąga wspinaczy lodowych z całego świata.
We wspinaczce lodowej, tak jak w każdym sporcie, należy być cierpliwym i nabierać doświadczenia, by w pełni cieszyć się możliwościami, jakie daje. Początkujący wspinacze mają szansę trenować w Polsce, a ci bardziej zaawansowani mają stosunkowo bardzo blisko np. do Włoch, by zmierzyć się z większymi lodospadami.
