Wpływ samochodów na środowisko może cię zaskoczyć – nie chodzi tylko o spaliny
Wpływ samochodów na środowisko to nie tylko emisja spalin. Od produkcji po utylizację – poznaj mniej oczywiste aspekty szkodliwości aut, które wciąż umykają uwadze wielu kierowców.
Spis treści:
Wpływ samochodów na środowisko nie wynika wyłącznie z emisji podczas jazdy. Cały cykl życia pojazdu może niekorzystnie oddziaływać na planetę. Od materiałów użytych w produkcji, przez eksploatację i serwis, aż po utylizację — poniżej najważniejsze kwestie związane z samochodami i środowiskiem.
Duży ślad węglowy
Zanim auto wyjedzie na drogę, zużywa już sporo energii. Produkcja samochodów zostawia ogromny ślad, ponieważ trzeba wytworzyć stal, gumę, szkło, tworzywa sztuczne, lakiery i wiele innych materiałów. Dopiero potem nowe auto jest gotowe do jazdy. Koniec życia samochodu nie oznacza końca jego wpływu na środowisko. Toksyczne elektrolity z akumulatorów i inne substancje mogą pozostawać w środowisku długo po tym, jak pojazd przestanie nadawać się do użytku.
Na szczęście zwały wraków na złomowiskach są dziś wyraźnie mniejsze. Około trzy czwarte przeciętnego współczesnego samochodu — w tym większość stalowej ramy oraz akumulatory pojazdów elektrycznych — da się poddać recyklingowi. Mimo to koszty środowiskowe związane z produkcją, recyklingiem i utylizacją są trudne do precyzyjnego oszacowania. W dużej mierze pozostają też poza kontrolą konsumentów.
Zużycie paliwa i emisje
Największa część oddziaływania samochodu na środowisko — nawet 80–90 procent — wynika ze spalania paliwa i emisji spalin. Naukowcy podkreślają, że zanieczyszczenie powietrza i gazy cieplarniane napędzają globalne ocieplenie. Na szczęście skala tego wpływu w dużej mierze zależy od kierowcy.
Produkty ropopochodne budzą jednak zastrzeżenia jeszcze zanim zostaną spalone. Ich wydobycie jest energochłonne. Może też szkodzić lokalnym ekosystemom. Transport paliw pochłania duże ilości energii i niesie ryzyko katastrof środowiskowych, na przykład wycieków ropy. Gdy światowy popyt rośnie, a niekonwencjonalne źródła — takie jak piaski roponośne — stają się opłacalne, ekologiczne skutki wydobycia mogą gwałtownie wzrosnąć.
To kolejny powód, dla którego efektywność paliwowa ma tak duże znaczenie. Częściowo dlatego pojazdy elektryczne (EV) mogą ograniczać wpływ na środowisko. Nie mają silników spalinowych. EV i hybrydy typu plug-in (PHEV) również oddziałują jednak na środowisko na etapie produkcji. PHEV-y spalają też benzynę, więc generują emisje. Skala tego wpływu bywa trudna do zmierzenia. Zależy od sposobu pracy baterii, częstotliwości ładowania oraz stylu jazdy.
Zanieczyszczenie powietrza
Samochody i ciężarówki to w USA główne źródło problemów z jakością powietrza. Odpowiadają za około jedną trzecią całkowitego zanieczyszczenia. Szczególnie niepokojące są substancje z rur wydechowych: podtlenek azotu, tlenek węgla i inne toksyny. Uwalniają się na wysokości ulicy, a więc tam, gdzie ludzie bezpośrednio je wdychają. To sprawia, że emisje z pojazdów mogą stanowić bardziej bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia niż toksyny z kominów przemysłowych, które trafiają wysoko do atmosfery.
Skutki infrastrukturalne
Z samochodami wiąże się także budowa dróg i wynikające z niej rozlewanie się miast, zwłaszcza tam, gdzie brakuje sprawnego transportu publicznego. Budowa dróg silnie wpływa zarówno na emisje, jak i na świat zwierząt. Te efekty trudno dokładnie policzyć i oddzielić od innych czynników, takich jak wzrost populacji czy konsumpcja zasobów. Niestety, wielu z tych skutków nie da się łatwo ograniczyć samymi technologicznymi ulepszeniami, takimi jak lepsza efektywność paliwowa czy napęd elektryczny.
Źródło: National Geographic