Te jaszczurki przetrwały zagładę dinozaurów. Ich sekret zaskakuje
Nie tylko dinozaury miały wtedy kłopoty. 66 milionów lat temu w Ziemię uderzyła asteroida, która zmiotła 75% gatunków. Ale te niepozorne jaszczurki jakoś to przetrwały – i to w samym centrum katastrofy.
Spis treści:
Około 66 milionów lat temu w Ziemię uderzyła asteroida, co zapoczątkowało jedną z największych katastrof biologicznych w dziejach planety. W wyniku wymierania kredowego wyginęło około 75% wszystkich gatunków, w tym nieptasie dinozaury. Najnowsze badania wskazują, że niewielka grupa jaszczurek z rodziny Xantusiidae nie tylko przetrwała kataklizm, ale także poradziła sobie z jego długofalowymi skutkami.
Jaszczurki odporniejsze od dinozaurów
Gady te najprawdopodobniej przetrwały w bezpośrednim sąsiedztwie miejsca uderzenia asteroidy. Żadna inna znana dziś lądowa rodzina kręgowców nie wykazuje takiej ciągłości obecności w tym rejonie od czasów kredy po współczesność.
Tzw. jaszczurki nocne, znane też jako nocówkowate, zamieszkują tereny Meksyku, Ameryki Środkowej, Kuby oraz południowo-zachodnich Stanów Zjednoczonych. Większość życia spędzają ukryte w szczelinach skalnych i pod kamieniami. Naukowcy od dawna podejrzewali, że są potomkami bardzo starej linii ewolucyjnej. Dzięki analizom DNA udało się oszacować, że ich ostatni wspólny przodek żył ponad 92 miliony lat temu. Zgadza się, to co najmniej 26 milionów lat przed uderzeniem asteroidy.
Cennym źródłem wiedzy dla badaczy okazały się kopalne szczątki jaszczurek pochodzące z różnych okresów. Zarówno sprzed, jak i po katastrofy. Co ciekawe, ich rozmieszczenie wokół krateru Chicxulub tworzy niemal geometryczny pierścień. Wygląda to tak, jakby tworzyły naturalny ślad po asteroidzie.
Biologiczny fenomen
Dlaczego właśnie te jaszczurki przetrwały wymieranie kredowe? Jedna z hipotez wskazuje na ich specyficzny tryb życia. Ukrywanie się w szczelinach i pod ziemią mogło uchronić je przed falami uderzeniowymi, pożarami czy gwałtownymi zmianami temperatur. Po drugie, ich wolny metabolizm pozwalał przetrwać długie okresy bez pożywienia. To również mogło być kluczowe w czasach, gdy łańcuchy pokarmowe na całej planecie niemal się załamały.
Fascynujące jest też to, że przodkowie nocówkowatych mieli bardzo małe mioty (zazwyczaj jedno lub dwa młode). To nietypowe dla gatunków, które przetrwały masowe wymierania. Obecnie rodzinę Xantusiidae reprezentują trzy główne linie: Xantusia, występującą w Kalifornii i Meksyku, Lepidophyma, zasiedlającą Amerykę Środkową oraz Cricosaura, endemit z Kuby. To, że przetrwały dziesiątki milionów lat na stosunkowo niewielkim terenie czyni je prawdziwym biologicznym fenomenem. To też przypomnienie, że czasem najmniejsze, najbardziej niepozorne istoty okazują się najbardziej odporne. Wiele razy udowodniły to m.in. niesporczaki.
Źródło: Biology Letters
Nasz autor
Mateusz Łysiak
Dziennikarz podróżniczy, rowerzysta, górołaz. Poza szlakiem amator kuchni włoskiej, popkultury i języka hiszpańskiego.