Poprzez mocz i odchody. Tak wieloryby wspierają środowisko naturalne
Te wielkie morskie ssaki są nie tylko pięknymi zwierzętami, ale też bardzo pożytecznymi. To dzięki nim w niektórych miejscach rozkwita życie dlatego, że transportują składniki odżywcze w formie… moczu i odchodów.
Spis treści:
- Wieloryb jak wielki transportowiec
- Transporty „życia”. Skąd i dokąd docierają?
- Zaskakujący sposób transportu
Wieloryby są bezsprzecznie jednymi z najbardziej spektakularnych morskich zwierząt. Niestety, ich populacja znacznie zmniejszyła się w wyniku komercyjnych połowów.
Chociaż niektóre populacje tych wielkich zwierząt zaczęły się odbudowywać dzięki wysiłkom przyrodników podejmowanym od lat 70. XX wieku, wiele z nich nadal pozostaje poważnie przetrzebionych. Taka sytuacja może mieć poważnie konsekwencje dla ekosystemu i bioróżnorodności Ziemi.
Wieloryb jak wielki transportowiec
Starania o ratowanie wielorybów mogą być ważniejsze, niż długo sądzono. Okazuje się, że zwierzęta te odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu środowiska naturalnego i dobrostanu organizmów żyjących w oceanach. Wynika to z badań międzynarodowego zespołu ekspertów pod kierunkiem badaczy z amerykańskiego University of Vermont. Swoje wnioski opublikowali właśnie na łamach „Nature Communications”.
Z analiz wynika, że wieloryby – w tym pływacze szare i humbaki – transportują około 4000 ton azotu rocznie do obszarów przybrzeżnych w tropikach i subtropikach, cechujących się niską zawartością składników odżywczych. Jednocześnie też przynoszą ze sobą ponad 45 000 ton biomasy.
Z szacunków badaczy wynika, że zanim wielorybnicy zdziesiątkowali populacje tych morskich ssaków, ten długodystansowy transport mógł mieć zdecydowanie większą skalę i być trzy lub więcej razy większy.
Transporty „życia”. Skąd i dokąd docierają?
Naukowcy prześledzili skąd i dokąd wieloryby przenoszą cenne składniki odżywcze. Uogólniając: z bogatych żerowisk na wysokich szerokościach geograficznych na tereny zwykle ubogich w składniki odżywcze w strefach tropikalnych i subtropikalnych, gdzie samice rodzą młode.
Składniki odżywcze transportowane są przez wieloryby z:
- okolic Antarktydy (żerowiska humbaków z południowej półkuli),
- wód w pobliżu Rosji (żerowiska waleni szarych),
- wybrzeża Alaski (żerowiska humbaków z centralnego północnego Pacyfiku).
Wieloryby transportują składniki odżywcze do regionów tropikalnych i subtropikalnych, takich jak:
- Dolna Kalifornia (tereny rozrodcze waleni szarych),
- Archipelag Hawajski (tereny zimowe i rozrodcze humbaków z centralnego północnego Pacyfiku),
- wąski obszar u wybrzeży Florydy i Georgii w USA (tereny rozrodcze północnoatlantyckich waleni prawych),
- płytkie wody przybrzeżnych Brazylii i Argentyny (obszary występowania południowych waleni prawych).
Wieloryby podejmują się najdłuższych migracji ze wszystkich ssaków na świecie. – Ze względu na swój rozmiar wieloryby są w stanie robić rzeczy, których nie robi żadne inne zwierzę. Prowadzą życie na inną skalę. Składniki odżywcze napływają z zewnątrz – i to nie z rzeki, ale przez te migrujące zwierzęta. To bardzo fajne i zmienia sposób, w jaki myślimy o ekosystemach w oceanie – mówi jeden z autorów badania, Andrew Pershing z organizacji non-profit Climate Central. Jego zdaniem wieloryby, podobnie jak ludzie, mają wpływ na naszą planetę w bezprecedensowej skali.
Zaskakujący sposób transportu
Jak wieloryby dokonują transferu składników odżywczych? Okazuje się, że sposobów jest sporo. Na przykład fiszbinowce metabolizują zgromadzoną energię podczas długich podróży i pobytu na terenach, w których się rozmnażają. W wyniku tego procesu wydalają mocz bogaty w azot (w postaci mocznika).
– Ruch azotu i innych składników odżywczych może być ważny dla wzrostu fitoplanktonu lub mikroskopijnych glonów, które stanowią pożywienie dla rekinów i innych ryb oraz wielu bezkręgowców – podkreśla współautor artykułu, Joe Roman z University of Vermont
Mniej oczywisty transfer dokonuje się, gdy wieloryby umierają. Naukowcy wskazują zarówno na dorosłe osobniki, jak i te bardzo młode. Zwłoki tych zwierząt stanowią duże, skoncentrowane źródło składników odżywczych dla ekosystemów. Są nim też łożyska uwalniane w czasie porodu przez samice. Również zrzucany przez te morskie ssaki naskórek stanowi źródło pożywienia dla innych zwierząt morskich, takich jak ryby czy ptaki. Z działalności „transportowej” wielorybów korzysta też plankton.
– Wiele osób uważa rośliny za „płuca” planety, które pobierają dwutlenek węgla i wydalają tlen. Tymczasem też zwierzęta odgrywają ważną rolę w przenoszeniu składników odżywczych. Ptaki morskie transportują azot i fosfor z oceanu na ląd w swoich odchodach, zwiększając gęstość roślin na wyspach. Zwierzęta tworzą układ krwionośny planety – a wieloryby są tego najlepszym przykładem – podkreśla Roman.
Źródło: Nature Communications
Nasz autor
Szymon Zdziebłowski
Dziennikarz naukowy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie.