Ogar polski – pies myśliwski polskiej szlachty i magnaterii. Po wojnie prawie wyginął

Spis treści:

1. Ogary poszły w las
2. Odnowienie rasy ogara polskiego
3. Psy rodzinne

Historia ogarów polskich jest bardzo długa, złożona i bezpośrednio związana z wielkimi historycznymi wydarzeniami. Pierwsze opisy ogara polskiego znajdziemy już w średniowiecznej kronice Galla Anonima. Ogar polski trafił również na karty „Żywota człowieka poczciwego” Mikołaja Reja. Jednak to cytat z Adama Mickiewicza „ogary poszły w las” jest najczęściej przywoływany, gdy mówi się o tych niezwykłych, przyjacielskich i łagodnych dla swoich bliskich psach.

Ogary poszły w las

Budowa ogara polskiego świadczy o dużej odporności i wytrzymałości – w końcu jest to pies stworzony do polowań. Ogar polski jest dobrze zbudowanym i mocno umięśnionym psem. Jego duży nos ułatwia mu podążanie za świeżym śladem tropionej zwierzyny. Oczy ogara polskiego są lekko skośne, zazwyczaj mają ciemnobrązowy kolor. Uszy psów tej rasy są dość nisko osadzone, zwisają ściśle, przylegając do policzków. Ogon również jest nisko osadzony, delikatnie wygina się ku końcowi, sięga mniej więcej do połowy stawu skokowego. Kończyny tego psa myśliwskiego są silne, mają mocną budowę.

Rasę tę zalicza się do psów średniej wielkości. Samce mierzą od 56 do 65 cm w kłębie, natomiast samice od 55 do 60 cm. Wzorzec nie określa dokładnego przedziału wagowego dla psów tej rasy. Niektóre źródła podają, że optymalny przedział wagowy dla samców wynosi od 25 do 32 kg, analogicznie suki są lżejsze – ważą od 20 do 26 kg.

Sierść ogara polskiego składa się z gęstego podszerstka i włosa okrywowego. Na głowie, uszach i nogach sierść jest gładka i krótka, natomiast na reszcie ciała nieco dłuższa i twarda. Ogary polskie najczęściej mają umaszczenie czarne podpalane (ciemny grzbiet, jaśniejsze boki, rude znaczenia na kufie, nogach i piersi).

Odnowienie rasy ogara polskiego

Obecna forma rasy została odtworzona w XX wieku dzięki pracy pułkownika Piotra Kartawika, który od lat 50. XX wieku selekcjonował psy gończe o odpowiednich cechach użytkowych i wyglądzie. Było to konieczne, ponieważ po II wojnie światowej rasa praktycznie zanikła – była na absolutnym skraju wyginięcia.

Wynikało to między innymi z odejścia od tradycyjnych polowań z ogarami, choć główne szkody wyrządziły obie wojny światowe i okupacja. Hodowle zostały zniszczone, a brak kontroli nad rozrodem sprawił, że cechy rasy zaczęły się zacierać. W dodatku w powojennym okresie rodzącego się komunizmu ogary wydawały się pozostałością po dawnej szlachcie i tradycji łowieckiej, a na to nie było miejsca w społeczeństwie robotniczo-chłopskim.

Powojenna hodowla „Z Kresów”

Piotr Kartawik był jednym z pierwszych, którzy podjęli działania na rzecz odbudowy populacji. To właśnie on w roku 1959 sprowadził z Litwy, z okolic Smorgonia, trzy psy rasy ogar polski: suki Zorkę i Czita (czasem zapisywana jako Chita) oraz psa Burzana. To były zwierzęta o cechach kresowych, które przetrwały wojnę i były wyrazem historycznego dziedzictwa rasy. Na bazie tych zwierząt założył pierwszą powojenną hodowlę ogara polskiego „Z Kresów”.

Dzięki psom z tej hodowli w 1964 roku sędzia kynologiczny Jerzy Dylewski opracował wzorzec rasy. Rok później, 15 listopada 1966, wzorzec został zatwierdzony przez FCI (Międzynarodową Federację Kynologiczną) jako oficjalna rasa nr 52 – „Ogar Polski”.

Dodajmy, że Kartawik hodował psy większe i cięższe – kontrastujące z lżejszym typem użytkowanym przez innego polskiego hodowcę, płk. Józefa Pawłusiewicza. To psy Kartawika zostały uznane jako wzorcowe ogary polskie. Kartawik nie ograniczał się do hodowli. Regularnie testował psy w polowaniach — jeździł z nimi tramwajem do lasów pod Wrocławiem, oceniał ich trop, wytrzymałość, głos. Często towarzyszył im muzyką z rogu czy dubeltówki, by przywołać je z terenu.

Psy rodzinne

W tej chwili ogary polskie to przede wszystkim zwierzęta rodzinne. Są spokojne, opanowane i wyjątkowo oddane swojemu opiekunowi. W pracy wykazują determinację, skupienie, wyróżnia je doskonały węch. Poza łowiskiem zachowują równowagę i umiarkowaną energię. Psy tej rasy nie są natrętne, choć bardzo cenią kontakt z człowiekiem.

Ogary polskie dobrze odnajduje się w domu z ogrodem, gdzie mogą swobodnie się poruszać. Lubią długie spacery i węszenie. To psy inteligentne, ale nieco uparte – wymagają spokojnego i konsekwentnego wychowania. Najlepiej czują się u boku osoby doświadczonej, która doceni ich mądrość i lojalność.

Dzięki stabilnemu temperamentowi ogary polskie świetnie sprawdzą się w rodzinie z dziećmi, o ile zapewni się im odpowiednią ilość ruchu i różnorodne zajęcia. Należy jednak unikać zostawiania psa z najmłodszymi bez nadzoru, ale to dotyczy każdej rasy.

Nasza autorka

Ewelina Zambrzycka-Kościelnicka

Dziennikarka i redaktorka zajmująca się tematyką popularnonaukową. Pisze przede wszystkim o eksploracji kosmosu, astronomii i historii. Związana z Centrum Badań Kosmicznych PAN oraz magazynami portali Gazeta.pl i Wp.pl. Ambasadorka Śląskiego Festiwalu Nauki. Współautorka książek „Człowiek istota kosmiczna”, „Kosmiczne wyzwania” i „Odważ się robić wielkie rzeczy”.