Najnowszy raport pokazuje, co zabija ptaki na świecie. Są też dobre wiadomości
BirdLife International co roku analizuje stan populacji ptaków na całym świecie. Najnowszy raport pokazuje niepokojące trendy, ale też daje nadzieję – wyraźnie wzrósł obszar ochrony kluczowych dla bioróżnorodności stanowisk, a niektóre gatunki udało się uratować.
Spis treści
- Więcej gatunków zagrożonych
- Największe zagrożenia dla ptaków
- Co możemy zrobić, by ratować zagrożone gatunki?
Co roku organizacja BirdLife International ocenia status zagrożenia ponad 11 tys. gatunków ptaków wpisanych na Czerwoną Listę Międzynarodowej Ligi Ochrony Przyrody. Najnowszy raport State of the World’s Birds 2025 opisuje kluczowe trendy w ornitologii i ochronie ptaków w ostatnim roku.
Podsumowuje zmiany w stanie ochrony gatunków ptaków na świecie, zagrożenia wpływające na ich spadek liczebności oraz skuteczność działań ochronnych. Są powody zarówno do radości, jak i do zmartwień.
Więcej gatunków zagrożonych
Według raportu 25 gatunków ptaków zakwalifikowano do wyższych kategorii zagrożenia ze względu na realne pogorszenie sytuacji, a tylko 7 gatunków do niższych kategorii z powodu poprawy stanu.
Szczególną uwagę zwrócono na 16 migrujących gatunków siewkowatych, których populacje spadły o ponad jedną trzecią w ostatnich dekadach. U niektórych gatunków tempo kurczenia się populacji przyspiesza, co wskazuje na konieczność pilnych badań i skoordynowanej ochrony wzdłuż szlaków migracyjnych.
Pięć gatunków uznano za wymarłe, w tym aż cztery endemiczne dla Hawajów: Ou, Kauai Nukupuu, Maui Nukupuu i Maui Akepa. Mimo intensywnych poszukiwań nie odnotowano ich obecności od wielu lat. Przyczyny ich wyginięcia to m.in. choroby przenoszone przez obce gatunki, utrata i degradacja siedlisk oraz inwazyjne gatunki drapieżne.
Z drugiej strony, przypadki przesunięcia do niższych kategorii zagrożenia pokazują skuteczność ochrony. Okinawiak (gatunek dzięcioła występujący na wyspie Okinawa w Japonii) został przesunięty z kategorii krytycznie zagrożonej do zagrożonej, dzięki ochronie lasów i zwalczaniu jego naturalnego wroga – mangusty. Populacja tego dzięcioła, mimo że nadal bardzo niewielka (100–300 dorosłych osobników), uznawana jest za stabilną.
Największe zagrożenia dla ptaków
Najsilniejszy negatywny wpływ na zagrożone gatunki ptaków mają:
- rolnictwo (dotyczy 73% gatunków),
- wycinki lasów (50%),
- inwazyjne gatunki obce (43%),
- polowania (41%),
- zmiany klimatyczne (37%).
Udział gatunków zagrożonych przez polowania wzrósł z 34% do 41%. Wzrósł też poziom zagrożenia z powodu pożarów, zmian klimatycznych, zanieczyszczeń i inwazyjnych gatunków – o 3-5 punktów procentowych.
Co możemy zrobić, by ratować zagrożone gatunki?
Raport podkreśla, że dzięki skutecznej ochronie możliwe jest powstrzymanie wymierania gatunków i odbudowa populacji. Kluczowym działaniem jest ochrona obszarów kluczowych dla bioróżnorodności (Key Biodiversity Areas – KBA).
Obszar KBA objętych formami ochrony wzrósł globalnie z 11% w 1980 r. do prawie 44% w 2024 r. To wyraźny znak postępu w ochronie siedlisk i gatunków na całym świecie oraz powód do radości, nie tylko dla naukowców.
Źródło: BirdLife
Nasza autorka
Magdalena Rudzka
Dziennikarka „National Geographic Traveler" i „Kaleidoscope". Przez wiele lat również fotoedytorka w agencjach fotograficznych i magazynach. W National-Geographic.pl pisze przede wszystkim o przyrodzie. Lubi podróże po nieoczywistych miejscach, mięso i wino.