Krytycznie zagrożony ptak widziany na Mazowszu. To jedyny raz w tym roku
Czajka towarzyska to ptak krytycznie zagrożony, a do tego nie występujący w Polsce. Widziano ją jednak w nadwiślańskiej wsi w województwie mazowieckim. Dla ornitologów to prawdziwa sensacja.
Sezon migracji ptaków już w pełni. Ornitolodzy co i rusz chwalą się niezwykłymi obserwacjami rzadkich gatunków. Niektóre z nich goszczą w Polsce sporadycznie, inne są sensacją ze względu na swój zagrożony status. Tak też jest w przypadku sensacyjnej obserwacji ostatnich dni: w Polsce pojawiła się krytycznie zagrożona czajka towarzyska.
Gdzie i kiedy zaobserwowano czajkę towarzyską?
To pierwsza obserwacja tego ptaka w 2025 roku. Czajkę towarzyską wypatrzył Mariusz Godlewski. 20 września 2025 zaobserwował ją w Starych Gniewniewicach – nadwiślańskiej wsi na Mazowszu, położonej niedaleko północnych krańców Puszczy Kampinoskiej. Czajka towarzyska była w stadzie innych, znacznie powszechniejszych czajek zwyczajnych.
„Ten krytycznie zagrożony azjatycki gatunek ciągle jeszcze zalatuje do nas w miarę regularnie, a szczyt pojawów przypada właśnie na wrzesień. Gratulacje!” – pisze portal Birding Poland.
Czajka towarzyska: zasięg występowania i wygląd
To ptak faktycznie bardzo rzadki. Czajka towarzyska (Vanellus gregarius) w naturze występuje na południu Rosji i w Kazachstanie. Na zimę migruje do ciepłych krajów w Afryce, na Bliskim Wschodzie i na subkontynencie indyjskim. Kraje które wybiera najczęściej to: Sudan, Erytrea, Izrael, Palestyna, Liban, Arabia Saudyjska, Iran, Pakistan i Indie.
O tej porze roku ptak ten jest w tzw. szacie spoczynkowej. Jego pióra mają pustynny, szaro-beżowy kolor, z jaśniejszym brzuchem i czarną „czapeczką” na głowie. W sezonie lęgowym przybiera bardziej jaskrawe ubarwienie, z dużo ciemniejszym brzuchem. W odróżnieniu od „naszej” czajki zwyczajnej nie ma na głowie charakterystycznego czubka.
Dlaczego ten ptak jest tak rzadki?
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2004 roku klasyfikuje czajkę towarzyską jako gatunek krytycznie zagrożony. Według najnowszych danych jej populacja być może nareszcie wzrasta i jest ostrożnie szacowana na około 17 tys. osobników na całym świecie.
Ogromne stada czajek towarzyskich obserwowano w 2007 roku w Turcji (ponad 3 tys. ptaków) oraz w Syrii (1500 osobników). Jednak z pewnością populacja tych ptaków drastycznie spadła pod koniec XX wieku – nawet o 75 procent. Naukowcy wskazują, że to wynik przede wszystkim polowań na szlakach migracyjnych.
A skąd czajka towarzyszka wzięła się w Polsce? Dodajmy, że to nie jedyna jej obserwacja w naszym kraju – od 2021 roku widziano ją u nas 61 razy. To dalekie echo jej niegdysiejszego zasięgu występowania, bo kiedyś była powszechna w Europie. Ostatnią jej ostoją na naszym kontynencie była populacja w Ukrainie.
Ostatnie tygodnie to ciekawy czas dla ornitologów. Polskę odwiedziły także: świerszczak melodyjny i pelikan kędzierzawy.
Źródło: Birding Poland
Nasza autorka
Magdalena Rudzka
Dziennikarka „National Geographic Traveler" i „Kaleidoscope". Przez wiele lat również fotoedytorka w agencjach fotograficznych i magazynach. W National-Geographic.pl pisze przede wszystkim o przyrodzie. Lubi podróże po nieoczywistych miejscach, mięso i wino.